Monday, March 13, 2017

3. Είναι η απόλαυση κριτήριο για την ανάγνωση;



Κυρίως ποια απόλαυση; Η διασκέδαση, η πνευματική ηδονή, η συναισθηματική μέθεξη, ο πολιτικός ξεσηκωμός, η γλωσσική νοστιμάδα…; Και πόσο μας αρέσει ένα βιβλίο, επειδή είναι ενδιαφέρον, αλλά συνάμα τι άλλα στοιχεία μας τραβούν ή μας απωθούν;

Πολλά "μου αρέσει" υπάρχουν, αφού ο καθένας θέλγεται ή όχι από ένα βιβλίο, γενικά από ένα έργο τέχνης, με πολλαπλά κριτήρια. Πόσο καθοριστική είναι η απόλαυση και σε ποιες πτυχές-της ο καθένας στέκεται; Εντέλει, τι προκαλεί την απόλαυση και πόσο αυτή είναι επιφάνεια ή βάθος;
Πατριάρχης Φώτιος

8 comments:

Anonymous said...

Για μένα το είδος της απόλαυσης διαφέρει ανά βιβλίο καθώς και οι συνδυασμοί τους. Επομένως όσα τα βιβλία και οι απολαύσεις και αν τα συνδυάσεις όλα φτάνεις μακριά. Το ίδιο πιστεύω συμβαίνει και για τους αναγνώστες αφού το αριστούργημα για το έναν είναι αδιάφορο για τον άλλο.

Πχ. μ’αρέσει στη λογοτεχνία να βρίσκω γνώσεις, ιστορικές, επιστημονικές και άλλες, όμως εξίσου μ’αρέσουν και κάποια βιβλία φαντασίας, όπως και απολαμβάνω την δύσκολη γλώσσα αλλά και την κοφτή απλή γλώσσα.

Όμως παίζει ρόλο και η χρονική στιγμή και οι συγκυρίες… κάτι που διάβασα πριν καιρό μπορεί σήμερα να μου είναι ανυπόφορο ή το ξαναδιάβασμα του να είναι μια εντελώς νέα εμπειρία.

Χωρίς απόλαυση γιατί να διαβάσεις; Μόνο αν πρέπει.

Στην ανάγνωση, διανοητική είναι η απόλαυση και προέρχεται από την ανάγκη των ανθρώπων για αφηγήσεις και γνώσεις.

Anonymous said...

Μού φαίνεται ότι ρωτάτε τα αυτονόητα, Πατριάρχα μου. Ποιο άλλο θα μπορούσε να είναι το κριτήριο για την επιλογή ενός χόμπι; Επίσης, όταν μιλάμε για απόλαυση, εννοούμε την έντονη, βαθιά ευχαρίστηση. Οπότε, πώς μπορούμε να διακρίνουμε επιφάνεια και βάθος σε αυτή; Πώς μπορούμε να τη χωρίσουμε σε ποιότητες και να υποβαθμίσουμε κάποιες από αυτές;
Δ.

Πάπισσα Ιωάννα said...

Anonymous,
αυτή η απόλαυση δεν είναι η απλή περιέργεια και η διασκεδαστική διάσταση του βιβλίου.
Εσύ, ας πούμε, γράφεις ότι τείνει προς τη γνώση και την πνευματική οξύτητα.
Μιλάς για διανοητική απόλαυση, ενώ άλλος θα μπορούσε να μιλήσει για συναισθηματική ηδονή ή για κοινωνικό & πολιτικό προβληματισμό.
Αυτό ψάχνω...
Καλημέρα
Π.Φ.

Πάπισσα Ιωάννα said...

Δ.,
δεν είναι αυτονόητο,
γιατί πολύ απλά δεν είναι, για μένα, μόνο η ευχαρίστηση (με την τρέχουσα έννοια της λέξης) ο στόχος.
Ένα λογοτεχνικό βιβλίο μπορεί να έχει άλλες αποχρώσεις αυτής της απόλαυσης,
αφού συχνά διαβάζουμε ένα δύσκολο βιβλίο, άλλοτε ένα πυκνογραμμένο που μας σταματά κάθε τρεις και λιγάκι,
άλλοτε ποίηση που είναι δυσνόητη και ματώνει το μυαλό κ.ο.κ.
Όλα αυτά δεν είναι "ευχάριστα" αλλά λοξά ενδιαφέροντα, ξεσηκωτικά, ξεβολευτικά...
Καλημέρα
Π.Φ.

Ζουζούνιον said...

Για μένα η απόλαυση είναι το άλφα και το ωμέγα. Η χαρά της ανάγνωσης μιας καλής ιστορίας, πρέπει να είναι πάντα η βάση όλων των υπολοίπων, όσο ψαγμένα και υψιπετή κι αν είναι αυτά. Και για να έρθω λίγο στα καθ' ημάς, το μεγάλο πρόβλημα της εν Ελλάδι παραγωγής, είναι το εξής: ή θα έχουμε ιστορίες που αποσκοπούν σε εντελώς χαμηλού επιπέδου αναγνωστικά ένστικτα, ρομάντσα και περιπέτειες χωρίς 'μυαλό', ή το αντίστροφο, εγκεφαλικά δημιουργήματα με πήλινα αφηγηματικά πόδια (ο λεγόμενος 'αντιποδισμός', και ο νοών νοείτω). Αναδημοσιεύω μια πολύ καλή συμβουλή σχετικά του Κυριάκου Αθανασιάδη από τη Lifo, (με αφορμή το μυθιστόρημα 'Σκοτεινή Ύλη' του Blake Crouch) που τα λέει όλα.

"ΥΓ. Αλλά, για να το πω αλλιώς: αν δεν γεννηθεί μια γενιά συγγραφέων μας που θα επιδοθεί σε μεγάλα ποσοστά σε τέτοιου είδους μυθιστορήματα, πρωτίστως και κυρίως απαιτητικά από τον «εαυτό» τους, σοβαρά γραμμένα μεν αλλά που να απευθύνονται σε ένα ευρύ κοινό έξω από τα σύνορα της χώρας και να προσδοκούν μία ταπεινή πλην αξιόλογη διεθνή διαδρομή έστω και σε επίπεδο digital publishing, λογοτεχνικό Διαφωτισμό δεν θα περάσουμε. Κουβαλάμε τόση σοβαρότητα, που δεν την αντέχει η πλάτη μας. Έχουμε άμεση ανάγκη από πολλούς μικρούς, ταπεινούς, Έλληνες Στίβεν Κινγκ. Έχουμε άμεση ανάγκη από συγγραφείς που θα πουν δυνατά, «Θα μπορούσα να είχα γράψει εγώ τη "Σκοτεινή ύλη"». Και που θα την έγραφαν. Και για να ανανεωθούμε λογοτεχνικά, αλλά και μπας και αποκτήσουν κάποια στιγμή υψηλή ποιότητα και οι καθ' ημάς Μάρκες-Κάφκα-Μπόρχες-Προυστ και λοιποί."

Πάπισσα Ιωάννα said...

Ζουζούνιον,
άρα η απόλαυση δεν είναι το Α και το Ω.
Είναι το Α και θέλουμε και το Ω στο μυαλό, στο βάθος, στο μήνυμα,
ώστε αυτή η απόλαυση να μην είναι μόνο ευχαρίστηση.
Ωραία η σκέψη σου.
Π.Φ.

anagnostria said...

Μιλάμε βέβαια για λογοτεχνία και όχι για το υποχρεωτικό διάβασμα για επαγγελματικό σκοπό (π.χ. του γιατρού, του νομικού, του μαθητή, του φοιτητή που διαβάζουν για ενημέρωση, για εξετάσεις κ.λπ)Το διάβασμα λοιπόν της λογοτεχνίας πιστεύω είναι κυρίως η απόλαυση. Μια απόλαυση όμως που διαφέρει τόσο από άτομο σε άτομο όσο και από βιβλίο σε βιβλίο. Υπάρχουν για παράδειγμα άτομα (πολλά μάλιστα αν κρίνουμε από την εκδοτική παραγωγή) που βρίσκουν απόλαυση στα βιβλία τύπου Άρλεκιν (για να μην αναφερθώ και στη λεγόμενη ροζ ή γυναικεία λογοτεχνία) που και να με υποχρεώσεις δένοντάς με πάνω στην καρέκλα δεν θα μπορούσα να τα διαβάσω! Εγώ η ίδια άλλη απόλαυση αντλώ από ένα καλό αστυνομικό μυθιστόρημα, άλλη από ένα ιστορικό και διαφορετική από μια βιογραφία ή άλλου είδους λογοτεχνία. Πάντα όμως και πάνω απ' όλα η απόλαυση του διαβάσματος.

Πάπισσα Ιωάννα said...

Anagnostria,
άρα η απόλαυση διυλίζεται / προσδιορίζεται / συνιστάται από μια σειρά παράγοντες
και δεν ξεπέφτει στο επίπεδο της αναγνωστικής κολακείας και ευκολίας.
Γιατί αλλιώς θα διαβάζαμε ροζ ευπώλητα και λάιτ αστυνομικά!
Καλημέρα
Π.Φ.