“Το τραγούδι του κούκου” του Δημήτρη Γιατρέλλη

Ο τίτλος, κάθε τίτλος, πάντα προβληματίζει. Ο συγκεκριμένος πού αναφέρεται; Μήπως παραπέμπει στο «τραγούδι του κύκνου»; Μήπως απηχεί τη φωνή του κούκου και την παροιμία «ένας κούκος δεν φέρνει την άνοιξη»; Μήπως θέλει να θυμίσει τη «Φωλιά του κούκου», τη γνωστή βραβευμένη με Όσκαρ ταινία του 1975;

Espresso δυνατός:

Δημήτρης Γιατρέλλης:

“Το τραγούδι του κούκου”

εκδόσεις Γαβριηλίδης

2011

            Πώς αντιδρά η αναγνωστική συνείδηση σε ένα βιβλίο που δεν κουβαλά περγαμηνές, δεν υπογράφεται από «διάσημο», δεν συνοδεύεται από γενναιόδωρες κριτικές. Καταρχάς, με περιέργεια. Με αυτή τη γόνιμη αναμονή ότι μπορεί και να κρύβεται μια φρέσκια πέννα, μια νέα γραφή, μια ανερχόμενη δύναμη ή έστω ένα ακατέργαστο ταλέντο που μπορεί να υποσχεθεί περισσότερα. Και ξεκινάς την ανάγνωση.

            Η πρώτη εντύπωση είναι ενθαρρυντική, αν και δεν καταλαβαίνεις πού το πάει το παραμύθι. Στο πρώτο κεφάλαιο μερικών σελίδων στήνεται ένα συγγραφικό πεδίο αφήγησης όπου το παρόν του νεαρού Χρίστου Βλαστού, ο οποίος μόλις απολύεται από τον στρατό, τέμνεται με τις αναμνήσεις από τη φιλενάδα-του που τον χώρισε και την καταπιεστική μεγαλοαστική στα οικονομικά (αλλά και μεσοαστική στη νοοτροπία) οικογένειά-του. Το παρόν, μόλις επωασμένο από το παρελθόν, ανοίγεται σε ένα δημιουργικό μέλλον, καθώς ο νεαρός Βλαστός δεν θέλει να ακολουθήσει τα χνάρια του μπαμπά στην επιχείρησή-του, αλλά να ανοίξει μουσικό καφέ, καθώς είναι λάτρης της μουσικής. Ξεκινά στα επόμενα κεφάλαια λοιπόν το άνοιγμά-του, με την απρόσμενη σύμφωνη γνώμη του πατέρα, αλλά πρώτα θα κάνει διακοπές στον φίλο-του στη Λέσβο και έπειτα στην Τουρκία. Το στόρι αρχίζει…

            Τι άλλο κρατάω ως θετικό. Τη στρωτή αφήγηση, την ομαλή πορεία της ιστορίας (παρόλο  που δεν έλειψαν οι μικρές ακρότητες για να δικαιολογηθεί η δράση), η σωστή αλληλουχία γεγονότων, η διακειμενική ένθεση στίχων από τραγούδια, στοιχείο που δείχνει την αγάπη του συγγραφέα για τη μουσική και τη διάθεσή-του να στίξει κάθε επεισόδιο με στιχουργικούς απόηχους από αγαπημένα τραγούδια, ελληνικά ή ξένα.

            Όμως μια ωραία ιστορία δεν αρκεί. Για μένα, όπως το έχω ξαναγράψει, ένα παραμύθι με καλοδουλεμένη πλοκή δεν φτάνει. Μια εύπεπτη αφήγηση με γενναίες δόσεις ενδιαφέροντος είναι πλέον μια παρωχημένη ανάγκη. Κάθε ιστορία, κάθε διήγημα ή μυθιστόρημα, πια, για να περάσει τον αναγνωστικό-μου πήχυ, οφείλει να διαθέτει ένα βάθος που ξεφεύγει από την όποια ιστορία και το όποιο σασπένς και να καταβυθιστεί σε κοινωνικούς, πολιτικούς, ψυχολογικούς κ.ο.κ. προβληματισμούς. Με αυτό το σκεπτικό διάβασα πολύ γρήγορα το βιβλίο του Γιατρέλλη, αλλά δεν έμεινα μετά το τέλος ικανοποιημένος με τη βαθύτερη ανάγκη να γραφεί και να διαβαστεί το έργο. Σταδιακά αναζητούσα αυτό το βαθύτερο νόημα στη σύγκρουση της νέας με την παλαιότερη γενιά, στην ανάγκη φυγής και αναζήτησης ταυτότητας, ίσως στην τουρκική ανακάλυψη (όταν ο Χρήστος σκόπευε να επισκεφτεί τη γείτονα χώρα), την προδοτική φύση του facebook (όταν αποκαλύφθηκε ότι από εκεί άντλησαν τις πληροφορίες-τους οι απαγωγείς) κ.ο.κ. Όλα όμως ξεφούσκωναν γρήγορα όσο η ιστορία ανέβαινε τα σκαλιά-της και στο τέλος, ως συνολική εντύπωση, έμεινε μια απαγωγή, που απέτυχε, και η αλλαγή πλεύσης από τον κεντρικό χαρακτήρα.

Ευχαριστώ και από τη θέση αυτή τον συγγραφέα που μου εμπιστεύτηκε το βιβλίο-του.

Πατριάρχης Φώτιος