Saturday, October 24, 2020

Paul Auster, “Μέρα / νύχτα”

 
Δύο μυθιστορήματα σε συσκευασία του ενός. Κι η αγάπη για τον Auster συνεχίζεται, έστω κι αν η γραφή του περνά σε άλλες διαστάσεις… κυριολεκτικά!


Paul Auster

“Travels in the Scriptorium”, 2006

“Man in the Dark”, 2008

Μέρα / νύχτα. Ταξίδια στο σκριπτόριο & Άνθρωπος στο σκοτάδι”

μετ. Μ. Ξυλούρη

εκδόσεις Μεταίχμιο

2020

 

 

Κάθε φορά που μαθαίνω ότι κυκλοφόρησε βιβλίο του Auster, περνώ οπωσδήποτε από το βιβλιοπωλείο για να το πάρω. Έτσι, εδώ στο Βιβλιοκαφέ έχουμε διαβάσει αρκετά απ’ τα βιβλία του: στο τελευταίο του βιβλίο, το “4321”, παραθέτω κι όλα τα άλλα που έχουν παρελάσει από τα τραπεζάκια του blog μας.


> Ο Πολ Όστερ γεννήθηκε το 1947 στο Νιου Τζέρσεϊ και σπούδασε αγγλική, γαλλική και ιταλική λογοτεχνία. Του έχει απονεμηθεί ο τίτλος του fellow από το Εθνικό Κληροδότημα των ΗΠΑ για τις Τέχνες τόσο για την ποίηση όσο και για τον πεζό λόγο, ενώ το 1990 του απονεμήθηκε το βραβείο Μόρτον Ντάουεν Ζέιμπελ από την Αμερικανική Ακαδημία και το Ινστιτούτο Τεχνών και Γραμμάτων. Έγραψε τα σενάρια των ταινιών "Καπνός" και "Μελανιασμένο πρόσωπο". Στο κινηματoγραφικό φεστιβάλ του Βερολίνου το 1995 η ταινία "Καπνός" βραβεύτηκε με την Αργυρή Άρκτο, με το ειδικό βραβείο Κριτών, με το βραβείο του Διεθνούς Κύκλου Κινηματογραφικών Κριτικών και με το Βραβείο Κοινού για την καλύτερη ταινία. Το 1998 έγραψε το σενάριο και σκηνοθέτησε την ταινία "Η Λουλού πάνω στη γέφυρα". Το έργο του έχει μεταφραστεί σε 21 γλώσσες. Το 1997 εκδόθηκε μια συλλογή με τις δυσεύρετες πλέον μεταφράσεις που είχε κάνει ο Πολ Όστερ με τίτλο "Μεταφράσεις" και το 2001 μια επιλογή από τα διηγήματα που έστειλε το κοινό της ραδιοφωνικής του εκπομπής στο National Public Radio των ΗΠΑ, με τίτλο "True Tales from American Life". Ζει στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης με τη γυναίκα του, επίσης συγγραφέα, Σίρι Χούστβεντ, και τα δύο τους παιδιά. Περισσότερες πληροφορίες για τον Πολ Όστερ περιλαμβάνονται στην επίσημη ιστοσελίδα του στο διαδίκτυο, www.paulauster.co.uk (ή: www.stuartpilkington.co.uk/paulauster/faq.htm).

 

Η ΠΡΩΤΗ νουβέλα του τόμου είναι αρκετά παράξενη, αλλά επειδή ξέρω τους αιφνιδιασμούς του Auster, περιμένω με αδημονία. Ένας ηλικιωμένος, ανήμπορος και άρρωστος, βρίσκεται κλεισμένος σε ένα δωμάτιο με χαρτιά κι ελλιπείς αναμνήσεις, ενώ τον φροντίζει η Άννα. Όλα όσα λέω είναι με ερωτηματικό, επειδή το κλίμα του κειμένου, λίγο Κάφκα, λίγο μυστηριώδες, δεν αφήνει περιθώρια για βεβαιότητες. Ποιος είναι αυτός ο γέρος; Τι σχέση έχει με τα ονόματα που θυμάται ή που διαβάζει σε χαρτιά; Και οι ιστορίες που διαβάζει τι ακριβώς είναι;

ΔΥΟ ΠΡΑΓΜΑΤΑ τροφοδοτούν τη σκέψη και την άκρως αδύναμη μνήμη του: οι άνθρωποι που κατά καιρούς έρχονται απέξω και του δίνουν ψήγματα γνώσης και όσα διαβάζει στα χαρτιά του. Ο αναγνώστης απ’ όλα αυτά εικάζει, μπας και βγάλει καμιά άκρη, ότι ο γέρος ήταν συγγραφέας, έστελνε τους ήρωές του σε θανάσιμες κι επικίνδυνες αποστολές και, τώρα που ζει στο λυκόφως της πνευματικής του ζωής, συγχέει την πραγματικότητα με τη μυθοπλασία. Προχωρώ για να δω αν έχω δίκιο… κι όντως όλα τα ονόματα είναι παρμένα από άλλα βιβλία του Auster.


ΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ μυθιστόρημα ακολουθεί την ίδια λογική, δηλαδή την ύπαρξη ενός συγγραφέα που πλάθει χαρακτήρες και σκηνικά, τα οποία ωστόσο αυτονομούνται. Ο August Brill είναι ένας ηλικιωμένος κριτικός που στη μοναξιά του φαντάζεται διάφορες ιστορίες, με βασική εν προκειμένω την ιστορία του Brick, ο οποίος κοιμάται και ξυπνά σε μια άλλη πραγματικότητα, όπου οι ΗΠΑ βρίσκονται σε Εμφύλιο μετά τις εκλογές του 2000. Δεν έγινε ποτέ η καταστροφή των Δίδυμων Πύργων ούτε ο πόλεμος στο Ιράκ, αλλά οι μισές πολιτείες στράφηκαν εναντίον των άλλων μισών. Αυτός ο καταστροφικός πόλεμος είναι σύλληψη του Brill και αποφασίζεται (από ποιους;) ότι ο Brick είναι ο αρμόδιος να σκοτώσει τον συγγραφέα, ώστε να σταματήσει ο φονικός αλληλοσπαραγμός. Ο ίδιος είναι αρνητικός, γιατί δεν είναι καθόλου επιθετικός, και γυρίζει στη δική του διάσταση, όπου τον κυνηγούν για να φέρει σε πέρας την αποστολή του.

Η ΔΟΜΗ του έργου και η εκτέλεση της ιδέας είναι ευφυής. Ο συγγραφέας γράφει για έναν ήρωα κι αυτός επιστρέφει στην πραγματικότητα για να τον σκοτώσει. Παρακολουθούμε δηλαδή παράλληλα τη ζωή του δημιουργού και σε δύο διαστάσεις τη ζωή του ήρωα, πρώτα στην άλλη σφαίρα κι έπειτα στη δική του. Η θεωρία των παράλληλων συμπάντων, που γεννά πολύ δημιουργικές λογοτεχνικές σκέψεις, έρχεται κι εδώ να στήσει ένα εκπληκτικό μυθοπλαστικό σύμπαν. Ο θάνατος του συγγραφέα, που είχε ευαγγελιστεί ο Barthes, γίνεται θέμα σε ένα μυθιστόρημα, το οποίο καταγράφει εναλλάξ τις δύο πλευρές, την εξωλογοτεχνική και την ενδολογοτεχνική!

Πάπισσα Ιωάννα

No comments: