Choccofreddo: Μίλοραντ Πάβιτς

Μίλοραντ Πάβιτς, “Δεύτερο σώμα”

Το Πάβιτς τον εκτιμώ, αλλά δεν μου αρέσουν κατά μέσο όρο τα έργα του! Αντίφαση; Ναι, γι’ αυτό εξηγούμαι. Σημειολογικά είναι ένας Έκο των Βαλκανίων, ο οποίος μεταμοντερνίζει την παραδοσιακή γραφή και εκσερβίζει τις καινοτόμες τεχνικές της Ευρώπης. Έχω διαβάσει 3-4 έργα του -με εμβληματικότερο το “Λεξικό των Χαζάρων”- στα οποία πειραματίζεται και συνεχώς αναζητεί μορφικούς νεωτερισμούς, για να ντύσει τις ιδέες του. Ωστόσο, ως αναγνώστη δεν με συγκινεί το αποτέλεσμα, δεν βρίσκω τα βιβλία του καθηλωτικά, πολλές φορές ούτε καν αφορμή προβληματισμού, πολύ μάλλον στερημένα μιας τέτοιας πλοκής που θα αναδείξει την ιστορία και δεν θα μείνει σε πειραματισμούς και αναζητήσεις.
Το “Δεύτερο σώμα” επιχειρεί να προσεγγίσει ένα χριστιανικό και φιλοσοφικό ζήτημα: αν ο άνθρωπος πέρα από το σάρκινο σώμα του έχει και ένα πνευματικό. Σημεία από την Καινή Διαθήκη, ιστορικά δεδομένα, προβληματισμοί των ηρώων συμφύρονται σε μια σπειροειδή αφήγηση, χωρίς γερούς αρμούς. Αυτή καθεαυτή η ιστορία περιστρέφεται γύρω από την προσπάθεια να συνδυαστεί το νερό από την Έφεσο, το δακτυλίδι που δείχνει το μέλλον και μερικά “μάντρα”, ώστε πρόσωπα της ιστορίας και του μύθου να γνωρίσουν τι μέλλει να τους συμβεί.
Εντέλει, πέρα από μεμονωμένα επεισόδια που για μερικές σελίδες κερδίζουν την προσοχή του αναγνώστη, πέρα από ένα ομιχλώδες ενδιαφέρον για το τι θα γίνει μετά –του οποίου οι προσδοκίες μάλλον διαψεύδονται- έμεινα με μια ανούσια γεύση, με μια αίσθηση ανικανοποίητου.

Πατριάρχης Φώτιος

29.2.2008