Sara Mesa, “Ένας έρωτας”

 

Ο έρωτας εμφανίζεται αλλά είναι αλλόκοτος, είναι και δεν είναι έρωτας, πιο πολύ μια προσπάθεια να γαντζωθεί η ηρωίδα από κάπου και να αντέξει μέσα σε ένα φοβικό περιβάλλον. Ο εγκλιματισμός δεν είναι εύκολος έως τέλος…

 

Sara Mesa “Un Amor” 2020 “Ένας έρωτας” μετ. Μ. Παλαιολόγου εκδόσεις Ίκαρος 2020

Ισπανική κι ευρύτερα ισπανόφωνη λογοτεχνία. Επιδιώκω να δω νέους συγγραφείς, νέους τρόπους, ψάχνοντας αυτήν την τεράστια πολιτισμική επικράτεια.

> Η Sara Mesa γεννήθηκε στη Μαδρίτη το 1976 και σε μικρή ηλικία μετακόμισε με την οικογένειά της στη Σεβίλλη, όπου και κατοικεί μέχρι σήμερα. Έχει σπουδάσει δημοσιογραφία και ισπανική φιλολογία.

Αρχικά αφοσιώθηκε στην ποίηση. Η ποιητική της συλλογή "Este jilguero agenda απέσπασε το Βραβείο Ποίησης Miguel Hernandez 2007. Είναι δημοφιλής κυρίως για το αφηγηματικό της έργο. Το βιβλίο της "Cuatro por Cuatro" (2013) ήταν στη βραχεία λίστα για το βραβείο μυθιστορήματος Herralde, ενώ το "Cicatriz" (2015) απέσπασε το βραβείο El Ojo Crίtico και χαρακτηρίστηκε από τις εφημερίδες El Paίs, El Mundo και ABC ως ένα από τα καλύτερα μυθιστορήματα της χρονιάς.

ΕΞΑΡΧΗΣ με κέρδισε η απλή, στρωτή, αλλά μεστή γλώσσα. Διαβάζω μια ιστορία με αφηγήτρια τη Natalia, η οποία ξεδιπλώνει απλά και ξεκάθαρα, αλλά καθόλου επιφανειακά τις σκέψεις της. Σταδιακά μαθαίνουμε ότι έχασε τη δουλειά της, και με δική της ευθύνη, νοίκιασε ένα παλιό σπίτι στην περιοχή Escapa και ζει για λίγους μήνες μεταφράζοντας και φροντίζοντας τον κήπο της.

Σ’ ΑΥΤΟ το πλαίσιο, που μοιάζει θεωρητικά ιδανικό, χτίζεται αδιόρατα μια απειλή, που κάνει το κείμενο στενόχωρο. Απ’ τη μια, το σπίτι έχει πολλές φθορές, μέχρι και ρωγμές στη στέγη που αφήνουν το νερό να πέφτει μέσα στα δωμάτια, ενώ ο σπιτονοικοκύρης είναι δύστροπος, καθόλου συνεργάσιμος και (το αποκορύφωμα) έχει κλειδί και μπαίνει μέσα χωρίς να ειδοποιήσει. Απ’ την άλλη η Nat είναι ανασφαλής, διστακτική, συνεσταλμένη και δεν έχει το θάρρος ούτε να τον αντιμετωπίσει όπως του αξίζει, ούτε να ανοιχθεί επαρκώς στη μικρή κοινότητα στην οποία ζει. Μόνος της φίλος ο Piter (έτσι το γράφει), ένας μεγαλύτερός της άνδρας που ζει φτιάχνοντας βιτρό, ο οποίος και την βοηθά σε ό,τι μπορεί.

ΤΟ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ είναι στενόχωρο. Χωρίς εμφανή λόγο νιώθουμε ένα σφίξιμο, σαν να ταυτιζόμαστε με τα άγχη της Natalia. Φοβόμαστε μαζί της τη μοναξιά, τις δυσκολίες με τον σκύλο που βρήκε στο σπίτι, τον σπιτονοικοκύρη, τον επονομαζόμενο Γερμανό που της προτείνει σεξ για να φτιάξει τη στέγη, τους υπόλοιπους γείτονες που δεν δείχνουν εγκάρδιοι… Από σελίδα σε σελίδα κάτι έρχεται που μας βαραίνει, χωρίς να ξέρουμε τι ακριβώς. Ένα είδος ψυχολογικού θρίλερ..

…και μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο εξωτερικής επιφυλακτικότητας και εσωτερικής ανασφάλειας συνδέεται με τον Γερμανό, τον Andreas, μέσω του σεξ, που σιγά σιγά γίνεται μια πιο μόνιμη άτυπη; σχέση. Τελικά το κοινωνικό και ψυχολογικό περιβάλλον οδηγεί περίπου στη μέση του βιβλίου στον έρωτα, που δεν έχει ρίζες. Για μεγάλο διάστημα δεν μπορούσα να βρω το κέντρο του μυθιστορήματος. Σκεφτόμουν την απειλή απ’ το κοινωνικό περιβάλλον, τη σχέση ιδιοκτήτη – ενοικιάστρια που εγκυμονεί ανασφάλεια, τη δυσκολία εγκλιματισμού στον νέο τόπο. Απ’ τη μέση και μετά διαπιστώνω ότι μάλλον είναι ο έρωτας (η λέξη του τίτλου που δεν κολλούσε πουθενά πήρε επιτέλους σάρκα και οστά) κι η απρόσμενη υπόγεια δύναμή του. Ώσπου να τελειώσει…

Η ΞΕΡΗ γλώσσα, η σκόπιμα ξερή και ψυχρή, δημιουργεί απρόσμενα οδυνηρά αποτελέσματα. Ο αναγνώστης νιώθει ότι όλη αυτή η αρυτίδωτη γλωσσική επιφάνεια κρύβει ένα τέρας που κολυμπά υποθαλάσσια και απειλεί, σαν μια αιθρία που εγκυμονεί καταιγίδες. Αυτό όμως που με χάλασε άγρια είναι η απροσδιοριστία του κεντρικού θέματος, που διαχέεται σε πολλά σκόρπια στοιχεία και κατευθύνσεις.

Πάπισσα Ιωάννα