Soloúp, “21. Η μάχη της πλατείας”

Ο τίτλος παραπέμπει στα πρόσφατα γεγονότα των διαμαρτυριών στις Πλατείες, κυρίως των Αγανακτισμένων στην Πλατεία Συντάγματος. Όμως το περιεχόμενο του έργου αφορά στην Επανάσταση του ’21, τα λάθη και το παρασκήνιο του Αγώνα, με κέντρο τον Κολοκοτρώνη. Εμμέσως όμως, έχω την αίσθηση ότι υποδεικνύει μια διαχρονική ματιά στις εξεγέρσεις που πέτυχαν ή απέτυχαν.

 

Soloúp “21. Η μάχη της πλατείας” εκδόσεις Ίκαρος -2021

 

Μπήκα κι εγώ στον πειρασμό να διαβάσω κάτι λίγο για το 1821. Κι ένα graphic novel συνδυάζει λόγο και εικόνα, κάτι σκεφτόμουνα για το νηπιαγωγείο, αλλά και για μένα.

> Ο Soloup (Αντώνης Νικολόπουλος) είναι πολιτικός γελοιογράφος και δημιουργός κόμικς. Είναι διδάκτωρ Πολιτισμικής Τεχνολογίας κι Επικοινωνίας (Πανεπιστήμιο Αιγαίου) κι έχει σπουδάσει Πολιτικές Επιστήμες στην Πάντειο. Μέχρι σήμερα έχει κυκλοφορήσει 14 άλμπουμ με γελοιογραφίες και κόμικς, τη μελέτη "Τα Ελληνικά Κόμικς" (Τόπος, 2012) και το graphic novel "Αϊβαλί" (Κέδρος, 2014), το οποίο έχει μεταφραστεί στα Γαλλικά και τα Τουρκικά. Επίσης το "Αϊβαλί" έχει βραβευτεί ως "Καλύτερο κόμικς" και "Καλύτερο Σενάριο" στα Ελληνικά Βραβεία Κόμικς 2015 όπως και με το "Coup de Coeur 2016" στο 17ο φεστιβάλ Rendez-vous du Carnet De Voyage (Clermont Ferrand/ France).
Το 2015 πραγματοποιήθηκε στο μουσείο Μπενάκη η έκθεση "Αϊβαλί- ένα ταξίδι στο χρόνο" (Φεβρουάριος- Μάιος) - η πρώτη στην Ελλάδα μεγάλη έκθεση για βιβλίο comics που φιλοξενήθηκε σε μουσείο. H έκθεση περιόδευσε συνολικά για πάνω από 400 μέρες σε μουσεία, γκαλερί και βιβλιοθήκες σε όλη την Ελλάδα. Ο Soloup έχει σχεδιάσει ζωντανά επί σκηνής (live drawing) συνοδεύοντας μουσικές παραστάσεις στο Μέγαρο Μουσικής (2017), στο Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, στο ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης (2018) και αλλού. Κατά καιρούς διοργανώνει workshops στο πλαίσιο μιας ευρύτερης έρευνας για το σκίτσο (γελοιογραφία - comics / graphic novels) η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη.

 

ΤΟ 1821 και το σήμερα. Αυτό μας ενδιαφέρει. Έτσι, ο κομίστας στήνει δυο παράλληλες ιστορίες. Στη μία μια νεαρή που συχνάζει στην πλατεία της Παλιάς Βουλής, μπροστά στο άγαλμα του Κολοκοτρώνη, πιάνει κουβέντα με έναν γηραιό άστεγο, στον οποίο είχαν προηγουμένως επιτεθεί ακροδεξιοί. Αυτός σε ανταπόδοση για τη βοήθειά της της εξιστορεί το αιματηρό παρασκήνιο της επανάστασης, αναδεικνύοντας τη βία, τη βρομιά και την ιδιοτέλεια πολλών απ’ τους συμμετέχοντες. Η εξιστόρηση τονίζει τα μελανά σημεία της επανάστασης και δείχνει πως ο πόλεμος είναι απάνθρωπος ό,τι κι αν πρεσβεύει.

Η ΑΝΑΔΙΗΓΗΣΗ της ιστορίας εστιάζει στο αίμα, στη φρίκη και στην ανελέητη βία που σφάζει απηνώς όποια ανθρώπινη ζωή βρει μπροστά της. Τόσο οι Τούρκοι όσο και οι Έλληνες δεν λυπήθηκαν τον εχθρό, η Κωνσταντινούπολη πνίγηκε στο αίμα των “απίστων”, η Τριπολιτσά στο αίμα των Οθωμανών. Το βιβλίο του Soloúp αφηγείται τα γεγονότα με μια λογική σειρά, αλλά αυτό που θέλει να αναδείξει περισσότερο είναι ο αποτρόπαιος και συχνά αντιηρωικός χαρακτήρας του πολέμου. Η ελευθερία ριζώνει πάνω σε πτώματα.

ΓΙΑ ΝΑ ΤΟ ΠΕΤΥΧΕΙ αυτό, επέλεξε να στηριχτεί σε πηγές. Απομνημονεύματα, ανταποκρίσεις Φιλελλήνων, κείμενα της εποχής κ.ο.κ. Η ιστορία του είναι διακειμενική. Ό,τι ξέρουμε περνά μέσα από τις πηγές, αλλά η ερμηνεία έρχεται να κουμπώσει με τη σημερινή ματιά μας. Το κόμικς γίνεται εικόνα αλλά και αναδιήγηση λόγων. Γίνεται ερμηνεία αλλά και φωτισμός των αφανών πλευρών του 1821. Απ’ την άλλη, η εικόνα ζωγραφίζεται με άσπρα και μαύρα χρώματα. Πιθανόν, ο κομίστας επέλεξε αυτή τη διαβάθμιση πιθανόν για να μη “ζωγραφίσει” το κόκκινο του πόνου και τη φρίκη στα πρόσωπα των ανθρώπων με ζωντανά χρώματα. Επέλεξε δηλαδή να αφήσει την ιστορία να μιλήσει μόνη της, ενώ ταυτόχρονα δεν φείστηκε σκηνών βίας. Τουλάχιστον να μην τους δώσει και βαθύ χρώμα, που θα σοκάρει σαν θεαματικό θρίλερ.

ΚΡΑΤΩ τη γνωριμία με το βαθύ παρασκήνιο της Επανάστασης. Κρατώ τα στραβά και τα παράδοξα του Εμφύλιου. Και τέλος το καταληκτήριο συμπέρασμα ότι κάθε επανάσταση κάνει λάθη (αναπόφευκτα) αλλά η επιτυχία της είναι αν μπορούμε έστω κι εκ των υστέρων να αναλογιστούμε τα λάθη και να αποκτήσουμε έτσι ατομική, συλλογική και εθνική αυτογνωσία.

In2life, 10/6/2021 

Πάπισσα Ιωάννα