«Χαμένοι στο διαδίκτυο»επιμέλεια Μ. Φάις
εκδόσεις Πατάκη
2008
Οι εκδόσεις Πατάκη συνεχίζουν την προσπάθεια μερικών χρόνων για διαγωνισμό διηγήματος με ένα συγκεκριμένο θέμα. Η παρούσα έκδοση αναφέρεται στον κυβερνοχώρο και περιλαμβάνει πέρα από το διήγημα του νικητή Κώστα Γκάζη άλλα εννέα διηγήματα των Έλενας Γελάση, Μαρίας Δαλαμήτρου, Βίβιαν Ευθυμοπούλου, Μυρτώς Καλοφωλιά, Χρίστου Κυθρεώτη, Μαρία Πρωτονοτάριου, Θοδωρή Χιώτη, Ελιάνας Χουρμουζιάδου και Χρήστου Χρυσόπουλου.
Η ποιότητα των διηγημάτων ποικίλλει, αλλά δεν διάβασα τη συλλογή αυτή με σκοπό τη γνωριμία με τους νέους αυτούς συγγραφείς. Πιο πολύ θέλησα να δω τι σημαίνει το διαδίκτυο για τη νεολαία, πώς μπορεί να αξιοποιηθεί λογοτεχνικά, αν είναι ένας καινούργιος κόσμος παράλληλος σε μυθοπλαστική δύναμη με αυτόν της λογοτεχνίας, αν μπορεί να ανοίξει την πεζογραφία σε νέες προοπτικές όχι μόνο θεματικά αλλά και μορφικά. Στην Ελλάδα το διαδίκτυο καλπάζει συνεχώς και πολλοί συγγραφείς το χρησιμοποιούν. Θυμάμαι τον “Αντίπαλο” του Κ. Κατσουλάρη, ενώ μερικοί συνθέτουν και δημοσιεύουν τα κείμενά τους σ’ αυτό χωρίς να περάσουν από έντυπη έκδοση (Ν. Λύρη, Θ.Τριαρίδης κ.ο.κ.). Δεν λείπουν τα υπερ-κείμενα, έντυπα έργα με τη λογική των ηλεκτρονικών κόμβων και διαδρόμων, όπως το “Μηνολόγιο ενός απόντος” του Στ. Κρητιώτη.
Τα συγκεκριμένα διηγήματα θέτουν τον κυβερνοχώρο ως παράλληλη πραγματικότητα με την εξωδιαδικτυακή, μιλούν για ηλεκτρονικά παιχνίδια και την εξάρτηση της ανθρώπινης σκέψης από αυτά, κάνουν λόγω για τεχνητή νοημοσύνη και αυτόματη μετάφραση, αναφέρονται σε προσωπεία και πλαστές ταυτότητες κ.ο.κ. Μια γενιά που ζει μέσα στο διαδίκτυο γράφει για τους δυνητικούς κόσμους που ανοίγει, δείχνοντας παράλληλα πόσο μπορεί το σύστημα να ρουφήξει την ύπαρξη στους λαβυρίνθους του. Η εισαγωγή της Τ. Δημητρούλια είναι άκρως κατατοπιστική και εγείρει προβληματισμούς.
Αφορμή γι’ αυτήν την ανάρτηση το άρθρο του Δ. Παπανικολάου «Ο κόσμος μετά το Ίντερνετ» στα σημερινά Νέα (http://www.tanea.gr/default.asp?pid=30&ct=19&artid=4515895 ).
Αφορμή γι’ αυτήν την ανάρτηση το άρθρο του Δ. Παπανικολάου «Ο κόσμος μετά το Ίντερνετ» στα σημερινά Νέα (http://www.tanea.gr/default.asp?pid=30&ct=19&artid=4515895 ).
Πατριάρχης Φώτιος
8 comments:
Πολύ ενδιαφέρον Πατριάρχα μου το θέμα που θίγετε στο σημερινό σας ποστ.
Ο λογοτεχνικός Metaverse του Snow Crash, του περίφημου μυθιστορήματος του Neal Stevenson (1992) είναι βέβαια μακριά από τις δημιουργικές προσπάθειες των νέων διηγηματογράφων που συμμετείχαν στην έκδοση, αλλά όντως γίνονται – έστω και μέσω ενός διαγωνισμού που διοργανώνει ένας μεγάλος εκδοτικός οίκος - λογοτεχνικές απόπειρες σε αυτή την κατεύθυνση.
Το αναφέρω αυτό, για να έχουμε μια εικόνα του λογοτεχνικού σκηνικού με το οφείλουν – όχι βέβαια να αναμετρηθούν – αλλά να συνυπάρχουν οι δικές μας απόπειρες.
Θα ήθελα να σημειώσω, ότι στο χώρο της παιδικής λογοτεχνίας – παραδόξως (;) ή η ιδιότητα του ιντερνετ αποτελεί προνομιακό χώρο του «αλλού»; - υπάρχουν ενδιαφέρουσες τέτοιες απόπειρες.
Μέσα στο «νεωτερικό» πλαίσιο δηλαδή ενός σκηνικού που διαμορφώνεται από την ιδιόμορφη συνθήκη πληροφορίας και επικοινωνίας στον κυβερνοχώρο έχουν γραφτεί αξιόλογα βιβλία που απευθύνονται στα παιδιά. Αναφέρω ενδεικτικά: Το μπλογκ του Ευτύχη της Λένας Μερίκα, τους Εννέα Καίσαρες του Βασίλη Παπαθεοδώρου καθώς και τη σειρά βιβλίων των Γ. Ηλιόπουλου και Λουσιάνο Κομίντα Από Μικέλε: προς Φώτη…e-mailστολικό)
Δεν θα διαφωνήσω φυσικά με τις παρατηρήσεις του συντάκτη του άρθρου των Νέων για την «πεπατημένη» τρόπον τινά χρήση του διαδικτύου ως μέσου και ως χώρου, όπου εξελίσσεται μια συμβατική κατά τα άλλα αφήγηση.
Νομίζω πως ακόμα και έτσι, το εγχείρημα είναι ενδιαφέρον. Το θέμα είναι ότι αυτός ο νέος κόσμος – σκηνικό των νέων λογοτεχνών – δεν είναι μια τόσο ανοίκειος και σε απόσταση όπως αυτός της επιστημονικής φαντασίας. Ενδιαφέρον θα έχει η εξερεύνηση και ο πειραματισμός στους «νέους αλφαβητισμούς» που αναφέρει ο συντάκτης του άρθρου, που προκύπτουν από τους τρόπους γραφής του νέου μέσου και που εμείς τουλάχιστον ως μπλόγκερς, αποδεχόμαστε ότι επηρεάζουν τη μορφή και το «σχήμα» των κειμένων μας.
Θα ήθελα ωστόσο για την ιστορία να θυμίσω - με την επίγνωση της θετικής προκατάληψης, μια και ο Βαγγέλης Ιντζίδης είναι φίλος μου, και χωρίς να είμαι φυσικά ειδική στη γραμματολογία - ότι στο χώρο της ποίησης στα δύο βιβλία του («Χαιρετισμούς από την Ελλάδα» και «Βιογραφία του χρόνου») ο Β.Ι. χρησιμοποίησε όχι σαν μέσο απλής επικοινωνίας το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο και το διαδίκτυο, αλλά τα ενέταξε στην ίδια την ποιητική του αφήγηση σε αμφίδρομες πορείες προς το παρελθόν και το μέλλον. Συνταρακτική ήταν η διαδικτυακή περσόνα της Μιλένα Γέσενκα που μιλούσε για το Άουσβιτς…
Θυμάμαι ότι αποτελούσε σκάνδαλο τότε – μιλάμε πριν οχτώ χρόνια – να ενσωματώνονται σε ποιητικό αφήγημα, στην Ελλάδα - δεν υπήρχε προηγούμενο – το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, τα Greeklish και τα σύμβολα των chatrooms.
Βέβαια, τα σκάνδαλα και οι μη κανονικότητες του τότε, αποτελούν τη μόδα του σήμερα…
Φίλη Πόλυ,
το διαδίκτυο αφήνει σιγά σιγά τη δική του παράδοση στη λογοτεχνία μας. Η Δημητρούλια στην εισαγωγή της κάνει φιλότιμες προσπάθειες να καλύψει όσα έργα ενσωμάτωσαν τον κυβερνοχώρο. Χαίρομαι που συμπληρώνεις κι εσύ, ώστε να συγκεντρώσει όποιος ενδιαφέρεται κείμενα και συγγραφείς ανάλογη θεματική και αφηγηματικές δυνατότητες. Προσθέτω τον "Αντίπαλο" του Κ. Κατσουλάρη και το πολύ ενδιαφέρον βιβλίο της Κ. Χρυσανθοπούλου "Το κινέζικο δωμάτιο" (2008).
Αν δεν γίνουν εύκολη μόδα, μπορούν να ανοίξουν ιδιαίτερα τους ορίζοντες της λογοτεχνίας μας.
Πατριάρχης Φώτιος
ουπς... ευχαριστώ για την αναφορά. Του Σταύρου Κρητιώτη κυκλοφορεί άλλο ένα μυθιστόρημα, το "Σελίδες σκόπιμα λευκές" ολόκληρο στο διαδίκτυο και δεν ξερω αν εχει εκδοθεί σε έντυπο. το είχα κατεβάσει από μια σελίδα ελληνικών δικτυακών εκδόσεων (υπάρχουν ήδη αρκετές), δεν τη θυμάμαι τώρα.Αν τη βρώ θα σας πω. Πρόσφατα εντόπισα και το πολύ ωραίο (κατ εμέ) βιβλίο της Ευμορφίας Καραμπατάκη "το βιβλίο των μετοίκων" (www.karampataki.gr)
Το διαδίκτυο είναι ένα μ έ σ ο ν, αλλά πολύ ισχυρό, όχι απλώς μέσο "επικοινωνίας" ή και πληροφόρησης, που βέβαια είναι, αλλά ακόμα και "μέσο παραγωγής", αλλάζει τη μορφή της οικονομίας, τις παραγωγικές σχέσεις, τις ισορροπίες και τις δυνατότητες.Σε επίπεδο "εποικοδομήματος" αλλάζει τις δυνατότητες παραγωγής και προσληψης πνευματικού έργου (Επί τούτου αν θελετε δείτε στη σελίδα μου -την pellegrina_ το πολύ ενδιαφέρον άρθρο της Σ. Μαχμαλμπάφ για το ψηφιακό σινεμά και τη διαδικτυακή "διανομή" του, που θα καταργήσει κατά τη συγγραφέα του την ανάγκη μεγάλων κεφαλαίων)
Ως μέσο λοιπόν μπορέι να είναι "ενσωματωμένο" όπως λες σε κάθε σύγχρονο λογοτεχνικό εργο, και ανάλογα την περίπτωση. Δεν ξέρω αν εχει νόημα να είναι αυτό καθ' εαυτό το θέμα. Απλώς φαντάζεται ο συγγραφέας την κοινωνία και τις πιθανές δραστηριότητες και σχέσεις και ανάλογα, στο βαθμό που προκύπτει,το εντάσσει. Έτσι νομίζω (και έτσι έχω κάνει σε όλα όσα έχω γράψει ως τωρα, ποτέ το ενδιαφέρον μου δεν ήταν το διαδίκτυο καθαυτό. Απλώς προέκυψε "από τα συμφραζόμενα" (αυτό ισχύει και για το πιο "μελλοντολογικό" μου, τη Μελάνη. Δεν με ενδιεφερε το δίκτυο γενικά, το βιβλίο (ηλεκτρονικό και έντυπο) με ενδιέφερε -και εξ αυτού πάλι άλλα. Αλλά πώς να στήσεις μια μελλοντική κοινωνία και τις κοινωνικο-πολιτικές πλευρές της χωρίς ηλεκτρονικό δίκτυο; Αφού είναι αυτονόητο!
Αυτά!
Pellegrina,
έχεις δίκιο ότι το διαδίκτυο συνδυάζεται με τη λογοτεχνία, όχι μόνο ως θέμα αλλά και ως πλατφόρμα ανακατασκευής του κόσμου. ΚΙ ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΠΙΟ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ.
Πατριάρχης Φώτιος
Νομίζω ότι ούτως ή άλλως το διαδίκτυο τροποποιεί και τον τρόπο της λογοτεχνικής γραφής και όχι μόνο το θέμα της ή τον τρόπο δημοσίευσης, το αν θα μπορεί κανείς να δημοσιεύει χωρίς διαμεσολαβήσεις - άμεσα με το κλικ.
Και αυτό είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον.
Πώς γράφεις όταν γνωρίζεις εκ των προτέρων ότι το κείμενό σου θα διαβάζεται με μουσική υπόκρουση;
Τι σημαίνει να γράφεις για τον Μαντέλα, για παράδειγμα, και να τον περιγράφεις όταν με το Youtube μπορείς να τον ανακαλείς - στο κείμενό σου - , ομιλώντα και σε διάφορες περιόδους της ζωής του;
Πόσο διαφορετική και ταχύτερη είναι η έρευνα για ένα βιβλίο όταν έχεις στη διάθεσή σου τις φοβερές μηχανές του Google; Και πόσο αλλάζει αυτό που εννοούμε συνειρμός όταν μπορείς να κάνεις λινκ και ο αναγνώστης να μεταφερθεί στην άλλη σελίδα σε άλλο κείμενο – για αυτό άλλωστε λέμε πλοήγηση και όχι ανάγνωση.
Πώς είναι ένας χαρακτήρας όταν το μόνο που ξέρεις για αυτόν είναι το ψευδώνυμό του – το διαδικτυακό του ετερώνυμο; Και εσείς που μιλάτε τώρα Πελλεγκρίνα (όχι πια ) και Πατριάρχης γράφετε με αυτή την νέα διαδικτυακή περσόνα σας.
Θα γράφατε το ίδιο αν ήσασταν «άλλοι»;
Καλημερίζω λοιπόν, προσδιορίζοντας τον τρόπο που συμφωνώ ή διαφωνώ μαζί σας, μια και με εκφράζει κατά λέξη, Πατριάρχα, το "ως πλατφόρμα ανακατασκευής του κόσμου".
Πόλυ,
το έχω σκεφτεί κι εγώ, παρόλο που δεν είμαι λογοτέχνης, ότι η περσόνα μου είναι ένα είδος πλαστού και κατ' επέκταση μυθοπλαστικού χαρακτήρα. Φτιάχνω το προφίλ του Πατριάρχη σαν προσώπου μιας αφήγησης και προσπαθώ να τον στήσω με αληθοφάνεια μπροστά σας. Το διαδίκτυο είναι η ζωντανή λογοτεχνία που κινείται μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίας, στα ρευστά όρια μεταξύ υπαρκτού και επινοημένου.
Πατριάρχης Φώτιος
Καλημέρα. Οφειλόμενη συμπλήρωση. Το βιβλίο του Σταύρου Κρητιώτη "Σελίδες σκόπιμα λευκές" κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Γαβριηλίδης το 2001. Κατεβαίνει σε ηλεκτρονική μορφή από το www.e-bookshop.gr, από όπου και πολλά άλλα, κυρίως παλιά. (Μιλάω πάντα για κείμενα ολόκληρα και δωρεάν).
Επίσης υπάρχει κι άλλη ελληνική σελίδα με πληθώρα έργων (χαρακτηριστικά: σχεδόν όλα του Αρκά), που δεν τη θυμάμαι τωρα αλλά θα επανέλθω. (Το λέω μήπως κανείς θέλει να ψάξει και συγνώμη για την προχειρότητα, είμαι λίγο "πνιγμένη")
“Τα συγκεκριμένα διηγήματα θέτουν τον κυβερνοχώρο ως παράλληλη πραγματικότητα με την εξωδιαδικτυακή, μιλούν για ηλεκτρονικά παιχνίδια και την εξάρτηση της ανθρώπινης σκέψης από αυτά, κάνουν λόγω για τεχνητή νοημοσύνη και αυτόματη μετάφραση, αναφέρονται σε προσωπεία και πλαστές ταυτότητες κ.ο.κ.”
Στο «Χίλιες μέρες χωρίς ρεπό» ο κυβερνοχώρος είναι για τον μοναχικό ήρωά μου η γέφυρα που τον ενώνει με άλλους ανθρώπους.
Ζει μέσα σ` αυτόν , και συναντά ένα απίστευτο αλαλούμ ενδιαφερόντων στις συζητήσεις του με χρήστες μιας αίθουσας μηνυμάτων (forum).
Το ανάρτησα στο μπλογκ μου , και σε καναδυό fora και χρήστες τους έδειξαν να διασκεδάζουν αναγνωρίζοντας οικείες καταστάσεις/συζητήσεις/εμπειρίες.
Post a Comment