Saturday, April 25, 2015

Γιατί έχουμε καλό μπάσκετ

Ο τίτλος της ανάρτησης παραπέμπει καταρχάς στο μπάσκετ (Α΄ μέρος) και θα οδηγήσει στον παράπλευρο στόχο, που είναι η λογοτεχνία (Β΄ μέρος), μέσα από μια αναλογία. Για να εξηγήσω γιατί η λογοτεχνία (ειδικά η πεζογραφία) δεν μπόρεσε ακόμη να ανεβεί σε επίπεδα υψηλών διακρίσεων, θα δείξω πρώτα πώς (αντίθετα) αναπτύχθηκε η καλαθοσφαίριση στην Ελλάδα σε σημείο να θεωρούμαστε μια υπερδύναμη στην Ευρώπη αλλά και σε διεθνές επίπεδο.
          Λοιπόν, η αναρρίχηση του ελληνικού μπάσκετ στις κορυφές του παγκόσμιου αθλητισμού (o Ολυμπιακός στο Final 4, όπου βρίσκονται επίσης ο προπονητής της CSKA Ιτούδης, ο παίχτης της Ρεάλ Μπουρούσης, ο παίχτης της Fenerbahce Ζήσης / ο Παναθηναϊκός στους 8 / οι δυο αυτές ομάδες 9 συνολικά έως τώρα φορές πρωταθλήτριες Ευρώπης / η Εθνική Ομάδα Μπάσκετ δις πρωταθλήτρια Ευρώπης (1987 και 2005), σχετικά υψηλές θέσεις στις διοργανώσεις κ.λπ.) προϋποθέτει μερικές συνθήκες που το οδήγησαν σταδιακά ως εδώ.

1.     Κάποιες πρώτες επιτυχίες, όπως η κατάκτηση του Κυπέλλου Κυπελλούχων από την ΑΕΚ το 1968.
2.     Χτίσιμο από την μπασκετική κοινότητα πάνω σ’ αυτήν την επιτυχία, καταρχάς με το να τη θεωρεί φωτεινό οδηγό για το μέλλον.
3.     Δημιουργία ανταγωνιστικού πρωταθλήματος τη δεκαετία του ’80, όπου οι παραδοσιακές δυνάμεις (Παναθηναϊκός – Ολυμπιακός κ.ο.κ.) υποσκελίζονται από τις ομάδες της Θεσσαλονίκης. Η διεξαγωγή του πρωταθλήματος με όρους play off και η διαμάχη Άρη και ΠΑΟΚ δυνάμωσε το ελληνικό μπάσκετ.
4.     Η προσέλκυση ελλήνων αθλητών από τις ΗΠΑ στην Ελλάδα (φυσικά εννοώ τον μέγιστο Νίκο Γκάλη, τους Τζον Κόρφα, Ντέιβιντ Στεργάκο, πιο πριν τον Στηβ Γιατζόγλου κ.ο.κ.) μεταφέρει την αμερικανική πείρα και εμπλουτίζει το εγχώριο προϊόν με ξένη τεχνογνωσία.
5.     Γενικότερη δημιουργική επαφή με την Ευρώπη, υιοθέτηση οργανωτικών προτύπων, πρόσληψη ξένων παιχτών και αφομοίωση της ανάλογης νοοτροπίας.
6.     Ύπαρξη χορηγών και ιδιοκτητών που τόσο στα χρόνια της θεσσαλονικιώτικης κυριαρχίας όσο και αργότερα κατά τη δυναστεία του Παναθηναϊκού και τις επιτυχίες του Ολυμπιακού έριξαν χρήματα στο άθλημα και προσέλκυσαν παίκτες στην Ελλάδα.
7.     Η επιτυχία της Εθνικής Ελλάδας το 1987 με την κατάκτηση του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος ήταν το κεφαλόσκαλο, πάνω στο οποίο στηρίχτηκε η μετέπειτα ανοδική πορεία.
8.     Οργάνωση των συλλόγων με γερές υποδομές, επαγγελματικά επιτελεία, καλούς προπονητές καταρχάς της γιουγκοσλαβικής σχολής, πρότυπα ευρωπαϊκού προγραμματισμού, βάρος στις ακαδημίες για την ανάδειξη νέων ταλέντων κ.ο.κ.

Όλα αυτά, και πολλά άλλα που παρέλειψα, λειτούργησαν ως σκαλωσιά ώστε κάθε νεότερη γενιά, μετά την ηρωική φουρνιά του ’87 (Γκάλης, Γιαννάκης, Φασούλας, Χριστοδούλου κ.ο.κ.), να έχει πρότυπα αλλά και γερές βάσεις, να βρει μια στερεή παράδοση αλλά και συλλόγους που δούλεψαν πάνω-τους, επένδυσαν σε Έλληνες και ξένους και έθεσαν θεμέλια αναπαραγωγής νέων ταλέντων. Έτσι, ενώ στο ποδόσφαιρο είμαστε μια καλή ομάδα (εκεί μεταξύ 10ης και 25ης θέσης παγκοσμίως), στο μπάσκετ είμαστε υπερδύναμη, με πολλές κατακτήσεις Euroleague και μια Εθνική ομάδα που πρωταγωνιστεί σε Ευρωπαϊκές και Παγκόσμιες Διοργανώσεις.
(τέλος Α΄ μέρους)
 
[Οι εικόνες ελήφθησαν από: www.blog.gr, www.contra.gr, radiogamma.blogspot.com, www.agothesprotikoy.gr και www.tovima.gr]
Πατριάρχης Φώτιος

23 comments:

Δημήτρης Τερζής said...

Με όλον τον σεβασμό, Ντέιβιντ Στεργάκος αλλά και ο μέγιστος Άλμπερτ Μάλαχ του Πανελληνίου, μυθική μορφή και καλή ψυχή!

Πάπισσα Ιωάννα said...

Δημήτρη,
σωστά: Ντέιβιντ Στεργάκος (θα το αλλάξω προς αποκατάσταση της αλήθειας).
Τον Άλμπερτ Μάλαχ δεν τον ήξερα.
Να είσαι καλά.
Π.Φ.

Ρόζα said...

Ανάμεσα στο Α και στο Β,
δε μπολιάζουμε και τα λιόδεντρα,
να βγάζουν κοκακόλα;

Anonymous said...

Δεν ξέρω τι συνάφειες με την πεζογραφία μπορεί να έχει το μπάσκετ, υπάρχει όμως μία τεράστια διαφορά: ο αθλητισμός πάντα ποσοτικοποιεί την επιτυχία - η τέχνη πάλι όχι, τουλάχιστον όχι προγραμματικά. Αυτό παραμένει πάντα ο φερετζές όλων όσων γράφουν χωρίς απήχηση, είτε είναι απλά ψώνια, είτε ιδιοφυίες που δεν συμβαδίζουν με την εποχή τους. Αυτός είναι και ο φερετζές της πεζογραφίας μας συνολικά: κανείς δε ρίχνει το φταίξιμο στο χαμηλό επίπεδο της γραφής μας, παρά μιλούν για μικρή γλώσσα, έλλειψη δομών υποστήριξης, αδυναμία των ξένων να μας καταλάβουν κλπ (λες και ο Κανταρέ ή ο Παμούκ είχαν την τεράστια υποστήριξη των ημι-τριτοκοσμικών χωρών τους).
Κακά τα ψέματα, η χώρα μας πάσχει από ισχνή παράδοση (ένας Βιζυηνός κι ένας Παπαδιαμάντης τι να σου κάνουν) κι από εσωστρεφή ειδωλοποίηση μετριοτήτων (οι κόπιες του Ταχτσή εκτείνονται από εδώ ως τη σελήνη) κάτι σαν την ελληνική μόδα των '90ς με τα "τοπ μόντελ" που εκτός συνόρων δεν τα ήξερε κανείς. Αν δε μας κάτσει κάποιο στατιστικό θαύμα (πχ ο Κανταρέ που λέγαμε) θα πρέπει τα νέα μας φυντάνια να ανασκουμπωθούν, να παρατήσουν τις ευκολίες των προηγούμενων (πχ ξεγάνωτη γενιά του '80) και να μπολιάσουν τη νέα μας βαλκανιοποίηση με τον οξύτερο μεταμοντερνισμό (David Foster Wallas via Κοροβίνη και Πεντζίκη) - Παπαμάρκο μ' ακούς;

Βιβή Γ. said...

Πατριάρχη μου,αισθάνεσαι καλά;Τι σου συμβαίνει;
Ανώνυμε, μας το κάνετε μια σταλίτσα πιο λιανά το κάτωθι δικό σας, παρακαλώ, αν δεν σας είναι μέγας κόπος: "...να παρατήσουν τις ευκολίες των προηγούμενων (πχ ξεγάνωτη γενιά του '80) και να μπολιάσουν τη νέα μας βαλκανιοποίηση με τον οξύτερο μεταμοντερνισμό (David Foster Wallas via Κοροβίνη και Πεντζίκη) - Παπαμάρκο μ' ακούς;"

Anonymous said...

Αγαπητή Βιβή, η φράση μου είναι μια προτροπή στους νέους να αγκαλιάσουν τη δυσκολία και τα διεθνή ρεύματα, παντρεύοντάς τα με την εγχώρια παράδοση, δικής μου απολύτως εμπνεύσεως - κάλλιστα πετιέται στα σκουπίδια ή αντικαθίσταται από κάτι άλλο. (Το name-dropping ήταν καλοπροαίρετο και θα μπορούσε να αφορά οποιονδήποτε ελπιδοφόρο νέο συγγραφέα. Όσο για τη γενιά του '80, του λεγόμενου ιδιωτικού οράματος, πέρα από κάποιους πολύ χαρισματικούς δοκιμιογράφους, θεωρώ ότι έκανε περισσότερο κακό παρά καλό.)
Πιστεύω απλά ότι το πρόβλημα είναι ουσίας και δεν αφορά μονάχα οργανωτικούς ή άλλους παράγοντες. Και σίγουρα ΔΕΝ ευθύνεται η ροζ ευπώλητη λογοτεχνία. Το έντεχνο έχει θέμα, όχι το ελαφρολαϊκό...

Πάπισσα Ιωάννα said...

Anonyme,
δώσε καταρχάς ένα όνομα ή ψευδώνυμο για να καταλαβαινόμαστε.
Νομίζω ότι η μεγάλη παγίδα του Νεοέλληνα
είναι ότι πιστεύει στις ατομικές δυνάμεις και όχι στις συλλογικές-κοινωνικές.
Θα δείξω πιο αναλυτικά στο Β΄ μέρος
ότι ο συγγραφέας, όπως πιστεύω,
πρέπει να βρει και ένα πλαίσιο υποστήριξης,
πέρα από την προσωπική-του δουλειά.
Κι αυτό δεν το εστιάζω στην προώθηση του έργου-του
(πράγμα που βέβαια δεν είναι ασήμαντο),
αλλά στον τρόπο με τον οποίο θα μάθει να γράφει.
Ναι μέσα σε μια συνεχώς εμπλουτιζόμενη παράδοση, σε μια εξωστρεφή προοπτική, σε μια σοβαρή αντιμετώπιση της μεταμοντέρνας κοινωνίας-μας,
αλλά και μέσα σε ένα πιο οργανωμένο πεδίο
που θα βοηθήσει τις λανθάνουσες δυνάμεις-του να πραγματωθούν.
Πατριάρχης Φώτιος

Πάπισσα Ιωάννα said...

Βιβή,
είμαι πολύ καλά, παρόλο που το θερμόμετρο λέει άλλα.
Τι σε παραξενεύει;
Νομίζεις ότι είμαι ένας εργαστηριακός βαρετός βιβλιοφάγος που δεν ξέρει τίποτε άλλο από τη ζωή;
Νομίζεις!
Τα βράδια χορεύω καν-καν και τα πρωινά δουλεύω στην οικοδομή!
σε λίγο θα σκάσει μύτη και η Ρόζα για να σχολιάσει)

Την καλησπέρα-μου
Π.Φ.

Νώντας Τσίγκας said...

Παναγιώτατε,
ποτε δεν φανταζόμουν ότι στο "Βιβλιοκαφέ" θα έμπαινε και οθόνη plasma με απευθείας μεταδόσεις του final four.
Και ποιός θα κοιτάζει τα βιβλία όταν η αγωνία των δευτερολέπτων που κυλούν θα σπάζει καρδιές;
Θα πίνω λοιπόν ήσυχα στη γωνία τον σκέτο εσπρέσσο μου με λίγη grappa (ή έστω τσίπουρο χωρίς γλυκάνισο) να δω που θα το πας...
Αν και ψυλλιάζομαι κάτι τις:

Στο μπασκετ μιλά η ψυχή και η συντονισμένη ομαδικότητα. Έλληνες μπασκετμπολιστες διαπρέπουν στα διεθνή παρκέ...
Κάτι ανάλογο όμως δεν συμβαίνει με την ελληνική γραφή. Εμπόδιο μέγα η γλώσσα. Το μεγαλύτερο... Μα όχι το μοναδικό.
Κάτω από τις συνθήκες αυτές μια τωρινή ολόκληρη πεντάδα άξια για διεθνή καριέρα δεν βλέπω.
Θα ελπίζω λοιπόν στις ελληνικές πένες -ξενιτεμένες ή μη- που θα πάρουν φωτιά "στα εγγλέζικα και στα φραντζέζικα"... Απο κει να μας έρχονται στα ελληνικά πια μεταφρασμενα τα έργα τους. Δεν γίνεται αλλιώς.

[ Άρχισε να πιάνει το ρακί ].


Πάπισσα Ιωάννα said...

Νώντα,
δεν μιλάω αναγκαστικά για τη διεθνή καταξίωση.
Ακόμα και η εγχώρια υποδοχή ενός, δυο, πέντε μεγάλων ονομάτων,
που θα μπορούν να μας πείσουν ότι εδώ παράγεται έργο (όχι ποσοτικό)
είναι κατόρθωμα.
"Ψυχή" έχουν οι συγγραφείς-μας, αν και πολλές φορές χωρίς ισχυρό κίνητρο.
Δεν έχουν σίγουρα το υπόβαθρο να κάνουν τις "συντονισμένες προσπάθειες":
χρειάζεται τεχνική υποστήριξη, σοβαρό δημόσιο διάλογο, κριτική που να ξέρει να αντιπολιτεύεται μακριά από δημόσιες σχέσεις κ.ο.κ.
Πιες τον εσπρέσσο-σου και τα ξαναλέμε.
Καληνύχτα
Π.Φ.

Ρόζα said...

Έλα, αγάπη μου!
Εδώ είμαι και σε καμαρώνω!

Ρόζα said...

Καλά, ο δικός μου είναι φευγάτος από καιρό κι έχει, ως ένα βαθμό, το ακαταλόγιστο λόγω ερωτικού πάθους, αλλά κι εσείς κύριε Τσίγκα μου, σώνει πια με το τσίπουρο. Τι μου λέτε, δηλαδή; Να αποποιηθούμε τη γλώσσα μας με ό,τι αυτό σημαίνει; Προς τέρψη ποιων; Δεν μας φτάνει το δημογραφικό και όλα τ' άλλα; Εκτός από τη γη και το ύδωρ που παραχώρησαν τα λαμόγια οι πολιτικοί μας και οι συν αυτοίς, να στηθούν στα τέσσερα και οι λογοτέχνες; Και ο ανώνυμος, που ως ένα σημείο, καλά τα λέει, τι προτείνει τελικά; Βλαχοντίσκο;
Άλλο η πολιτισμική πολιτική και η αδήριτη ανάγκη για εξυγίανση των δομών από την κλικοσαπίλα και άλλο αυτό που λέτε όλοι. Δηλαδή, τι κάνετε; Χαράσσετε κατευθυντήριες γραμμές στο πνεύμα, για την προσαρμογή του στη επικρατούσα διεθνή φουνταριστική* καθεστηκυία τάξη, τη στιγμή που θα έπρεπε να συζητάμε το εντελώς αντίθετο; Δεν πάτε καθόλου καλά...
*που πάει για φούντο

Ρόζα said...

Το "στην επικρατούσα" διαγράφεται.

Πάπισσα Ιωάννα said...

Νώντα και Ρόζα,
θα συμφωνήσω (πού κατάντησα!) με τη Ρόζα απόλυτα.
Μικροί λαοί κατάφεραν με τη δική-τους γλώσσα να υψωθούν,
άλλο αν επιδίωξαν μετά τη μετάφραση των κειμένων-τους στις ξένες.
Το ζητούμενο δεν είναι η γλώσσα (τουλάχιστον σε τέτοιο βαθμό).
Είναι πώς θα γράψεις της προκοπής στη γλώσσα-σου,
με όλα τα στρώματα που αυτή έχει,
κι έπειτα να προωθήσεις αυτό το προϊόν στο εξωτερικό.

Η γλώσσα-μας είναι ένα από τα όπλα-μας (όσο κι αν φαίνεται εγκλωβιστική),
αλλά δεν δουλεύεται με στιβαρή πλοκή, με εύρος ιδεών, με βάθος σκέψης...

Πατριάρχης Φώτιος

Ρόζα said...

Τι εννοείς με το "πού κατάντησα";
Διευκρίνισε αποκαθιστώντας, για
να μην εντάξω και το ΒΙΒΛΙΟΚΑΦΕ
στα κατεδαφιστέα!

Νώντας Τσίγκας said...

Βρε Ρόζα μια στάλα τσίπουρο έριξα και πας να με "βγάλεις" βαρελόφρονα... Έτσι για το αντέτι το καμα. Ν΄ανάψουν τα αίματα.

Φυσικά και δεν δίνω συμβουλες αυτοκτονίας και..."αρνησιπατρίας". [Φυσικά δεν είμαι και σε θέση να το κάνω!].
Οσο για τη διεθνη καριέρα ελληνων λογοτεχνώς ας θυμηθώ τον απίθανό (μέχρι τελικης πτώσεως για οτυ αναγνώστες ) γλωσσοπλαστη Καζαντζάκη που σταδιοδρόμησε μια χαρά και μη σας πω ότι στα αγγλικά διαβάζεται καλύτερα...
Ο κοσμοπολιτισμός [η απουσία του] και η ενδοσκοπηση-ομφαλοσκόπηση είναι το ένα θέμα μας, το άλλο τα πρόσφατα τραυματα -δράματα (μεχρι και 200 χρονια πίσω που στον Ελληνα "δουλευουν" ακόμα..). Ίσως το υλικό αυτό δεν ενδιαφέρει κανέναν όξω γι΄ αυτό κι ο εγκλεισμός εντός των τειχών.
Αλλα κι οι εκδοτικοί οίκοι βρε παιδιμου αρκούνται σε είκοσι εκδόσεις "εντός" [άντε πενήντα για τα πουλέν] και καμιά προσπάθεια να προβάλλουν έξω τα αριστουργήματα...

Επιμένω λοιπον μια καλή λυση είναι να μπεστελερίζουν πρωτα έξω τα άξια κι ύστερα σε ωραιότατα ελληνικά να τα διαβάζουμε κι εδώ...

Ανοίγουμε μεγάλο θέμα...



Πάπισσα Ιωάννα said...

Ρόζα,
μην τσιμπάς.
Σε πείραξα όπως με πειράζεις
(ίσως και πιο ήπιο, πιο πλάγια από εσένα).
Λουλούδι-μου, τι έρωτας κι αυτός.
Π.Φ.

Πάπισσα Ιωάννα said...

Νώντα,
όντως μεγάλο θέμα.
Είναι διαφορετικό όμως σε ποια γλώσσα γράφουνε
και διαφορετικό πώς,
με τι ορίζοντα (κλειστό ή ευρύ),
με τι υποστήριξη
και πώς προβάλλουν (και) προς τα έξω το προϊόν-τους.
Αύριο εκθέτω τη συνολική-μου άποψη.
Π.Φ.

Anonymous said...

Γεια σας και πάλι. Ενδιαφέροντα πολύ όλα αυτά.
Στο παρελθόν έχουν ασχοληθεί διάφοροι με το θέμα. Ο Βασιλικός διατύπωσε το γνωστό αφορισμό περί έλλειψης αστικής τάξης εν Ελλάδι με αποτέλεσμα να μην μπορεί να γραφτεί μυθιστόρημα (καταρρίπτεται από τις εξελίξεις, όταν πλέον βλέπουμε Ινδούς και Πακιστανούς να διαπρέπουν διεθνώς). Ο Κούρτοβικ θεωρούσε ότι είναι θέμα οπτικής γωνίας: οι ξένοι μας βλέπουν ως ανατολίτικα, γραφικά κατάλοιπα του Ζορμπά, εμείς (οι συγγραφείς μας δηλαδή) θεωρούμε εαυτούς ως πλήρως μετέχοντες στη μοντερνιστική Δύση, αναπαράγοντας δράματα της Αριστερής Όχθης στην πλατεία Εξαρχείων. Και κάπου εκεί επέρχεται η σύγχυση. Ίσως δεν έχουμε κατορθώσει να φτιάξουμε ένα νέο, ισχυρό στερεότυπο, όπως το έκανε ο αξιοθαύμαστος Καζαντζάκης στην εποχή του (κι ας γράφουν οι αδαείς διάφορα περιφρονητικά γι' αυτόν).
Αναρωτιέμαι, αν η Χίσλοπ ήταν Ελληνίδα θα είχε τέτοια επιτυχία; Και γιατί άραγε καμία εγχώρια Χίσλοπ δεν ξεπήδησε απ' τις ορδές των Ελληνίδων που ακόμα μυξοκλαίνε για τις χαμένες πατρίδες;

Anonymous said...

Συμπληρώνοντας τα προηγούμενα -και περιμένοντας το αυριανό ποστ του Πατριάρχη- αναρωτιέμαι πώς μπορεί να καναλιζαριστεί άνωθεν αυτό που στη βάση του είναι ένα αίτημα προσωπικής έκφρασης. Πώς στρέφεται δηλαδή η βιβλιοπαραγωγή μιας χώρας προς τα κάπου, όταν οι συγγραφείς ζουν στο δικό τους μικρόκοσμο (όπως ίσως και οφείλουν);
Μήπως αυτό που απαντούν τετριμμένα στις συνεντεύξεις τους, ότι δηλαδή, όταν γράφουν, δε σκέφτονται ποτέ τον αποδέκτη των γραπτών τους, πρέπει ν' αλλάξει; Μήπως αν μπαίνει το κριτήριο "πόσο αφορά αυτό που γράφω τον κάτοικο της Νέας Υόρκης ή του Νέου Δελχί", μαζί με το κριτήριο "πόσο αφορά αυτό που γράφω τον αναγνώστη του 2120", έχουμε καλύτερα αποτελέσματα; Όχι με την έννοια της αφαίρεσης στοιχείων εντοπιότητας, αλλά με την εμβάθυνσή τους;

Πάπισσα Ιωάννα said...

Anonyme,
δώσε ένα ψευδώνυμο να μιλάμε "ψευδώνυμο προς ψευδώνυμο".
Πολύ ενδιαφέροντα όσα λες.
Όντως χρειαζόμαστε ίσως ένα "εθνικό αφήγημα" (η κρίση είναι ένα τέτοιο;),
ώστε α) εμείς πρώτα να στήσουμε ολοκληρωμένα μυθιστορήματα
β) οι ξένοι να μας δουν πιο σοβαρά και να αναγνωρίσουν αυτό που δεν βλέπουν ως τώρα.

Δυστυχώς, η αυριανή ανάρτηση δεν πηγαίνει τη συζήτηση προς τα εκεί,
αλλά θα χαρώ να την πάμε στα σχόλια που θα ακολουθήσουν
ή σε μια άλλη ανάρτηση.
Π.Φ.

Ρόζα said...

Γλυκύτατε, κύριε Τσίγκα μου, απλά, προτιμώ το τσίπουρο με γλυκάνισο.
Εύχομαι ένα όμορφο βράδυ, γεμάτο με αρώματα, ποίηση κι επιθυμίες.
Και τσίπουρα, φυσικά κι απαραιτήτως. Στην υγειά μας :)

Ρόζα said...

Στην υγειά μας, φαροφύλακα...
Στο πάθος μας!