“να νιώθεις μπλε, να ντύνεσαι κόκκινα” της Έρσης Σωτηροπούλου

“Ισορροπώντας ανάμεσα στο κωμικό και το τραγικό, οι ιστορίες του "Να νιώθεις μπλε, να ντύνεσαι κόκκινα" προσεγγίζουν με αφοπλιστική εγρήγορση τη μοναξιά, την απουσία, τη διάψευση, αφήνοντας όμως περιθώρια στη δίψα για ζωή - μοναδική σανίδα σωτηρίας.

Η Έρση Σωτηροπούλου, δεξιοτέχνις της λεπτομέρειας, παγιδεύει συμβάντα που, μολονότι δείχνουν ασήμαντα, εκρήγνυνται μέσα στο ουδέτερο τοπίο της καθημερινότητας, φωτίζοντας τη στιγμή και προσδίδοντας της αποκαλυπτικές διαστάσεις”. 

Espresso βανίλια:

Έρση Σωτηροπούλου

“να νιώθεις μπλε, να ντύνεσαι κόκκινα”

εκδόσεις Πατάκη

2011

            Ο τίτλος της συλλογής διηγημάτων είναι αποκαλυπτικός και ευλόγως εύστοχος (συν το γεγονός ότι είναι έξυπνος και με την καλή έννοια “πιασάρικος”). Δείχνει την πρόθεση της συγγραφέως να δηλώσει την αντίθεση που βιώνουν οι χαρακτήρες-της με τον περίγυρό-τους και να δείξει πόσο η εσωτερική διάθεση δεν εφάπτεται με την εξωτερική αναγκαστικά επιβεβλημένη ζωή. Τα επτά διηγήματα της συλλογής, άλλα εντελώς κι άλλα λίγο ή λιγότερο, πραγματεύονται την ασύμπτωτη πορεία καθημερινών ανθρώπων με την παγιωμένη κομφορμιστική εν πολλοίς κοινωνική πραγματικότητα.

            Στο πρώτο διήγημα “μια εξεγερμένη έφηβη κι ένα πνευματικά καθυστερημένο παιδί μοιράζονται ένα τσιγάρο βιώνοντας τη συνενοχή και την ελευθερία της "διαφοράς" τους”. Η μικρή αντιδρά στο περιβάλλον-της που τη θεωρεί ψυχικά διαταραγμένη και την οδηγεί στον γιατρό για να ελέγξει την απροσάρμοστη φύση-της. Στο δεύτερο, απ’ όπου ο ομώνυμος τίτλος, “μια ποιήτρια σε βασανιστική αναζήτηση των στίχων της συναντιέται με μια τυχαία φράση που βαραίνει πάνω της σχεδόν προφητικά” ή αλλιώς η ποίηση δεν μπορεί να βρει κοινές γραμμές με την πεζή πραγματικότητα. Το τρίτο, που κατά τη γνώμη-μου είναι και το πιο ευφυές, “ένας αθεράπευτα ρομαντικός σύζυγος σκηνοθετεί απιστίες, για να αναζωπυρώσει το παλιό, σβησμένο πάθος”. Στο τέταρτο το κυνήγι μιας σφήκας δημιουργεί φυγόκεντρες ανησυχίες. Το πέμπτο διήγημα πραγματεύεται “ένα ταξίδι [που] μετατρέπεται σταδιακά σε εφιάλτη, για να καταλήξει στην αποδοχή της αγάπης”. Το έκτο και προτελευταίο κείμενο μια συγγραφέας συναντά έναν αναγνώστη-της με απογοητευτικά συμπεράσματα. Τέλος το έβδομο –από τα πιο συγκινητικά αλλά και ρεαλιστικά μαζί- αναφέρεται στην πρόσληψη μιας καθαρίστριας η οποία αποδεικνύεται μουσικός που εγκατέλειψε την πατρίδα-της και ψάχνει με ταπεινότητα δουλειά στην Ελλάδα. [Τα πλαγιασμένα αποσπάσματα είναι από το οπισθόφυλλο του βιβλίου].

            Κρατήστε τη μικρή έφηβη που θεωρείται απροσάρμοστη, την ποίηση που δεν κολλάει στην πραγματικότητα, τη ρομαντική σκηνοθεσία που θέλει να ταράξει τα λιμνάζοντα νερά, τη ζωή στο Άμστερνταμ που ξεκίνησε πριν από πολλά χρόνια ως μποέμ εκδήλωση αλλά τώρα ρίχνει στο λάκκο των ναρκωτικών τον ίδιο τον γιο της οικογένειας, την διάσταση μεταξύ ανώνυμης ανάγνωσης και ζωντανής τετ-α-τετ παρουσίας με τον συγγραφέα και την πεπαιδευμένη φύση μιας μουσικού που πρέπει να δουλέψει ως παραδουλεύτρα.

            Ο κόσμος, κατά τη Σωτηροπούλου, περιστρέφεται με δύο ταχύτητες, μια δεξιόστροφη και μια αριστερόστροφη. Από τη μια κινείται στη βολεμένη, καλουπωμένη, συμβατική ζωή των ανθρώπων κι από την άλλη αυτό το “κόκκινο” αλλοιώνεται από “μπλε” εσωτερικές εκλάμψεις και αλλόφρονες μαρμαρυγές που δεν αφήνουν την πεζότητα να επικρατήσει.

            Οι ιδέες-της είναι καλές και η στόχευση επί-κεντρη. Η εφαρμογή απλώς με κάνει επιφυλακτικό, γιατί η ιστορία αφήνεται σε σκηνές περιπλάνησης και δημιουργίας ατμόσφαιρας, χωρίς δράση ή εσωτερικές διεργασίες που να καταλήγουν κάπου. Είναι αυτή η κατηγορία διηγημάτων που σχηματίζει εικόνες και κλίμα, αλλά δεν στήνει άρτια πλοκή με κορυφώσεις και καμπές, ούτε επικεντρώνει σε ένα φιλοσοφικό σχήμα. Πιο πολύ ενδιαφέρει τη συγγραφέα ο ψυχολογικός ιστός που εξακτινώνεται στα πρόσωπα και στις πράξεις-τους προσπαθώντας να συλλάβει και τον αναγνώστη. Τα καταφέρνει;

[Πρωτοδημοσιεύτηκε στο In2life στις 15.12.2011]

            Πατριάρχης Φώτιος