Friday, October 26, 2012

“Έγκλημα στη σέκτα” του Γιάννη Καρβέλη

Όταν τα μαθηματικά γίνονται ο άξονας διαλεύκανσης ενός φόνου, τότε το αστυνομικό μυθιστόρημα επιζητεί να μετατρέψει τη λογική και τους συλλογισμούς-της σε αριθμούς και επαγωγές. Μπορεί να το πετύχει; 


Μόκα:
Γιάννης Καρβέλης
“Έγκλημα στη σέκτα”
εκδόσεις Γαβριηλίδης
2012 

            Τι εννοεί κανείς όταν λέει ότι το μυθιστόρημα που διαβάζει στηρίζεται σε έναν γρίφο; Το μυαλό πηγαίνει αμέσως στην αστυνομική λογοτεχνία, η οποία στην κλασική-της μορφή οικοδομείται πάνω στον θεμέλιο λίθο ενός αινίγματος, του οποίου η λύση και κυρίως του οποίου η πορεία προς τη λύση αποτελεί τη βάση της αφήγησης. Αν στο αστυνομικό μυθιστόρημα προσθέσει κανείς και ένα μαθηματικό πρόβλημα, τότε έχουμε ένα διγενή γρίφο που θέλει λογικούς και μαθηματικούς συλλογισμούς για να φτάσει στη λύση-του.
            Θυμάμαι ανάλογη απόπειρα έκανε ο Τεύκρος Μιχαηλίδης με τα “Πυθαγόρεια εγκλήματα” και ο Αργύρης Παυλιώτης με τους “Παράξενους ελκυστές”. Χωρίς να έχω διαβάσει άλλοτε βιβλίο του Καρβέλη, έχω την εντύπωση ότι έχει ξανασυνδέσει μαθηματικά και ντετέκτιβ. Είναι, πιστεύω, η ίδια διαδικασία με την οποία ο νους παράγει λογικούς συλλογισμούς, για να οδηγηθεί είτε στη εύρεση του άγνωστου Χ στα μαθηματικά, ή στην ανεύρεση του άγνωστου εγκληματία στα αστυνομικά έργα.
            Ο Καρβέλης βάζει μέσα στη χύτρα της αφήγησής-του τρία υλικά που δένουν μεταξύ-τους πολύ αρμονικά. Αφενός, όπως προείπα, τον αστυνομικό γρίφο, συνάμα το μαθηματικό πρόβλημα που είναι και ο τρόπος για να βρεθεί ο δολοφόνος και τέλος το μυθιστόρημα εποχής, καθώς το έργο διαδραματίζεται στην Ισπανία του 16ου αιώνα με την ανάλογη ατμόσφαιρα. Ο αναγνώστης απολαμβάνει το έργο, καθώς ξαναζεί μια άλλη εποχή, με άλλο τρόπο σκέψης, με πολύ πρώιμα, τουλάχιστον σε σχέση με το σήμερα, επιστημονικά επιτεύγματα, με πιο πρωτόγονες μεθόδους έρευνας. Όλο αυτό το κράμα καθιστά την ανάγνωση ενδιαφέρουσα και μέχρις ενός σημείου το κείμενο μας εισάγει όλο και πιο βαθιά στο μεδούλι-του.
            Λέω όμως μέχρις ενός σημείου, γιατί όταν τίθεται το μαθηματικό πρόβλημα, με πολλές παραμέτρους και επιμέρους ζητούμενα, ο αναγνώστης ξεχνά τη λογοτεχνία και πρέπει να βυθιστεί σε βαθιά για τον μέσο όρο νερά. Η αφήγηση μετατρέπεται έτσι σε μια συζήτηση (και λίγη δράση) για τον τρόπο με τον οποίο θα λυθεί η εξίσωση. Όλο το μυθιστόρημα αφορά σε μια δολοφονία κρατικού αξιωματικού σε μια θρησκευτική σέκτα, όπου καθένας από τους 14 μοναχούς τηρεί τον όρκο σιωπής και δεν έρχεται σε επαφή με τους άλλους. Όταν όμως μια αρρώστια πέσει στο μοναστήρι-τους, αναγκάζονται να λάβουν κάποια φάρμακα κι, όταν γίνεται αντιληπτό ότι πρέπει να τεθούν σε καραντίνα, ένας από αυτούς δολοφονεί τον αρμόδιο αξιωματούχο. Η μαθηματική λύση θα οδηγήσει και στην αποκάλυψη του ενόχου.
            Τέτοια κείμενα, μαθηματικού εννοώ χαρακτήρα, περιέχουν συχνά, όπως κι εδώ, μεγάλες δόσεις διδακτισμού, σαν το έργο να είναι ένα είδος μαθήματος. Αυτό το κάνει πολύ στημένο, πολύ μονοεστιακά προσανατολισμένο και του στερεί τη φυσικότητα της δράσης.

            [Μετά το προηγούμενο ποστ για τον Μουρακάμι, που γέννησε μεστές συζητήσεις, νιώθω σαν να κάνω ιεροσυλία κατεβάζοντας τον πήχυ. Συγχωρήστε-με]
Πατριάρχης Φώτιος

5 comments:

Pellegrina said...

..αλλα γ ι α τ ί την κανεις(την"ιεροσυλία"),αφού ετσι νιώθεις;

Πάπισσα Ιωάννα said...

Γιατί δεν μπορώ να αφήσω την προηγούμενη ανάρτηση α ι ώ ν ι α.
Ίσως, τώρα που το σκέφτομαι,
θα έπρεπε να κλείσω το Βιβλιοκαφέ με το άρωμα Μουρακάμι να περιπλανάται στον χώρο, με τον απόηχο από τη συζήτηση να ακούγεται ακόμα ανάμεσα στα τραπεζάκια, με τη γεύση του καφέ με σάκε να ερεθίζει τον ουρανίσκο, κι εγώ να άνοιγα ένα άλλο μπλογκ, για να συνεχίσω να σερβίρω.

Όποιος φυσικά θέλει, μπορεί να εξακολουθήσει να απολάμβάνει τον καφέ με σάκε και να σχολιάζει.
Πατριάρχης Φώτιος

Pellegrina said...

α,εννοεις,πωςο,τι και να ποσταριζες θα ήταν "ιεροσυλία";ε,οχι,σιγά..ενας συγγραφεάς ειναι! (Ο Μουρακάμι!)

Πάπισσα Ιωάννα said...

Έτσι, όπως το λες, έχεις δίκιο.
Ο Μουρακάμι και κάθε Μουρακάμι δεν είναι ιερή αγελάδα.
Πώς το εννοούσα;
Αν έβαζα ένα εξίσου καλό βιβλίο ή τουλάχιστον κοντά στα μέτρα-του, θα κρατούσα στην τσίτα την αναγνωστική-μας ετοιμότητα.
Σκέφτηκα λοιπόν ότι μετά ένα εξαιρετικό βιβλίο πρέπει να ακολουθήσει ένα άλλο, πιο μέτριο. Μετά την κορυφή να κατέβουμε στην κοιλάδα.
Γι' αυτό εκφράστηκα έτσι προς τους φίλους ορειβάτες που κατεβαίνοντας από το διάσελο με το χιόνι, τους φαίνονται όλα πεδινά και μίζερα.
Καλημέρα
Πατριάρχης Φώτιος

Pellegrina said...

Καλημέρα. Μετριο ή οχι (δεν εχω άποψη) μου γεννα το εξης ενδιαφερον: πώς του ηρθε να γραψει για τη σεκτα(ή σεχτα;)τηςΙσπανιας του 16ου αιωνα;
Προσωπικά φανταζομαι πως αν εγραφα κατι τοποθετημένο σε τοσο μακρινο παρελθόν,θα δουλευα ακριβώς οπως δουλευω γραφοντας κατι τοποθετημένο στο μέλλον: χτιζοντας με τη φαντασια μου,κομματι κομμάτι, σε πολλούς τομείς,εναν κόσμο άλλο από αυτον που ζω.Η διαφορά ειναι οτι για το παρελθόν εχουμε ετοιμα στοιχεια από άλλα γραπτα(στοιχεια που δεν ξερουμε ποσο ανταποκρίνονται στην τοτε πραγματικότητα),πραγμα που αποτελεί ευκολία οχι μονο γιατι δεν σπας το κεφάλι σου,αλλα και γιατι ο αναγνώστης εχει στο δικό του κεφάλι ετοιμους υποδοχεις από αναλογες εικόνες. Βεβαια εχεις τη μεγαλη δυσκολια της συγκρισης (Ενω οταν φτιαχνεις μελλον μπορεις να κανεις κατι πρωτοτυπο,μολονοτι και εκει συχνα εχουμε στερεότυπα,με τοση SF, κυριως δυστοπική

Ψαχνοντας διαφορα,παρατηρώ οτι η δικη μου ταση προς το φανταστικό(που ολο και μεγαλωνει)ειναι ταση που εξαπλώνεται,και οχι μονο σε "παραλογοτεχνικά" στυλ αλλα και σε καλους συγγραφεις(η Μαργκαρετ Ατγουντ εχει ηδη γραψει τη"Χρονια της πλημμυρας",φεμινιστική μελλοντολογία,και τωρα γραφει στο διαδικτυο,συνεργατικά με μια νεα συγγραφεα,εργο με ..ζόμπι!!).Παρατηρώντας λοιπόν ολα αυτα,εχω βρει μια ορολογία αγγλικη που δεν ξερω αν εχει καν μεταφραστει στα ελληνικά: ειναι ο ορος speculative fiction,ο οποίος περιλαμβάνει οχι μονο καθε λογοτεχνια του "φανταστικού"αλλα εντάσσει μαζι και εργα που αναφερονται στο παρελθόν,που με τη φαντασια ανακατευουν οχι μονο μυθικά μα και πραγματικα ιστορικά προσωπα σε μια νεα φανταστική δραση.Το βρηκα πολυ ευστοχο,γιατι στην ρπαγματικοτητα το μυθιστορημα αυτο (πρέπει να) κανει:χρησιμοποιεις την ΑνναΜπόλευν (αναφερομαι στηΧιλαρυ Μαντελ)οπως θα χρησιμοποιούσες ενα ανυπαρκτο προσωπο από το μελλον,πχ ενα..βαμπιρ,γιανα μιλησεις για συγχρονα ανθρωπιναπ ραγματα.Κανενα άλλο νοημα δεν υπαρχει, τα ιστορικά γεγονοτα (γιατι καηκε η Σμυρνη) δεν αφορουν τη λογοτεχνία. Υπο αυτη την εννοια speculative fiction ειναι παρα πολα εργα,ολα σχεδον οσα δεν εχουν,η΄δεν περιορίζονται,σε καθημερινους ηρωες απο τη συγχρονη πραγματικοτητα.Ετσι ξεφευγουμε καιαπο τονορο"μεταμοντερνο",που υπονοει κατι που υποβαθμιζει το νο η μ α 9ταεργααυτα φιλοδοξουν να εχουν ν ο η μ α),αλλα και απο το ψευδοδιλημμα "ιστορικο μυθιστορημα". Αυτη η speculative fiction λοιπόν (ψαξτε wikipedia) ειναι το μελλον νομιζω,γιατι: οι ηρωες που χρησιμοποιει ειναι ΠΑΝΩ απο τους ρεαλιστικους,πραγματικους και μπορουν να βοηθησουν να δομησουμε το νεο κοσμο ή να ξαναδουμε τον παλιο στο βαθυτερο νοημα του,καλυτερα από τους"ρεαλιστικους" σε μια εποχη που ο ανθρωπος ειναι μικρος,ασημαντος,επαναλαμβανόμενος και ο κοσμος,οι ταξεις,οι αξιες,διαλυονται.
....(σταματαω γιατι μπορω να γραφω αιωνια..)