Κώστας Μαυρακάκης, “Μακριά από τον κόσμο” και Πάνος Ιωαννίδης, “Ο χορός της μέλισσας”

Ατομική αναζήτηση και εθελοντισμός, φυγή και κοινωνική προσφορά, μυστήριο και οικονομικά συμφέροντα, η Ελλάδα του 21ου αιώνα συγκερνά πολύ διαφορετικές εκδοχές του ατομικού και του κοινωνικού!

Η φυγή από τον παλιό εαυτό δεν είναι απλώς μια αλλαγή κατοικίας και τόπου, δεν είναι μια διαγραφή όσων κανείς έχει ζήσει, αλλά μια επανοικειοποίηση μιας άλλης ζωής. Είναι αυτό εφικτό;

Εθελοντισμός και πολιτική, κοινωνικές εταιρίες και εκμετάλλευση των ανέργων, ένας άμεμπτος και ο φόνος του, η έρευνα και τα πολιτικά συμφέροντα είναι μέσα στο mixer του αστυνομικού που έχω ανά χείρας.

Κώστας Μαυρακάκης “Μακριά από τον κόσμο” εκδόσεις Κέδρος 2019

Πάνος Ιωαννίδης “Ο χορός της μέλισσας” εκδόσεις Κέδρος 2019

Κώστας Μαυρακάκης

Το όνομα του συγγραφέα το συναντούσα και το ξανασυναντούσα και δεν ήξερα τι λέει. Σαν νεοσσός που προσπαθεί να ξεμυτίσει, σαν δειλό ξεκίνημα που φτάνει στο δεύτερο σκαλί…

Ø  

Ο Κώστας Μαυρακάκης γεννήθηκε το 1977 στην Αθήνα. Σπούδασε Ναυτιλιακά στο Πανεπιστήμιο Πειραιά και στο Πανεπιστήμιο City του Λονδίνου και συνέχισε με μεταπτυχιακά στις Πολιτισμικές Σπουδές και στη Συμβουλευτική. Σήμερα ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Η συλλογή διηγημάτων "Ο κόσμος με καλωσορίζει" αποτελεί το πρώτο βιβλίο που κυκλοφόρησε.

Διαβάζω το βιβλίο. Στρωτή αφήγηση, καθαρές γραμμές, διαφανή τζάμια. Η ιστορία σχετικά ρηχή, αλλά σαφής. Ένας μεσήλικας αφοπλισμένος παρουσιαστής τηλεοπτικών εκπομπών ο Λουκάς Δοξιάδης φεύγει για την Αίγινα σε ένα απομονωμένο χωριό αφενός για να ξεκουραστεί απ’ την τύρβη της πόλης κι απ’ την άλλη για να γράψει ένα αστυνομικό με ήρωα τον Μαχόνεϊ! Στο παράξενο ορεινό ερημικό χωριό συναντά την Αιμιλία, πρώην ηθοποιό, και τον Κοντούζογλου, ιδιόρρυθμο καθηγητή φιλοσοφίας, ενώ πολλά ερωτηματικά πλανώνται γύρω από τον χώρο και τους κατοίκους του, που είναι κι αυτοί αποσυρμένοι, καθένας για τους δικούς του λόγους.

Το πλαίσιο και η ιδέα μπορεί και να έχει νόημα. Επομένως συνεχίζω την ανάγνωση, θέλοντας να επιβεβαιωθεί η εντύπωση ότι η παράξενη ιστορία θα έχει το ανατρεπτικό και συνάμα προβληματισμένο τέλος που θα ήθελα.

Ωστόσο, θεωρώ ότι ύστερα από πολλά βιβλία, έχω αποκτήσει ένα ένστικτο που μου δείχνει αν το βιβλίο αξίζει ή όχι. Κι αυτό το ένστικτο δεν υπολογίζει τόσο αν μπορεί η ιστορία να βγάλει λαγό ή αν η εξέλιξή της θα ικανοποιήσει τις επιδιώξεις μου. Υπολογίζει περισσότερο α) πόσο ψαγμένο είναι το ύφος, β) το αν κάτω από την ιστορία υπάρχουν βάθη και δεύτερα επίπεδα σκέψης και γ) πόσο η αφήγηση λέει όσα πρέπει και κρύβει όσα πρέπει. Κι ο συγγραφέας σ’ αυτά μένει στην επιφάνεια, καθώς το ύφος του δεν έχει πολυφωνία, δεν διακρίνεται από δουλεμένη γλώσσα, δεν χτίζει διακειμενικά. Δεν φαίνεται να αφήνει τη σκέψη να πάει πιο κάτω, όχι με το να υπονοεί αινίγματα και άδηλες εξελίξεις, αλλά με το να αφήνει νήματα που πρέπει ο αναγνώστης να συλλάβει για να υφάνει το υφαντό του.

Τελικά ο συγγραφέας τρέχει πιο πολύ απ’ ό,τι θα έπρεπε. Αντί να επιμείνει με περισσότερες λεπτομέρειες και να δείξει ότι τον ενδιαφέρει ο μυθιστορηματικός χρόνος, να σκιαγραφήσει περισσότερο π.χ. την Αιμιλία, με την οποία συζεί για λίγο ο ήρωας, να αναλύσει μικρά και μεγάλα γεγονότα, βιάζεται. Έτσι, η φιλοσοφική διάσταση που θα ήθελε να πάρει το έργο του, ατροφεί σε ένα εξωτερικό κέλυφος…

Πάνος Ιωαννίδης

Το αστυνομικό είναι το είδος που μπορεί να γίνει κοινωνικό, και φυσικά πολιτικό.

Ø 

> Ο Πάνος Ιωαννίδης γεννήθηκε τον Αύγουστο του 1978. Το 2014 κυκλοφόρησε ηλεκτρονικά την ποιητική συλλογή "Ποιήματα της στιγμής και άλλες ουτοπικές ιστορίες" ενώ το 2016 εκδόθηκε το πρώτο του αστυνομικό μυθιστόρημα με τίτλο "Τα μωρά της Αθηνάς" (εκδ. Πηγή). Το διήγημά του "Η Γυναίκα από τη Ζυρίχη", διακρίθηκε στον πρώτο διαγωνισμό της Ελληνικής Λέσχης Συγγραφέων Αστυνομικής Λογοτεχνίας το 2013.

Είναι διδάκτωρ οικονομικών επιστημών. Ζει στη Δράμα με τη σύντροφό του και τον γιο τους.

Ο Αλέξανδρος Χρηστίδης επικεφαλής μιας δημοτικής πολιτιστικής και κοινωνικής εταιρίας στη Θεσσαλονίκη, η οποία επιτελούσε σημαντικό έργο. Όταν η “Κιστέρνα” έκλεισε, άνοιξε την “Ατλαντίδα” που συνέχισε ένα ανάλογο έργο ως τράπεζα χρόνου: ο καθένας πρόσφερε τον χρόνο του σε μια ανταλλακτική οικονομία υπηρεσιών. Ώσπου ένα σμήνος μελισσών, χειραγωγημένο από δολοφονικό χέρι ενός φονιά, σκοτώνουν τον Χρηστίδη. Όλοι έχουν να πουν καλά λόγια για τον Αριστερό δολοφονημένο που μετακινήθηκε στο ΠΑΣΟΚ, όλοι έχουν να πουν για την αεικίνητη δράση του, με αγνές προθέσεις και κοινωνικό πρόσημο.

Ο detective Πέτρος Ριβέρης αναλαμβάνει εκ μέρους της χήρας του τεθνεώτος να εξιχνιάσει το έγκλημα, που προς τα έξω προβλήθηκε ως ατύχημα. Περιδιαβαίνει λοιπόν τη Θεσσαλονίκη, παίρνει συνεντεύξεις από τον κύκλο του Χρηστίδη και δέχεται μηνύματα σε κομβικά σημεία της πόλης. Η πορεία της έρευνάς του βγάζει στο φως σκέψεις, δράσεις και κινήσεις που αφορούν τις τέτοιου είδους κοινωνικές πρακτικές.

Η αστυνομική πλοκή αναζητεί τον δράστη του φόνου. Ωστόσο, το μυθιστόρημα είναι κατά βάση πολιτικό, που συζητά έννοιες όπως κοινωνικές εταιρίες, εθελοντισμός, κοινωνικό κεφάλαιο, αλληλοβοήθεια κ.ο.κ. Γενικότερα, μπαίνει στο μικροσκόπιο μια αριστερή κοινωνική πολιτική και μελετά τις πιθανές παρενέργειες που έχει. Στην πορεία των ερευνών αποδεικνύεται ότι πίσω από την εθελοντική δράση της Ατλαντίδας κρυβόντουσαν επιχειρηματικά συμφέροντα, που εκμεταλλεύονταν –με την ανοχή του άμεμπτου Χρηστίδη- τους άνεργους νέους.

Το έργο του Ιωαννίδη έχει μια βάσιμη πολιτική βάση. Ασχέτως αν συμφωνούμε με το πολιτικό στίγμα, είναι δεδομένο ότι πίσω από τις κοινωνικές εθελοντικές δράσεις κρύβονται συχνά εθελεντοκάπηλοι, που τις νοθεύουν. Το σημαντικότερο όμως είναι πόσο καλοδουλεμένη είναι η αλυσίδα της έρευνας, ώστε με σωστά βήματα αλληλουχίας καταλήγουμε στον ένοχο. Εδώ, ο συγγραφέας κάνει φάουλ τόσο με τα ενδιάμεσα κείμενα που παρατίθενται όσο και με τη βήμα βήμα πορεία από ένδειξη σε ένδειξη κι από στοιχείο σε στοιχείο. 

Πάπισσα Ιωάννα