Monday, July 25, 2016

“Λεσβία” του Βαγγέλη Ραπτόπουλου

Το τρίτο φύλο και οι κρίσεις ταυτότητας ή πώς μπορεί μία κοπέλα να φλέγεται από ομοερωτικό πάθος, αλλά συνάμα να προσπαθεί να αποφύγει το γυναικείο αντικείμενο του πόθου.


Καπουτσίνο φρέντο:

Βαγγέλης Ραπτόπουλος
“Λεσβία”
εκδόσεις Κέδρος
2016
 


          Γιατί αγόρασα ένα βιβλίο που πιθανότατα ήξερα ότι δεν θα ταίριαζε στα γούστα-μου; Γιατί δηλαδή θέλησα να δω ένα θέμα που πιθανόν δεν θα με δελέαζε, όχι επειδή έχω ομοφοβικές τάσεις, αλλά επειδή δεν ξέρω ποια οπτική θα έβλεπα;
          Εν πρώτοις, θέλησα να διαψευστώ και να βρω ενδιαφέροντα στοιχεία σε μια λεσβιακή σχέση. Ακόμα περισσότερο, να αιφνιδιαστώ με τη σκοπιά του συγγραφέα και να δω μια ιδιαίτερη πτυχή του θέματος, πέρα από την ερωτικότητα, την ιδιαιτερότητα της σχέσης και το σκανδαλάκι που προοιωνίζεται. Να δω τον ψυχισμό μιας τέτοιας ομοερωτικής προσωπικότητας, να δω τη σύγκρουση με την κοινωνία, να προβληματιστώ πάνω στον ορατό ή κρυφό ρατσισμό κ.ο.κ. Κι όντως ένα μυθιστόρημα με βάση την ομοφυλοφιλία θα μπορούσε να ξεπεράσει τα παραδοσιακά κλισέ της τηλεόρασης και την ανοχή που οφείλεται στην έλλειψη στο περιβάλλον-μας ατόμων που προτιμούν τη σεξουαλική σχέση με το ίδιο φύλο.
          “Η Βιβή είναι. Η Μελίνα όχι, τουλάχιστον ακόμα”. Ξεκινώντας έτσι ο Ραπτόπουλος εξηγεί πως η μεν Βιβή είναι δεδηλωμένη και συνειδητοποιημένη λεσβία, ενώ ο Μελίνα βρίσκεται σ’ αυτό τον χώρο περιστασιακά, χάρη στη Βιβή. Σ’ αυτόν τον προσανατολισμό συντέλεσε και ένας βιασμός από τον ψυχικά διαταραγμένο Παπαϊωάννου, βιασμός που δούλεψε υπογείως υπέρ της συνέχισης της ομοφυλοφιλικής σχέσης των δύο γυναικών. Και φυσικά η παρέμβαση του πατέρα της Μελίνας γίνεται ο συγκρουσιακός πόλος που δίνει ένταση στη σχέση. Τελικά, πόσο καθοριστικός είναι ο άνδρας, η επιβολή, η απειλή, ο φόβος στον σεξουαλικό προσανατολισμό της γυναίκας; Αν αυτό ήταν το κέντρο του βιβλίου, θα το έβλεπα με ενδιαφέρον. Αλλά νομίζω ότι αυτό μπαίνει χωρίς να βαραίνει τη νοηματοδότηση του έργου.
          Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο, το βαθύτερο νόημα που θέλει ο Ραπτόπουλος να προβάλλει είναι το θέμα ταυτότητας για ένα άτομο σαν τη Μελίνα που δεν είναι σίγουρο για την σεξουαλική-του προοπτική, αμφιταλαντεύεται ανάμεσα στην ηδονή και στην κοινωνία και πιέζεται ιδιαίτερα από τον πατέρα, που ενσαρκώνει την ομοφοβική κοινή γνώμη. Μετά τον δεσμό με τη Βιβή, η Μελίνα προσπαθεί να ξαναβρεί τις ετεροφυλόφιλες διαθέσεις-της, να συνάψει σχέση με κάποιον άνδρα και έτσι να αποκαταστήσει τον σεξουαλικό-της προσανατολισμό.
Ο συγγραφέας είναι πολύ καλός δεξιοτέχνης τόσο της αφήγησης όσο και της περιγραφής. Με τρέχοντα τρόπο, με άνεση και άπλα, με μπεστσελερική προφάνεια, αφηγείται, πηγαινοέρχεται στο πριν και στο μετά, χωρίς να μπερδεύει, τσιμπολογάει ερωτικές επαφές και προθέσεις, πασπαλίζει με αναδρομές και προλήψεις, διασπείρει ροζ αποχρώσεις και ανάλαφρα ειδυλλιακά ανθάκια. Δεν λείπει το αλατοπίπερο, το σεξουαλικά λογοτεχνικό, το αισθησιακά αισθητικό, που προσπαθεί να μη φανεί ότι είναι παραλογοτεχνία αλλά ερωτική λογοτεχνία με αφηγηματικές προσδοκίες.

[Εικαστικός διάκοσμος από: www.tendencias21.ne,  www.youtube.com,   www.datingadvice.com   και  thinng.com]

Πατριάρχης Φώτιος

13 comments:

Unknown said...

Δυστυχώς Πατριάρχα νομίζω ότι τίποτα δεν σώζει αυτό το βιβλίο από καμιά άποψη. Δεν υπάρχει διερεύνηση ταυτότητας, παρά η επίμονη επανάληψη ξεπερασμένων κλισέ χωρίς βάθος. Με μια προχειρότητα που επιτείνει την ευκολογραφία οι στατικοί και επιφανειακοί χαρακτήρες δεν προσφέρουν τίποτε.Κι αυτή η στερεότυπη άποψη που θέλει τη σεξουαλικότητα παγιωμένη όπως την παρουσιάζει ο συγγραφέας (αν και φαίνεται ότι η μια κοπέλα προσπαθεί να διερευνήσει το συνεχές της σεξιυαλικότητά της δεν τελικά...)με ένα τέλος που δοξάζει την ετεοκανονικότητα, είναι τόσο άγαρμπα αποτυπωμένη.
Το αγόρασα για να εμπλουτίσω μια εργασία περι φύλων και σεξουαλικότητας που κάνω όπου το εν λόγω πόνημα θα αποτελεί το αντιπαράδειγμα.
Κρίμα διότι "πούσαι νιότη πουδειχνες πως θα γινόμουν άλλος".

Nota Chryssina said...

Σοβαρό θέμα που το βιβλίο από τον τίτλο και μόνο δηλώνει ότι θέλει να σοκάρει. Κανένα άλλο σχόλιο για τον συγγραφέα που κατα΄την άποψή μου τον προβάλλουν πάρα πολύ χωρίς λόγο.

Πάπισσα Ιωάννα said...

Βαρβάρα,
νομίζω ότι η αποτυχία οφείλεται στο ότι βλέπει τη γυναίκα από την πλευρά του άντρα.
Έτσι, δεν μπορεί να διερευνήσει τον γυναικείο ψυχισμό,
που βλέπεται ερωτικά ή βλέπει ερωτικά το ίδιο φύλο.
Π.Φ.

Πάπισσα Ιωάννα said...

Νότα,
δυστυχώς όλοι-μας -τουλάχιστον οι τρεις που συζητάμε-
πέσαμε στην παγίδα, ο καθένας για άλλους λόγους, να δούμε
τι υπάρχει πίσω από την πρόκληση.
Κι ίσως αυτό είναι μια επιτυχία για τον Ραπτόπουλο...
Π.Φ.

Unknown said...

Δεν το έχω διαβάσει το πόνημα, οπότε δεν έχω και άποψη... Τελικά, εάν κατάλαβα καλά, δεν...

Unknown said...

Δεν νομίζω ότι είναι μόνον αυτό το αίτιο της αποτυχίας. Ή μάλλον θα το θέσω αλλιώς: δεν είναι διατεθειμένος να δει τη λεσβία ή να δει τη σεξουαλικότητα αλλιώς παρά μόνο μέσα από το ετεροκανονιστικό στερεότυπο, ασχέτως του φύλου του. Βέβαια όχι ότι έχεις άδικο Φώτιε (ίσως λέμε περίπου το ίδιο εξάλλου) αν κρίνει κανείς από τη δήλωσή του που κάπου διάβασα ότι επειδή και ο ίδιος λατρεύει τις γυναίκες και οι λεσβίες επίσης μπορεί να γράψει γι αυτές. Σωστό: όσοι αγαπάμε τα μακαρόνια μπορούμε να γράψουμε γι αυτά...Τείνω να πιστέψω ότι το ομόθεμο βιβλίο του Μάνου Κοντολέων (ξέρω ότι κανονικά κλίνεται αυτός όμως το θέλει άκλιτο) θα είναι καλύτερο αλλά ευρώ δεν δίδω που έλεγε κι ο Φωτόπουλος.

Μάνος Κοντολέων said...

Αγαπητέ Φώτιε,
Το σχόλιο μου αυτό αφορά τους σχολιασμούς της Βαρβάρας Ρούσσου.
Λοιπόν:
α. Το αν κλείνεται ή όχι το επίθετό μου (και όχι το... όνομά μου) μπορεί κανείς να βρει την απάντηση σε συναφή συγγράμματα περί των επιθέτων μας.
β. Επειδή θα ήταν άδικο να μην εμπλουτιστεί με περισσότερα στοιχεία η εργασία της Β. Ρ. πάνω στο θέμα 'φύλα και σεξουαλικότητα' της προσφέρω ένα αντίτυπο του μυθιστορήματός μου. Φτάνει μόνο να μου στείλει μια ταχυδρομική δνση.

Πάπισσα Ιωάννα said...

Skorofido,
γνώμη-μου: δεν...
Π.Φ.

Πάπισσα Ιωάννα said...

Βαρβάρα,
νομίζω ότι λέμε ακριβώς το ίδιο.
Ένας άνδρας που αγαπά μια γυναίκα και μια γυναίκα που αγαπά μια γυναίκα
δεν βλέπουν το αντικείμενο του πόθου-τους με τον ίδιο τρόπο.
Επομένως, ο άνδρας συγγραφέας πρέπει να μπει στην ψυχολογία της γυναίκας, για να γράψει.
Π.Φ.

Πάπισσα Ιωάννα said...

Μάνο,
η Βαρβάρα είναι φιλόλογος και μπορεί να έχει άποψη περί της κλήσης του ονόματός-σου,
εξίσου έγκυρη με τις πηγές-σου.

Επί του προκείμενου τώρα:
Για ποιο βιβλίο μιλάτε;
Π.Φ.

Μάνος Κοντολέων said...


Φώτιε,
-Ο κάθε άνθρωπος μπορεί να έχει άποψη και να την εκφράζει. Μα όταν χρησιμοποιεί τη φράση: 'ξέρω ότι κανονικά κλίνεται αυτός όμως το θέλει άκλιτο', η άποψη –με εκείνα τα: κανονικά και αυτός- αποκτά εξουσιαστικές και απαξιωτικές αποχρώσεις. Γι αυτό και αντέδρασα.
- Και επί του προκειμένου, δηλαδή σε ποιο βιβλίο αναφερόμαστε.
Μα για το τελευταίο μου μυθιστόρημα «Δάχτυλα πάνω στο σώμα της» (Πατάκης 2015). Και ομολογώ την κατάπληξή μου. Έχω τη χαρά να βλέπω το προσωπικό μου blog ανάμεσα σε εκείνα που παρακολουθείς. Οπότε πίστευα πως αν όχι τις αρχικές αναρτήσεις, σίγουρα τις αναδημοσιεύσεις τους στον ιστότοπό μου θα τις είχες προσέξει.
Σου παραθέτω μερικές:
http://manoskontoleon2.blogspot.gr/2015/11/blog-post_20.html
http://manoskontoleon2.blogspot.gr/2015/09/t-iportagr.html
http://manoskontoleon2.blogspot.gr/2015/08/blog-post_19.html
http://manoskontoleon2.blogspot.gr/2015/07/blog-post_4.html
http://manoskontoleon2.blogspot.gr/2015/07/blog-post.html
Και κάτι άλλο ακόμα. Είχα ζητήσει να σου αποσταλεί αντίτυπο του μυθιστορήματος. Το αρμόδιο Τμήμα των Εκδόσεων Πατάκη με διαβεβαίωσε πως το έχει στείλει.
Δεν το έλαβες… Μάλλον. Κι έτσι μόνο μπορώ να ερμηνεύσω (αλλά και πάλι ως ένα βαθμό) την άγνοιά σου (!) για την κυκλοφορία αυτού του μυθιστορήματος, του πρώτου μάλιστα που ξεδιπλώνει μια τέτοια ερωτική συμπεριφορά και που έχει γραφτεί από άνδρα, ενώ παράλληλα έχει στηριχτεί στις πλέον σύγχρονες απόψεις και έρευνες πάνω στο ζήτημα της γυναικείας ομοφυλοφιλίας.

Πάπισσα Ιωάννα said...

Μάνο,
το βιβλίο το ήξερα,
αλλά, επειδή δεν το έχω διαβάσει, δεν ήξερα το θέμα-του.
Σίγουρα θα είδα τα σχετικά, αλλά χάθηκαν στο χωνευτήρι του μυαλού-μου.
Κι όντως το βιβλίο δεν το έχω λάβει,
εκτός κι αν παράπεσε στο σπίτι της συναδέλφου, που παίζει τον ρόλο της παραλήπτριας.
Αύριο φεύγω διακοπές.
Επομένως, καλό καλοκαίρι.
Π.Φ.

ΥΓ. Δεν είδα απαξίωση και εξουσιαστική διάθεση στο ύφος της Βαρβάρας Ρ.
Την ευλογία-μου!

Μάνος Κοντολέων said...

Διακοπές;
Δεν ήξερα πως τα μοναστήρια και οι εκκλησίες κλείνουν κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού.
Νέα ήθη, νέα έθιμα!
Λυπάμαι.
Εγώ πάντως παραμένω συγγραφικά και αναγνωστικά -επωνύμως πάντα- εργαζόμενος.
... Και σε αποχαιρετώ!