Monday, November 20, 2017

Ίαν ΜακΓκουάιρ, “Σκοτεινός αρκτικός”

Υποψήφιο για Booker 2016. Κι εγώ που διψώ για ό,τι καλό ακούγεται διεθνώς, το αναζήτησα μόλις το είδα στο βιβλιοπωλείο. Τι έχει να πει ένας συγγραφέας που γράφει για τον 19o αιώνα; Και τι μαγικό κρύβει μια φαλαινοθηρική περιπέτεια;



Ian Makgkouair
“The North Water”
London -2016

Ίαν ΜακΓκουάιρ,
“Σκοτεινός αρκτικός”
μετ. Γ. Μπλάνας
εκδόσεις Ψυχογιός -2017


Μια ιστορία αλήθειας και κλείνει το τραύμα (MC Yinka):
Απ’ την αρχή είχα τις επιφυλάξεις μου για το αν θα μ’ αρέσει. Γιατί; Γιατί μου φαινόταν πολύ ανδρικό το θέμα. Ένα φαλαινοθηρικό ξεκινά για τον Βόρειο Πόλο προκειμένου να συλλέξει λίπος φάλαινας. Βαρβατίλα, αγριάδα, περιπέτεια… Μπλιαχ!


Τα κακά τα κείμενα / Τη δική μου τη φθορά / Τα ψευτοπαλίκαρα (MC Yinka):
Το “Volunteer” ξεκινά για το κυνήγι της φάλαινας στα ίχνη του “Moby Dick”. 19ος αιώνας, ιστιοφόρα, άνδρες που κυνηγούν το χρήμα, βαρέλια, καυγάδες, βρόμα, κίνδυνοι, σαν να τα βλέπω μπροστά μου στην οθόνη, σαν ταινία του cinema να προβάλλει τη βία και το σκληρό αντριλίκι. Υπό την καθοδήγηση του αποτυχημένου καπετάνιου Brownly, ξεκινάνε καμιά σαρανταριά άνδρες και έφηβοι. Ανάμεσά τους ο σκληροτράχηλος Henry Drucks, ο οποίος έχει ήδη σκοτώσει δύο τουλάχιστον ανθρώπους. Ο Makgkouair έχει φροντίσει να μας διαγράψει εξ αρχής το ποιόν του. Κι απ’ την άλλη ο γιατρός Patrick Shamner, που θήτευσε την Ινδία και αποτάχθηκε από το στράτευμα γιατί εγκατέλειψε τη θέση του προκειμένου να βρει λάφυρα.

Όλα ξεκινάνε όταν ο νεαρός Joseph βρίσκεται σοδομισμένος. Κι έπειτα από λίγες ώρες δολοφονημένος. Ποιος σκότωσε το παιδί; Ο Shamner έχει σοβαρές ενδείξεις να υποπτεύεται τον Drucks, αλλά δεν είναι εύκολο να πείσει τους άλλους… Η εξέλιξη της υπόθεσης φέρνει τους φαλαινοθήρες αντιμέτωπους με το ναυάγιο του πλοίου τους, την παραμονή τους στον πάγο, την αφιλόξενη γη της Αρκτικής. Η φύση είναι απηνής, ο θάνατος αμείλικτος.

Βασικά, πίστευα ότι το έργο κινείται πάνω στον συνηθισμένο άξονα της πάλης του ανθρώπου με τη φύση. Ο παγωμένος αρκτικός κύκλος, η αρκούδα που σκότωσε έναν ναύτη, οι φάλαινες κι η τεράστια δύναμή τους κ.ο.κ. Όμως όλα αυτά μπαίνουν μάλιστα σε δεύτερη μοίρα. Ένας δεύτερος άξονας έρχεται να δεσπόσει. Είναι η πάλη του ανθρώπου με τον άνθρωπο σε ένα μικροπεριβάλλον που δεν ευνοεί τη δικαιοσύνη, την ηθική και τη νομιμότητα. Η αγριάδα της φύσης δεν επιτρέπει “ανθρωπιστικές πολυτέλειες”. Τελικά, οι δύο άξονες συμπλέουν σαν βάρκες που κωπηλατούνται παράλληλα. Και πού και πού συγκρούονται πλώρη με πλώρη.
 
Το μυαλό μου ν’ ανοίξει να δώσει τροφή στην πένα (MC Yinka):
Μόλον που η υπόθεση είναι καλογραμμένη, λείπει η υπομονή και η ένταση στα καίρια σημεία. Θα μπορούσε ο Makgkouair δώσει μεγαλύτερη ένταση. Να δώσει πιο αργά τα σημεία εκείνα που παίζουν καθοριστικό ρόλο κι έτσι να κάνει τη μάχη με τη φύση και τον Drucks πιο δραματική. Να μετατρέψει τη σκληρή κινηματογραφική περιπέτεια σε θριλερικό μυθιστόρημα.

Too mannish for me!


> Ο Ίαν Μακγκουάϊρ μεγάλωσε κοντά στο Χαλ και σπούδασε στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ και στο Πανεπιστήμιο της Βιρτζίνια στις ΗΠΑ. Είναι ιδρυτής και συνδιευθυντής του Centre for New Writing του Πανεπιστημίου του Μάντσεστερ. Γράφει λογοτεχνικές κριτικές και μυθιστορήματα, ενώ ιστορίες του έχουν δημοσιευθεί στο Chicago Review, στο Paris Review κ.α. Το "The North Water" είναι το δεύτερό του μυθιστόρημα.

Πάπισσα Ιωάννα

4 comments:

Διονύσης Μάνεσης said...

"η πάλη του ανθρώπου με τον άνθρωπο σε ένα μικροπεριβάλλον που δεν ευνοεί τη δικαιοσύνη, την ηθική και τη νομιμότητα. Η αγριάδα της φύσης δεν επιτρέπει “ανθρωπιστικές πολυτέλειες”.

Κι εγώ, διαβάζοντας το βιβλίο, σ' αυτό εστίασα. Το "machο" στοιχείο, πάει πακέτο, προφανώς, δε γίνεται παρά να υπάρχει σ' αυτό το σκληρό πλαίσιο, οπότε το παρέκαμψα. Η ζωή, λοιπόν μέσα στην αγριάδα της φύσης και των ανθρώπων, ανθρώπων σχεδόν χωρίς αξιακό σύστημα, προκύπτει αδρά μέσα από την και με αστυνομικού τύπου στοιχεία πλοκή. Δεν είναι εύκολο, νομίζω, να καταφέρεις να μεταφέρεις ένα τόσο διαφορετικό "επίπεδο ζωής" στο σημερινό αναγνώστη. Κι αυτό εκτίμησα στο βιβλίο.

Καλά διαβάσματα

Πάπισσα Ιωάννα said...

Διονύση, καλημερούδια.
Είσαι άνδρας κι εμένα δεν με πολυσυγκινούν αυτές οι σκληρές καταστάσεις. Όχι ότι τις αποφεύγω, αλλά δεν με αγγίζουν συναισθηματικά. Ωστόσο καταλαβαίνω το point σου και πώς σε ένα τέτοιο macho περιβάλλον αναδεικνύεται η αγριότητα και αήθικη στάση του ανθρώπου.
Κάθε ιστορικό μυθιστόρημα που σέβεται τον εαυτό του καταφέρνει να μας μεταφέρει σε άλλη εποχή με όσο το δυνατόν σαφές κλίμα και πλαίσιο δράσης. Κι όντως μεταφέρθηκα κι εγώ σ' αυτήν την εποχή,
αλλά έχοντας στον νου μου λ.χ. τον Moby Dick δεν εντυπωσιάστηκα.
Σ' ευχαριστώ για τις επισημάνσεις.
Π.Ι.

Διονύσης Μάνεσης said...

Καλημέρα κι από μένα - ελπίζοντας ότι δεν κουράζω.

Χάριν της κουβέντας, να πω ότι δεν εννοούσα ότι με είλκυσε η μεταφορά σε μια άλλη εποχή. Πολύ σωστά επισημαίνεις ότι κάθε καλό μυθιστόρημα που σέβεται τον εαυτό του το καταφέρνει αυτό. Εκείνο που μου δημιουργεί πολλές σκέψεις είναι η συνάντηση του σημερινού, "δυτικού", ας πούμε, αναγνώστη με έναν κόσμο από τον οποίο απουσιάζει το αξιακό σύστημα. Είναι το άλλο επίπεδο ζωής από το οποίο νομίζουμε ότι απέχουμε και το οποίο πιθανώς το περιθάλπτουμε μια χαρά μέσα μας. Σκέφτομαι, ας πούμε, πόσο καλά αυτό φαίνεται (και) στην Τυφλότητα του Σαραμάγκου, όπου μια αφορμή μπορεί στο άψε σβήσε να γκρεμίσει τον -νομίζουμε - καλά στημένο πολιτισμό μας. Τέλος πάντων, ας μην κουράζω.

Όσο για τις μάτσο καταστάσεις, ε, απωθούν, ρε παιδί μου, ασχέτως φύλου φαντάζομαι. Ακόμα και την επιλογή του βιβλίου δεν την έκανα μόνος μου. Υποσχέθηκα ότι θα το διαβάσω, καθώς μου συστήθηκε θερμά, και έκανα πολλές σελίδες να καταφέρω να μπω στην αγριάδα του.

Α! Και για λόγους τιμιότητας: ΔΕΝ έχω διαβάσει τον Μόμπι Ντικ (διακρίνεται ένα κοκκίνισμα;) Ίσως και γιατί δε με τραβάνε πολύ οι περιπέτειες κι οι υπερπαραγωγές..

Καλή συνέχεια :-)

Πάπισσα Ιωάννα said...

Η αλήθεια είναι ότι ο Moby Dick -δεν είναι ντροπή να μην τον έχεις διαβάσει- πάει αλλού. Η φάλαινα και η φύση ως εμπόδιο στον άνθρωπο, ενώ εδώ,
όπως σωστά επισημαίνεις,
έχουμε το φυσικό περιβάλλον ως χώρο όπου αναδεικνύονται οι βαθύτερες απ-άνθρωπες πλευρές μας.

Κι εσύ βλέπεις έναν παραλληλισμό με το σήμερα και με την αγριάδα του πολιτισμού μας;
Ενδιαφέρον.

Π.Ι.