Paul Auster “Travels in the Scriptorium”, 2006 “Man in the Dark”, 2008 “Μέρα / νύχτα. Ταξίδια στο
σκριπτόριο & Άνθρωπος στο σκοτάδι” μετ. Μ. Ξυλούρη εκδόσεις Μεταίχμιο 2020 |
Κάθε φορά που μαθαίνω ότι κυκλοφόρησε
βιβλίο του Auster, περνώ
οπωσδήποτε από το βιβλιοπωλείο για να το πάρω. Έτσι, εδώ στο Βιβλιοκαφέ έχουμε
διαβάσει αρκετά απ’ τα βιβλία του: στο τελευταίο του βιβλίο, το “4321”, παραθέτω κι
όλα τα άλλα που έχουν παρελάσει από τα τραπεζάκια του blog μας.
Η ΠΡΩΤΗ νουβέλα του τόμου είναι αρκετά παράξενη, αλλά επειδή ξέρω τους αιφνιδιασμούς του Auster, περιμένω με αδημονία. Ένας ηλικιωμένος, ανήμπορος και άρρωστος, βρίσκεται κλεισμένος σε ένα δωμάτιο με χαρτιά κι ελλιπείς αναμνήσεις, ενώ τον φροντίζει η Άννα. Όλα όσα λέω είναι με ερωτηματικό, επειδή το κλίμα του κειμένου, λίγο Κάφκα, λίγο μυστηριώδες, δεν αφήνει περιθώρια για βεβαιότητες. Ποιος είναι αυτός ο γέρος; Τι σχέση έχει με τα ονόματα που θυμάται ή που διαβάζει σε χαρτιά; Και οι ιστορίες που διαβάζει τι ακριβώς είναι;
ΔΥΟ ΠΡΑΓΜΑΤΑ τροφοδοτούν τη σκέψη και την άκρως
αδύναμη μνήμη του: οι άνθρωποι που κατά καιρούς έρχονται απέξω και του δίνουν
ψήγματα γνώσης και όσα διαβάζει στα χαρτιά του. Ο αναγνώστης
απ’ όλα αυτά εικάζει, μπας και βγάλει καμιά άκρη, ότι ο γέρος ήταν συγγραφέας,
έστελνε τους ήρωές του σε θανάσιμες κι επικίνδυνες αποστολές και, τώρα που ζει
στο λυκόφως της πνευματικής του ζωής, συγχέει την πραγματικότητα με τη
μυθοπλασία. Προχωρώ για να δω αν έχω δίκιο… κι όντως όλα τα ονόματα είναι
παρμένα από άλλα βιβλία του Auster.
ΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ μυθιστόρημα ακολουθεί την ίδια λογική, δηλαδή την ύπαρξη ενός συγγραφέα που πλάθει χαρακτήρες και σκηνικά, τα οποία ωστόσο αυτονομούνται. Ο August Brill είναι ένας ηλικιωμένος κριτικός που στη μοναξιά του φαντάζεται διάφορες ιστορίες, με βασική εν προκειμένω την ιστορία του Brick, ο οποίος κοιμάται και ξυπνά σε μια άλλη πραγματικότητα, όπου οι ΗΠΑ βρίσκονται σε Εμφύλιο μετά τις εκλογές του 2000. Δεν έγινε ποτέ η καταστροφή των Δίδυμων Πύργων ούτε ο πόλεμος στο Ιράκ, αλλά οι μισές πολιτείες στράφηκαν εναντίον των άλλων μισών. Αυτός ο καταστροφικός πόλεμος είναι σύλληψη του Brill και αποφασίζεται (από ποιους;) ότι ο Brick είναι ο αρμόδιος να σκοτώσει τον συγγραφέα, ώστε να σταματήσει ο φονικός αλληλοσπαραγμός. Ο ίδιος είναι αρνητικός, γιατί δεν είναι καθόλου επιθετικός, και γυρίζει στη δική του διάσταση, όπου τον κυνηγούν για να φέρει σε πέρας την αποστολή του.
Η ΔΟΜΗ του έργου
και η εκτέλεση της ιδέας είναι ευφυής. Ο
συγγραφέας γράφει για έναν ήρωα κι αυτός επιστρέφει στην πραγματικότητα για να
τον σκοτώσει. Παρακολουθούμε δηλαδή παράλληλα τη ζωή του δημιουργού και σε
δύο διαστάσεις τη ζωή του ήρωα, πρώτα στην άλλη σφαίρα κι έπειτα στη δική του.
Η θεωρία των παράλληλων συμπάντων, που γεννά πολύ δημιουργικές λογοτεχνικές
σκέψεις, έρχεται κι εδώ να στήσει ένα εκπληκτικό μυθοπλαστικό σύμπαν. Ο θάνατος
του συγγραφέα, που είχε ευαγγελιστεί ο Barthes, γίνεται θέμα σε ένα
μυθιστόρημα, το οποίο καταγράφει εναλλάξ τις δύο πλευρές, την εξωλογοτεχνική
και την ενδολογοτεχνική!
Πάπισσα Ιωάννα
No comments:
Post a Comment