“Ο ιεροκήρυκας” της Camilla Läckberg

Ο θρησκευτικός οίστρος και η πεποίθηση ότι κάποιος είναι ο εκλεκτός μπορεί κάλλιστα να οδηγήσει σε φόνους, σε θυσίες κατά την άποψή-του, που θα καθάρουν και θα έχουν ευεργετικά αποτελέσματα στο πρόσωπό-του αλλά και σε όσους πιστεύουν σ’ αυτόν. 

Καφές στιγμής χωρίς γάλα:

Camilla Läckberg

“Predikanten”

2004

“Ο ιεροκήρυκας”

μετ. Θ. Κονδύλης

εκδόσεις Μεταίχμιο

2011 

            Νιώθω ότι έκανα τον κύκλο-μου ως προς το αστυνομικό μυθιστόρημα, αφού έφτασα στο ζενίθ της αναγνωστικής-μου ανταπόκρισης με ελπίδες και προσδοκίες, είδα ότι στο μεγαλύτερο ποσοστό αυτές δεν επιβεβαιώθηκαν και τώρα αποφάσισα να μην ξαναδιαβάσω, αν δεν σιγουρευτώ ότι πρόκειται για κάτι εξαιρετικό ή τουλάχιστον δείγμα μιας ενθαρρυντικής προσπάθειας που δεν μένει στην πλοκή.

            Η Läckberg μού άρεσε στο προηγούμενο έργο-της, στην “Παγωμένη πριγκίπισσα”, καθώς δούλεψε πολύ την ιστορία ώστε να οδηγηθεί στο τέλος-της, σμίλεψε επαρκώς τους χαρακτήρες-της και πέτυχε ένα αποτέλεσμα που αποζημιώνει τον διψασμένο για δράση και μυστήριο αναγνώστη. Το ίδιο κάνει και εδώ: το πτώμα μιας νεαρής Γερμανίδας βρίσκεται πάνω στα πτώματα δυο άλλων νεαρών γυναικών που είχαν πεθάνει από το 1979. Οι υπόνοιες περιστρέφονται γύρω από την οικογένεια Χουλτ, τους απογόνους δηλαδή του περιβόητου ιεροκήρυκα Εφραίμ Χουλτ, που μπλέκονται σε μια έχθρα μεταξύ-τους, ενώ τόσο ο νεκρός προ πολλού γιος-του Γιοχάνες όσο και ο εγγονός-του Γιακόμπ πίστευαν ότι έχουν ένα χάρισμα το οποίο θέλει με παλαιοδιαθηκική διάθεση θύματα.

            Προφανώς το έργο είναι μια καλολαδωμένη μηχανή παραγωγής εντυπώσεων και οδηγεί τον αναγνώστη, ειδικά από ένα σημείο και μετά, σε μια λαχανιασμένη πορεία διαλεύκανσης. Αυτό που παρατήρησα είναι ότι πρόκειται πιο πολύ για αφήγηση του τρόπου αποκάλυψης του ενόχου, παρά της ανασύνθεσης των δολοφονιών (Ίσως αυτό είναι κατά βάση και ο τρόπος γραφής κάθε αστυνομικού μυθιστορήματος). Ο λαβύρινθος χτίζεται γύρω από το δωμάτιο στο οποίο βρίσκεται ο φονιάς και εμείς παρακολουθούμε τους διαδρόμους μέχρι να φτάσουμε σ’ αυτόν.

            Μήπως τελικά έχασα μερικές ώρες; Φυσικά κέρδισα ευχαρίστηση, ειδικά κάτι νύχτες που δεν με έπιανε ύπνος, και βρήκα σ’ αυτό το μυθιστόρημα συντροφιά και ενδιαφέρον. Απ’ την άλλη, είδα ξανά πώς στήνεται η πλοκή, πώς μπορεί ο συγγραφέας αστυνομικών να θηλυκώσει ενδείξεις και αποδείξεις σε ένα άρτιο σύνολο. ΑΛΛΑ, το βιβλίο θα μπορούσε να είναι μισό σε έκταση, χωρίς να χάσει σε σασπένς. Θα μπορούσε να μην πλατειάζει: μου θυμίζει τους ρώσους του 19^ου αιώνα που έγραφαν τεράστια βιβλία κλεισμένοι στο κρύο δωμάτιο του σπιτιού-τους. Κάπως έτσι και η σουηδέζα πεζογράφος απλώνει τον καμβά-της σε ατελείωτα δεκαεξασέλιδα, χωρίς λόγο και αιτία. Η προσπάθειά-της να φτιάξει παράλληλες ιστορίες, να δώσει μέσα από αυτές πρόσωπα και χαρακτήρες, να χτίσει ατμόσφαιρα πέφτει στο κενό, καθώς ο στόχος-της, τον οποίο περνάει και στον αναγνώστη, είναι καθαρά το τέλος. Αυτή η «δυναστεία του τέλους», όπως θα μπορούσαμε να την ονομάσουμε, δεν αφήνει κανέναν, ούτε τη συγγραφέα ούτε τους αναγνώστες, να δουν άλλα πράγματα, τα οποία πιο πολύ ως γεμίσματα μοιάζουν παρά ως απαραίτητα λογοτεχνικά στοιχεία.

            Το ιδεολογικό πλαίσιο εξάλλου της θρησκευτικής μανίας μου φαίνεται τόσο προτεσταντικό, τόσο κοινότοπο που δεν με κάνει να ξαναδώ το θρησκευτικό φαινόμενο με άλλο μάτι. Απλά αναμασά τον θρησκευτικό φανατισμό σαν κοινότοπη αιτία μίσους και θανάτου. Το έχουμε ξαναδεί το έργο! Έτσι, έφαγα τις πεντακόσιες σελίδες γρήγορα και βουλιμικά, αλλά δεν κράτησα τίποτα περισσότερο από μια ιστορία ελιγμών και μυστηρίου.

Πατριάρχης Φώτιος