“Ο άνθρωπος της λίμνης” του Arnaldur Indridason

Αστυνομικών συνέχεια, αυτή τη φορά με σκανδιναβικό χρώμα. Ισλανδία: η παγωμένη χώρα του βορρά ή μια υπόγεια συναισθηματική λάβα που αχνίζει και κάποτε θα εκραγεί. Μετά το “Ταξίδι στο κέντρο της γης” …το ταξίδι στο κέντρο της κοινωνικής ψυχής.

 

Ισλανδικός καφές με κονιάκ: Arnaldur Indridason “Kleifarvatn” 2004   “Ο άνθρωπος της λίμνης” μετ. Ν. Προδρομίδου εκδόσεις Μεταίχμιο 2014

 

          Ο καλύτερος τρόπος για να γνωρίσεις μια κοινωνία είναι να διαβάσεις τα αστυνομικά-της μυθιστορήματα. Η ισλανδική κοινωνία λοιπόν, άγνωστη και μακρινή, γίνεται στις γενικές-της γραμμές κατανοητή, όχι ως τουριστικός προορισμός αλλά ως καθημερινότητα, μέσα από τα έργα του Arnaldur Indridason, τόσο αυτό όσο και το προηγούμενο που διάβασα, η  “Σιωπή του τάφου”. Κλειστοί τύποι όπως ο αστυνόμος Έλτερντουρ, προβλήματα οικογενειακά που δεν ακούγονται παραέξω, αλκοολισμός, ναρκωτικά, ένας λαός που φαίνεται καταθλιπτικός, κλεισμένος μες στο κρύο και το σκοτάδι, μια κοινωνία που δεν έχει τρόπους να εκδηλώσει αισθήματα και έτσι πνίγεται μέσα στην αποφορά-τους.

          Ένα βασικό χαρακτηριστικό που διέπει και τα δύο έργα του Ισλανδού είναι η σύνδεση της σημερινής έρευνας με γεγονότα και φόνους, με προσωπικά και κοινωνικά θέματα του απώτατου παρελθόντος. Κι εδώ πάλι ο φόνος έγινε πολύ παλιότερα, γύρω στο 1970, και τώρα, καθώς η στάθμη της λίμνης κατεβαίνει απότομα, ανακαλύπτεται ο σκελετός ενός άνδρα 35-40 χρονών, ο οποίος είχε φουνταριστεί δεμένος σε έναν ρώσικο ραδιοπομπό. Η τωρινή κατάσταση της Ισλανδίας συνδέεται με τον Ψυχρό Πόλεμο και οι αστυνομικές αρχές προσπαθούν να καλύψουν το τριανταπεντάχρονο αυτό κενό, ώστε να ανακαλύψουν τις συνθήκες της δολοφονίας.

          “Ο άνθρωπος της λίμνης” είναι ένα κλασικό αστυνομικό (με δόσεις κατασκοπικού) που δεν παίζει παιχνίδια. Ξεκινά ορθόδοξα με ένα πτώμα και συνεχίζεται δόκιμα με την έρευνα της αστυνομίας, με αποτέλεσμα ο αναγνώστης να μην ψάχνει να βρει τις συντεταγμένες της αφήγησης. Ωστόσο, έχει μια δυο καινοτομίες που το κάνουν να παρεκκλίνει από τα υπόλοιπα ομοειδή κείμενα. Καταρχάς, άγνωστη δεν είναι η ταυτότητα μόνο του θύτη, αλλά και αυτή του θύματος. Επομένως, η έρευνα κινείται προς δύο κατευθύνσεις, αφενός προς την ανακάλυψη του ποιος είναι ο άνθρωπος που βρέθηκε μετά από τόσα χρόνια δολοφονημένος κι αφετέρου προς την ανεύρεση του πιθανού φονέα.

Επίσης, η εξέλιξη της δράσης δεν απορροφά τα κοινωνικά συμφραζόμενα μιας κοινωνίας εμφανώς προβληματικής ως προς τις σχέσεις των ανθρώπων και την ατομική στάση του καθενός απέναντι σ’ αυτήν την ψυχρή κοινωνία. Κι ακόμα περισσότερο η υπόθεση αποκτά ιστορικό βάθος, καθώς μελετάται η θέση της Ισλανδίας κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, μια εποχή αμοιβαίας καχυποψίας, κατασκοπικής δράσης και προσπάθειας ελέγχου νευραλγικών σημείων, όπως της βόρειας αυτής χώρας. Ενδιάμεσα κεφάλαια μας πάνε στην Ανατολική Γερμανία, όπου σπουδάζουν αρκετοί αριστεροί Ισλανδοί υπό την άγρυπνη εποπτεία των αρχών! Εκεί αποκαλύπτεται το αυταρχικό σύστημα που εφάρμοσε ο σοσιαλισμός (τον οποίο οι χαρακτήρες του έργου δεν αποκηρύσσουν αλλά καταδικάζουν την εφαρμογή-του) και πλέκεται ο ιστός των ψυχροπολεμικών συνθηκών που φωτίζει σταδιακά τα αίτια του εγκλήματος.

[οι εικόνες ελήφθησαν με σειρά παράθεσης από: www.iceland-challenge.com, www.freescale.com, sciencedummy.wordpress.com και catastrophicfindings.wordpress.com]

Πατριάρχης Φώτιος