Ξένια Κουναλάκη, “Οξυγόνο”

Προ-ιντερνετική και μετα-ιντερνετική γενιά που συγκρούονται και διαλέγονται, που ζουν και φλερτάρουν για να πιστοποιήσουν ότι ζουν, που προσπαθούν να βολέψουν αναμνήσεις και βιώματα…

Ξένια Κουναλάκη “Οξυγόνο” εκδόσεις Πόλις 2019

Από τα δημοσιογραφικά άρθρα της για τη διεθνή πολιτική πέρασε απόλυτα ομαλά στα μισολογοτεχνικά-μισοημερολογικά-μισοδοκιμιακά κείμενα του “Στις ταινίες κλαίω στις πιο άσχετες σκηνές” και τώρα προσπαθεί να αλώσει τη μυθιστορηματική πόλη.

>Η Ξένια Κουναλάκη γεννήθηκε το 1971 στο Αμβούργο της Γερμανίας. Σπούδασε Επικοινωνία και ΜΜΕ στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Είναι αρχισυντάκτρια διεθνών ειδήσεων και τακτική αρθρογράφος στην "Καθημερινή".

Μια συντροφιά έξι (και μερικών που δεν παρίσταντο) νέων πηγαίνουν εκδρομή στην Τήλο, όπου σκοτώνεται ο Νικόλας. Το σοκ το φανταζόμαστε αλλά δεν το διαβάζουμε (και σωστά), ώστε να μείνει η αύρα εκείνης της προ εικοσαετίας εμπειρίας μετέωρη. Κι έπειτα από δυο δεκαετίες, όταν πλέον όλοι αυτοί είναι σαραντάρηδες και, όταν έχουν κάποιοι από αυτούς παιδιά εκεί γύρω στα 20, το παρελθόν αντιτίθεται και διαλέγεται με το παρόν.

Όλο το βιβλίο είναι η πολύδρομη πορεία των μεγάλων και των νέων προς την Τήλο όπου θα πραγματοποιηθεί το μνημόσυνο εις μνήμην του Νικόλα. Οι μεγάλοι ζουν τις στάσιμες, φθαρμένες ζωές τους, είτε απατούν τη γυναίκα τους, είτε υπομένουν στωικά την απιστία του άντρα τους, είτε επιθυμούν διακαώς ένα παιδί και τρέχουν προς όλες τις κατευθύνσεις να βρουν σπερματοζωάρια. Κι οι νέοι φλερτάρουν, οιστρηλατούνται από τις ορμόνες τους, χειρίζονται τα δίκτυα και γενικά την ψηφιακή τεχνολογία, ψάχνουν τον κόσμο και τους μεγάλους… 

Το ζητούμενο είναι αν μια ετερόκλιτη συλλογή σκηνών, μικρά διηγήματα φυγόκεντρων τάσεων, ενδεικτικά του χάσματος των γενεών ή μάλλον της διαφοράς οπτικής, αν λοιπόν όλη αυτή η πανσπερμία επεισοδίων και προσώπων συστήνει ποιοτική λογοτεχνία.

Απ’ τη μια δηλαδή το θέμα της αλλαγής από τα 20 στα 40, του συμβιβασμού, των τελματώσεων, της φθοράς που κάνει τον μποέμ συντηρούκλα και παράλληλα των νέων που είναι πάντα αντικομφορμιστές, πορεύονται με τη μόδα της εποχής, ερωτεύονται ή απλώς επιθυμούν κορμιά, λοξοκοιτάνε με έρωτα ή με μίσος τους μεγάλους… Οι προθέσεις της Κουναλάκη είναι εμφανείς, θεωρώ, και απλώνονται σε μικρά σκηνικά που αποτυπώνουν τη σημερινή Ελλάδα. Απ’ την άλλη, η μυθιστορηματική οικονομία είναι ανεπαρκής, αφού λείπουν οι σκηνές του τότε, πλην της εναρκτήριας, και το σήμερα δίνεται με μικρά δρομάκια από τα οποία το καθένα προχωρά προς μια άλλη κατεύθυνση.

Με άλλα λόγια είναι μυθιστορηματική σύνθεση αυτό ή αποδεχόμαστε ότι το σύγχρονο μυθιστόρημα δεν θέλει ή δεν μπορεί να συνθέσει; Αυτό το αμάλγαμα ιδεών και κυρίως μικροεπεισοδίων, χωρίς να φαίνεται η συγγραφική μπαγκέτα, είναι μια νέα πεζογραφία ή μια αποτυχημένη παλιά;

Βγάζω το καπέλο στην Κουναλάκη που προσπάθησε και εν πολλοίς το πέτυχε να αποδώσει τη νοοτροπία της νέας γενιάς, με το κινητό στο χέρι, με τα μηνύματα και την αργκό τους, με τις υπερβολές και τα τατουάζ, μια μετα-ιντερνετική γενιά που δεν σκέφτεται και δεν δρα όπως οι προηγούμενες. Μέχρι εκεί. Αλλά από την άλλη η κορύφωση που δεν έρχεται ούτε στο τέλος και η ακατάστατη σπορά επεισοδίων γύρω από τα πρόσωπα της μυθοπλασίας αποδυναμώνουν το συνολικό αποτέλεσμα. Η κακή δομή, η σκόρπια αφήγηση, οι πολλές επίπεδες σκηνές και οι συχνά απλώς εκκωφαντικοί διάλογοι δεν ευνοούν το λογοτεχνικό αποτέλεσμα.

Πάπισσα Ιωάννα