Tuesday, May 20, 2008

Πορτογαλικός καφές galao. Ζοζέ Σαραμάγκου

Ζοζέ Σαραμάγκου
“Περί θανάτου”
μετφ. Αθηνά Ψύλλια
εκδόσεις Καστανιώτη
2007



Όλοι οι άνθρωποι εύχονται ενδόμυχα να σταματήσουν να πεθαίνουν. Ο Σαραμάγκου διερευνά αυτή την πιθανότητα με πολύ μπρίο και ειρωνική προς τις αυταπάτες και βεβαιότητές μας απόψεις.
Κάποια στιγμή λοιπόν ο θάνατος παύει να εξοντώνει τους ανθρώπους σε μια μικρή χώρα. Πιστέψτε το: κανείς δεν ήταν ευχαριστημένος με την κατάσταση, αφού ναι μεν δεν πέθαινε κανείς αλλά αυτό δεν σήμαινε πως δεν γερνούσαν ή ότι δεν τραυματίζονταν μένοντας παράλυτοι, φυτά ή ακρωτηριασμένοι. Το αποτέλεσμα ήταν να παραλύσει ο κοινωνικός ιστός: τα γραφεία κηδειών χρεοκόπησαν, οι οίκοι ευγηρίας τίγκαραν, τα νοσοκομεία έπαθαν συμφόρηση, το ασφαλιστικό κινδύνευε να καταρρεύσει, η Εκκλησία κλονίστηκε που δεν είχε πλέον τον θάνατο να απειλεί, η κυβέρνηση δεν ήξερε πώς να αντιμετωπίσει την κρίση… Αλλά και οι ίδιοι οι υπέργηροι (όπως και οι συγγενείς τους) ήθελαν κάποια στιγμή να γλιτώσουν από τα βάσανα, πράγμα που ανέλαβε η μαφφία, η οποία επιφορτιζόταν με την παράνομη αποστολή να μεταφέρει τον ετοιμοθάνατο έξω από τα σύνορα για να πεθάνει ήσυχος… Πραγματικό πανηγύρι ανατροπών.
Όταν ξαναγύρισε η θάνατος (*γυναίκα, κατά την πορτογαλική παράδοση), όλα ξαναγύρισαν στον κανονικό τους ρυθμό εκτός από έναν βιολοντσελίστα που δεν έλεγε να πεθάνει σύμφωνα με το πεπρωμένο του. Η συνέχεια αναδεικνύει χιουμοριστικά την απορία, την αμηχανία, την αγανάκτηση, αλλά και τον έρωτα της θανάτου προς τον ατυχή θνητό που δεν καταλάβαινε πως τον πολιορκούσε η Χάροντας κι αυτός ακούσια δεν εννοούσε να ενδώσει στις προσκλήσεις της.
Η υπόθεση και μόνο είναι ικανή να κάνει τον αναγνώστη να βυθιστεί στο βιβλίο, αλλά ακόμα περισσότερο ο Σαραμάγκου παίζει με τις αναγνωστικές μας προσδοκίες. Φυσικά η υπόθεση δεν τρέχει μεταξύ σχολίων και περιγραφών, αλλά το ανατρεπτικό του ύφος, η χιουμοριστική και σατιρική του γλώσσα, οι απανωτές εκπλήξεις, η αληθοφάνεια του παράλογου κάνει την ανάγνωση να αναπηδά ακόμα κι εκεί νιώθει κανείς ότι βάλτωσε…
Πατριάρχης Φώτιος

6 comments:

ναυτίλος said...

Αυτός ο δαιμόνιος Πορτογάλος δεν έχει αφήσει ούτε ιερό ούτε όσιο (με κάθε σεβασμό Πατριάρχη μου). Όλα τα έχει "κτυπήσει" ...
Αλλά μόνο με τη γλώσσα του ,όπως έλεγε σε μια συνέντευξή του - άλλοι βέβαια τη χρησιμοποιούν μόνο για γλύψιμο .
Σειρά είχε κι ο Θάνατος . Άλλωστε είναι και σε μια ηλικία τέτοια που θα πρέπει ν' αρχίσει να τον κτυπά κι αυτόν(ή αυτήν).

Πάπισσα Ιωάννα said...

Φίλε ναυτίλε, δαιμόνιος όντως και γλωσσικά καίριος, παρότι απόφοιτος μόνο του δημοτικού!
Φυσικά ο Σαραμάγκου αποδεικνύει ότι η λογοτεχνία μπορεί να κλονίσει τις βεβαιότητες της ζωής (όπως τον θάνατο) κι έτσι ο άνθρωπος να την ξανακοιτάξει με άλλο βλέμμα.
Πατριάρχης Φώτιος

Roadartist said...

Πολυ ενδιαφέρον βιβλίο, σίγουρα άξιζε η παρουσίαση του σε post! Να είσαι καλά, καλησπέρα!

Πάπισσα Ιωάννα said...

Roadartist, το βιβλίο σίγουρα έχει διαβαστεί πολύ στην Ελλάδα και έχει παρουσιαστεί και στα έντυπα και στα ιστολόγια. Σ' ευχαριστώ που είχες την καλοσύνη να αφήσεις τα καλά σου λόγια.
Πατριάρχης Φώτιος

Anonymous said...

Από τους καλύτερους ευρωπαίους συγγραφείς κατά την γνώμη μου! Θα το αγοράσω σύντομα. Προτείνω και το "Ολα τα Ονόματα".

Anonymous said...

Πόσο μου άρεσει η αρχή!!!Είναι φανταστικό εκείνο το...δεν πέθανε κανείς, και όλοι τρέχουν να δουν τι συμβαίνει και δεν πεθαίνει ο κόσμος, όλοι τρέχανε, μέχρι και η κυβέρνηση, μέχρι και οι νεκροθάφτες!!!Χα,χα!!!Είναι απολαυστικό το βιβλίο!!!