Καρολίνα Μέρμηγκα, “Δέκατος χρόνος”

Ο τελευταίος χρόνος του Τρωικού πολέμου, μετά από δέκα χρόνια πολιορκίας, χαρακτηρίζεται από τη θυμωμένη απόσυρση του Αχιλλέα. Η Βρισηίδα χωρίς να το θέλει είναι παρούσα και μιλά.

Καρολίνα Μέρμηγκα “Δέκατος χρόνος” εκδόσεις Αλεξάνδρεια -2021

Μου αρέσει η Μέρμηγκα. Έχει ένα βάθος και μια διάθεση να δει πίσω από τα πράγματα. “Συγγενής” και “Κάτι κρυφό μυστήριο” είναι δύο βιβλία που πέρασαν απ' το Βιβλιοκαφέ και μίλησαν στους θαμώνες του.

> Η Καρολίνα Μέρμηγκα γεννήθηκε το 1957 στην Αθήνα. Τελείωσε τη Νομική Σχολή Αθηνών το 1979 και είναι δικηγόρος από το 1980. Έχει συνεργαστεί με διάφορα γυναικεία περιοδικά ("Marie Claire", "Γυναίκα", κ.ά.) και τα τέσσερα τελευταία χρόνια έχει σταθερή συνεργασία με το περιοδικό "Votre Beaute". Έχει εκδώσει δύο συλλογές διηγημάτων ("Ερωτευμένες", Εστία 2005 και "Σήμερα δεν θα πεθάνω", Μελάνι 2010), δύο μυθιστόρηματα ("Συγγενής", Μελάνι 2013 και "Ο Έλληνας γιατρός", Μελάνι 2016) και έχει μεταφράσει τα βιβλία "Το "Επαχθες" Χρέος της Ελλάδας" του J. Manolopoulos, Μελάνι 2012, "Η δεύτερη ευκαιρία του Χένρυ Τζέημς", Μελάνι 2014 και "Η μικρή κομμουνίστρια που δεν χαμογελούσε ποτέ", Μελάνι 2019.

 

ΚΑΤΑΦΕΥΓΕΙ πάλι στο παρελθόν. Όπως στον Καποδίστρια, τώρα στον Όμηρο. Πιάνει το νήμα από την Ιλιάδα και ξαναλέει την ιστορία. Κέντρο τώρα είναι η νεαρή κόρη του ιερέα Βρισέα, η ξακουστή Βρισηίδα. Είναι η αφορμή της οργής του Αχιλλέα κι αυτή μιλάει στη Μούσα, εξιστορώντας τον δέκατο χρόνο της Τρωικής πολιορκίας. Μέσα στην αφήγησή της, σπασμένη σε μικρά κεφάλαια, περνάνε όλα όσα ξέρουμε, αλλά και πολλά μικρά, περιφερειακά ίσως, όπως η Αμαζόνα Πενθεσίλεια. Η Ελένη και το σκάνδαλο που προκάλεσε, η θυγατροκτονία του Αγαμέμνονα, ο θάνατος του Πάτροκλου, ο αποχαιρετισμός του Έκτορα, οι θεοί και οι θεές που αποφασίζουν ερήμην των ανθρώπων, ο θάνατος του Μέμνονα, ο θυμός της Άρτεμης, η ικεσία του Χρύση, τα άλογα του Αχιλλέα, η χηρεία της Ανδρομάχης…

ΠΟΙΟΣ ήταν τελικά ο Αχιλλέας; Ο αθάνατος πολεμιστής που τελικά βρήκε τον θάνατο απ’ το τρωτό του σημείο; Ο σκυλευτής του πτώματος του Έκτορα και χλευαστής της ανδρείας των Τρώων; Ο θυμωμένος εγωιστής που οργίζεται επειδή ο Αγαμέμνονας του πήρε το τρόπαιο; Ο καλός φίλος που θρηνεί πάνω απ’ τη σορό του Πάτροκλου; Ο τρυφερός εραστής που θέλει τη Βρισηίδα επειδή την αγαπά ή επειδή είναι γι’ αυτόν πολεμικό λάφυρο;

Η ΟΠΤΙΚΗ γωνία του Ομήρου διαφέρει απ’ αυτήν της Μέρμηγκα. Εδώ πρίσμα και λυδία λίθος είναι η γυναίκα. Εδώ ο Αχιλλέας σκιαγραφείται από τη σκλάβα του, που μάλλον τον αγαπά. Εδώ η γυναίκα παίρνει τον λόγο, αμήχανη, σιωπηλή, κλαίουσα, περιθωριοποιημένη, και ξεδιπλώνει τον δικό της μίτο, σαν την Αριάδνη δίπλα στον Θησέα, σαν την Πηνελόπη δίπλα στον Οδυσσέα, σαν την Ανδρομάχη δίπλα στον Έκτορα.

ΤΟ ΘΕΜΑ φαίνεται παλιομοδίτικο. Τι ενδιαφέρει τον σημερινό αναγνώστη; Η γραφή της συγγραφέως είναι όμως ζεστή και πάλλει. Πιάνει τον γυναικείο σφυγμό. Παλεύει να ισορροπήσει ανάμεσα στο μυθικό πλαίσιο και τον σημερινό αναγνώστη. Ανάμεσα σ’ αυτόν που ξέρει σε βάθος και σε πλάτος την Ιλιάδα και την Οδύσσεια και ξενίζεται από τις καινοτομίες και σ’ αυτόν που έχει μισήσει την αρχαιολατρία και ψάχνει μια νέα διέξοδο. Τελικά, νομίζω, θα αποζημιωθεί. Γιατί το γυναικείο βλέμμα, της Μέρμηγκα και της Βρισηίδας, ξαναδιαβάζει τον Τρωικό πόλεμο και τον ξανασερβίρει με νέους όρους.

Πάπισσα Ιωάννα