“Ο Γερμανός μουτζαχεντίν ή Το ημερολόγιο των αδελφών Σίλλερ” του Boualem Sansal

Πώς μπορούν να συνδεθούν στο ίδιο βιβλίο οι μουσουλμάνοι του Παρισιού, ο γερμανικός ναζισμός και ο αλγερινός ισλαμισμός; Κι όμως ο αλγερινός συγγραφέας που γράφει στα γαλλικά τα συνδέει.

Αραβικός καφές με γάλα καμήλας:

Boualem Sansal

“Le village de l’ Allemand ou Le journal des frères Schiller”

Gallimard

2008

“Ο Γερμανός μουτζαχεντίν ή Το ημερολόγιο των αδελφών Σίλλερ”

μετ. Ε. Γραμματικοπούλου

εκδόσεις Πόλις

2010

        Η αλληλεξάρτηση των τριών μερών πατάει σε τεντωμένο σχοινί, αφού φαινομενικά είναι άσχετα, αλλά μέσα στο μυθιστόρημα το φασιστικό παρελθόν έρχεται σε ευθύ παραλληλισμό με τον ισλαμικό φονταμενταλισμό.

        Το βιβλίο γράφεται με τη μέθοδο των αντικατοπτρισμών, στηριγμένων σε συνεχείς εγκιβωτισμούς. Ο Μάλριχ Σίλλερ ζει στις εργατικές κατοικίες του Παρισιού, μεταξύ των περιθωριακών εμιγκρέδων και μεταναστών και της γαλλικής εξουσίας. Όταν ο αδελφός-του Ρασέλ αυτοκτονεί, αρχίζει να ψάχνει λίγο τη ζωή-του, αφού θεωρητικά ο Ρασέλ δεν είχε λόγους να προβεί σε μια τέτοια ενέργεια, μεγαλωμένος σαν Γάλλος και με καλή θέση, χρήμα και γκόμενα. Αρχίζει, λοιπόν, ο Μάλριχ να διαβάζει τα ημερολόγιά-του, απ’ όπου μαθαίνει πως ο μεγάλος-του αδελφός ανακάλυψε ότι, ενώ η μητέρα-τους ήταν αλγερινή, ο πατέρας-τους ήταν γερμανός ναζί που έκανε έκτροπα στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο εναντίον των Εβραίων κ.ο.κ. Έτσι, ο Μάλριχ προσπαθεί να ερμηνεύσει τον Ρασέλ κι εκείνος να καταλάβει τη δράση του πατέρας-τους σε μια σκυταλοδρομία ερμηνειών και αποφάσεων.



πίνακας του Delcroix



        Παράλληλα, ο Μάλριχ βιώνει την ισλαμιστική απειλή που καταφέρεται εναντίον όσων δεν τηρούν τον μουσουλμανικό νόμο, ειδικά μέσα στο γκέτο, όπου ο ιμάμης φανατίζει τα πλήθη και δρα παρακρατικά. Το ίδιο συνέβη και στο χωριό-τους στην Αλγερία, όπου ζούσαν οι γονείς-τους τα τελευταία 30 χρόνια, όταν ομάδα ισλαμιστών επιτέθηκαν και σκότωσαν μεγάλο μέρος του πληθυσμού, μέσα στον οποίο και οι δύο γονείς-τους.

        Ο Sansal θέτει τόσο μέσα από τη δράση όσο (περισσότερο) μέσα από τη στάση των χαρακτήρων-του κρίσιμα ερωτήματα που αφορούν τη θέση του ατόμου σε έναν κόσμο συγκρητισμού και θρησκευτικής ή ιδεολογικής μισαλλοδοξίας:

- πόσο υπεύθυνες είναι οι επόμενες γενιές για τα λάθη των προηγούμενων; Ακόμη περισσότερο, πόσο ένοχοι πρέπει να νιώθουν λ.χ. οι απόγονοι των ναζιστών του Χίτλερ για τις θηριωδίες των προγόνων-τους;

- είναι ο ισλαμισμός ένα είδος ναζισμού και ο ιμάμης ένας άλλος Χίτλερ, όπως δηλώνει ο Μάλριχ θέλοντας να εξηγήσει πόσο οδυνηρές επιπτώσεις μπορεί να έχει ο φανατισμός εις βάρος των αλλόδοξων ή των μειονοτήτων;

- ποια η αξία της ιστορικής μνήμης σε μια εποχή α-ιστορική (οι φίλοι του Μάλριχ στο γκέτο δεν ξέρουν καν ποιος είναι ο Χίλτερ) στην πρόληψη ανάλογων με το παρελθόν φρικαλεοτήτων;

-από γονείς Γερμανό και Αλγερινή, ένας μεγαλωμένος στη Γαλλία τι νιώθει για πατρίδα; πόσο ο μετανάστης είναι παντού ξένος;

      Φυσικά, το σημαντικότερο μήνυμα του Sansal είναι η καταδίκη κάθε είδους ιδεολογικού φανατισμού, αφού όσα έκανε ο Χίτλερ και όλοι τα καταδικάζουν, επαναλαμβάνονται σε γενοκτονίες, απειλές, εξοντώσεις, ψυχολογικές επιθέσεις προς κάθε μερίδα ανθρώπων που θεωρείται στόχος. Ο φανατισμός δυστυχώς ζει ακόμα!

Πατριάρχης Φώτιος