Wednesday, July 25, 2012

“Η διάψευση” της Αγγελικής Σμυρλή

Η χαίνουσα πληγή που ονομάζεται «Κυπριακό» φέρνει αισθήματα οδύνης στους Ελληνοκυπρίους, αλλά φανταστείτε παράλληλα τι διλήμματα, τι προβλήματα, τι αναθεωρήσεις και τι δεύτερες σκέψεις μπορεί να φέρνει στην τουρκοκυπριακή πλευρά που ζει σε μια αποκλεισμένη ημικρατική οντότητα, χωρίς αναγνώριση και χωρίς δυνατότητες ανάπτυξης. 


Διπλός εσπρέσο:
Αγγελικής Σμυρλή
“Η διάψευση”
εκδόσεις Κέδρος
2011 

            Την εποχή της οικονομικής κρίσης, αντιλαμβάνεται κανείς ότι όλα (ΜΜΕ, διαδίκτυο, συζητήσεις, λογοτεχνία…) βρήκαν ένα κέντρο, το οποίο άλλοτε προσεγγίζουν κι άλλοτε σκόπιμα παραμερίζουν. Στην ουσία, αυτό το σύννεφο βρίσκεται πάνω από κάθε μας σκέψη και σκοτεινιάζει τις δράσεις-μας.
Κάπως έτσι –καταλαβαίνω- λειτουργούν και οι Κύπριοι εδώ και πενήντα χρόνια και ακόμα πιο έντονα εδώ και σαράντα, αλλά το σύννεφο γι’ αυτούς είναι η διχοτόμηση. Αυτή είναι που τους συνοδεύει στις μέρες-τους και τους φουρτουνιάζει στις νύχτες-τους, ειδικά όσους λόγω ηλικία έζησαν τα γεγονότα της τουρκικής εισβολής το 1974.
            Έτσι και στη λογοτεχνία βλέπουμε το κέντρο της σκέψης των συγγραφέων να μπορεί να απαγκιστρωθεί –όχι ότι θα έπρεπε οπωσδήποτε- από τη δεκαετία του ’50 και του ’60 με τα προδρομικά συμβάντα αλλά και με τα μεταεισβολικά γεγονότα που κρατούν μέχρι σήμερα το νησί σε μια εσωτερική αιμορροούσα πληγή. Σημειώνω τα πρόσφατα έργα του Κυριάκου Μαργαρίτη “Ρέκβιεμ για τους απόντες”, του Άντη Ροδίτη “Δέκα χιλιάδες μέλισσες” και τώρα της Αγγελικής Σμυρλή (και πόσα άλλα που δεν ξέρω!). Θυμίζω επιπλέον το μυθιστόρημα του ελλαδίτη Βασίλη Γκουρογιάννη “Κόκκινο στην Πράσινη Γραμμή”, που πλησίασε με “εξωτερική” την κυπριακή τραγωδία.
            «Ο Ορχάν, ένας Τουρκοκύπριος γιατρός που ζει στο κατεχόμενο μέρος της Κύπρου, αναστατώνεται από την είδηση ότι με τη μέθοδο του DNA αναγνωρίστηκαν τα οστά του Οδυσσέα, που από το καλοκαίρι του 1974 βρισκόταν στους καταλόγους των αγνοουμένων. Η επιθυμία του Ορχάν να παραστεί στην κηδεία του Οδυσσέα είναι μεγάλη, αφού στην εφηβεία του είχε δεθεί μαζί του με πολύ στενή φιλία. Στο διάστημα που μεσολαβεί ως την κηδεία, αναπόφευκτα θα ζωντανέψουν στη μνήμη του τα χρόνια που πέρασαν από τα μέσα της δεκαετίας του 1950 μέχρι σήμερα, που πλησιάζει τα εβδομήντα. Στο βιβλίο ο αναγνώστης θα παρακολουθήσει αυτά τα πενήντα χρόνια του Τουρκοκύπριου γιατρού. Τα όνειρά του στην αρχή για μια τουρκική Κύπρο, τους αγώνες του, την αγαλλίασή του τον Ιούλιο του 1974, που είδε να αποβιβάζεται στην Κύπρο ο τουρκικός στρατός, και εν συνεχεία την απογοήτευσή του για το καθεστώς που εγκαθιδρύθηκε στο νέο κράτος και τελικά τη διάψευση των ελπίδων του.» (η υπόθεση από το οπισθόφυλλο).
          Ο αναγνώστης διαβάζει και μαθαίνει τα γεγονότα της εποχής, αλλά κυρίως εισδύει στο κλίμα των δύο πλευρών. Η οπτική γωνία του μετριοπαθούς Τούρκου δείχνει μια οπτική γωνία που θα θέλαμε να είχαν οι Τουρκοκύπριοι (δεν ξέρω αν όντως την έχουν): καταρχάς, ενθουσιασμένοι με την ανάμιξη της μητέρας Τουρκίας στο κυπριακό, αλλά σταδιακά επιφυλάξεις για τον παραγκωνισμό-τους από τους Τουρκιελί (έποικους Τούρκους) και πρακτικά απογοήτευση από τη δύσκολη ζωή που τώρα ζουν, καθώς βρίσκονται σε ένα “κράτος”, αποκομμένο από τους πάντες, που δεν μπορεί να τους εξασφαλίσει τα απαραίτητα. Κι επιπλέον μια αναθεωρητική ματιά ξαναβλέπει τα πάντα και στέκεται στον φανατισμό και στις υποβολιμαίες ενέργειες που υπονόμευσαν την ομαλή ζωή στη δεκαετία του ’60 και ’70.
            Ο Ορχάν γίνεται το κέντρο μιας ιστορίας που παρουσιάζεται από την πλευρά των Τούρκων. Βρίσκεται στο κέντρο απ’ όπου εξακτινώνονται διαρκείς αντιθέσεις που συγκροτούν έναν καλοπλεγμένο ιστό. Αφενός η αντίθεση Τουρκοκυπρίων και Ελληνοκυπρίων που γίνεται ευρύτερα σύγκρουση Τούρκων και Ελλήνων. Η ρήξη ξεκινά ως διαμάχη των λαών και μετατρέπεται σταδιακά σε διαμάχη των δύο κρατιδίων, του ανεξάρτητου και πλούσιου ελληνοκυπριακού και του εξαρτημένου από την Τουρκία τουρκοκυπριακού με τον Ραούφ Ντενκτάς και τον Μακάριο να πρωτοστατούν. Άλλη αντίθεση είναι η διαφορά Τουρκοκυπρίων, ντόπιων στο νησί, και Τούρκων επήλυδων που «καπελώνουν» τον ιθαγενή πληθυσμό. Και μέσα στους κόλπους των Τουρκοκυπρίων (όπως και στους Ελληνοκύπριους των οποίων οι απόψεις διίσταντο ανάμεσα στην ένωση και στην ανεξαρτησία) συναντώνται δύο στάσεις, η μια να προασπίζεται τον τουρκισμό στο σύνολό-του κι η άλλη να ζητά δικαιώματα για τους Τουρκοκύπριους.
            Θα ήθελα το βιβλίο της Σμυρλή να μην είναι απλώς μια καλογραμμένη ιστορία. Θα ήθελα πέρα από ευπρόσδεκτες καινοτομίες, να δω κορυφώσεις και ένταση, να δω τραγικότητα (όχι μελό), να δω συνειδησιακές ρήξεις αλλά και δραματικές διαπροσωπικές συγκρούσεις. Το έργο είναι μια καλοδεχούμενη πεδιάδα όπου το αυτοκίνητο του αναγνώστη τρέχει απρόσκοπτα αλλά ο επιβάτης δεν χαζεύει εδαφικές ατραξιόν ή ομορφιές της πανίδας και της χλωρίδας.
            Ωστόσο, η συγκίνηση που κορυφώνεται ειδικά προς το τέλος και η όλη ανασκόπηση της κυπριακής ιστορικής τραγωδίας που διαπερνά τον αναγνώστη με ρίγη νοσταλγίας, αγανάκτησης, ευαισθητοποίησης κ.ο.κ. αξίζει να μας κάνει να προσέξουμε όχι τη μορφή του βιβλίου αλλά τη ματιά που συγχωρεί και θέλει να ξαναφτιάξει συνειδήσεις.
[Δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στο In2life στις 11/7/2012]
Πατριάρχης Φώτιος

16 comments:

Pellegrina said...

Βλέποντας το θέμα του Κυπριακού εντελώς απ έξω (περίπουσαν ..εξωγηινη),λλα με λογοτεχνική διάθεση9άλλωστε,Γι ΑΥΤΟ τοβλέπω απ έξω)θαέλεγαπως για τυς τουρκοκύπριους ενεχει κατι πολύ πιο τραγικό από ολα αυτα,κάτι κομβικά τραγικό,με την εννοια της ελληνικής (πουειναι φυσικά παγκόσμια0 τραγωδίας:οι Τούρκοι ν ι κ η σ α ν(!)στο πόλεμο του 74,νεσπά; Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία για αυτό,υπάρχει; Ηταν οι ..νικητές! Και ιδού το αποτέλεσμα για τους λαούς: οι ελληνοκύπριοι επιτης ουσίας συνεχίζουν να ειναι οι πλούσιοι και με ανεξάρτητο κράτος(καλάκανυν εννοειται,ασχετο0 και οι τουρκοκύπριοι δεν εχουν καν κρατος,ζουνπεριορισμένοι ακια πομονωμένοι,χωρις πολιτικά δικαιώματα στην παγκόσμια κοινότητα.Τι "νίκη" ειναι αυτή;Ποιοι καθορίζουν τις "νίκες"; Αυτή η τραγικότητα ειανι 10 φορές πιο δυνατη΄από την οποια των πολεμιστών της ελδυκ κλπ,αν μπορούμε να το δουμε ετσι.Γιατι λοιπόν εγινε αυτός ο πόλεμος; Δεν εχει ουτε έναν "νικητη΄",με την εννοια οτι κερδισε κατι

Πάπισσα Ιωάννα said...

Ακριβώς αυτό πραγματεύεται το βιβλίο. Τραγικότητα στο στρατόπεδο των νικητών που δεν μπόρεσαν να ζήσουν καλύτερα από πριν που ζούσαν μαζί με τους "εχθρούς"-τους. Και συνάμα η τραγικότητα έγκειται στο ότι μερικές φορές νιώθουν πιο κοντά με τον Ελληνοκύπριο παρά με το Τούρκο που δεν τους νοιάζεται και δεν τους βλέπει παρά σαν δούρειο ίππο για τα δικά-του συμφέροντα.
Αυτό, νομίζω, είναι και η επιτυχία της Σμυρλή.
Πατριάρχης Φώτιος

Pellegrina said...

Μάλιστα.Ωραίο!

anagnostria said...

Διάβασα κι εγώ πρόσφατα το βιβλίο της συμπατριώτισσάς μου, όπως έχω διαβάσει σχεδόν όλα της τα βιβλία. Το κουβέντιασα μάλιστα μαζί της. Και λοιπόν; τη ρώτησα. Τι εισηγείσαι; Τίποτα, μου είπε. Θέλησα απλώς να αποτυπώσω μια κατάσταση. Φοβάμαι, κρίνοντας μόνο το περιεχόμενο και όχι τη λογοτεχνική του μετουσίωση, ότι η φίλη Σμυρλή έμεινε μόνο στην επιφάνεια, στην εξωτερική αποτύπωση των γεγονότων. Το πρόβλημα είναι (ή αφέθηκε να γίνει) πολύ πιο σύνθετο,γι' αυτό και δεν βρίσκεται λύση.

Πάπισσα Ιωάννα said...

Anagnostria,
μιλάμε για λογοτεχνία και όχι για πολιτική. Ο συγγραφέας πρέπει να προτείνει λύσεις; Εσύ ως Κύπρια κι αυτή ως Κύπρια μπορεί να έχετε τη γνώμη-σας, να συζητάτε, να εκφράζετε τις πολιτικές-σας απόψεις και να ψάχνετε τη λύση.

Εμείς ως αναγνώστες ενός μυθιστορήματος δεν αναζητούμε λύσεις δοκιμιακού τύπου. Δεν περιμένουμε καν υποδείξεις. Αρκεί που ήλθαμε πιο κοντά στο πρόβλημα και είδαμε μια οπτική γωνία τραγική, όπως την ορίσαμε με την Pellegrina.

Το μυθιστόρημα είναι λογοτεχνία και εκφράζει έναν ενδολογοτεχνικό κόσμο, όσο κι αν παραπέμπει σε μια εξωλογοτεχνική πραγματικότητα. Ποια είναι η επιφάνεια και ποιο το βάθος που υπαινίσσεσαι; Αν το κείμενο είναι γραμμένο μ ό ν ο για να εκφράσει τον πόνο των Κυπρίων, τότε χάνει την ευρύτερή-του λογοτεχνική στόχευση.
Πατριάρχης Φώτιος

anagnostria said...

Όταν ένα λογοτεχνικό είδος έχει ως θέμα ένα πολιτικό ζήτημα, ναι, κατά τη γνώμη μου κάνει ΚΑΙ πολιτική. Γιατί ακριβώς μπορεί να επηρεάσει, μπορεί να κατευθύνει προς τη μια ή την άλλη κατεύθυνση. Δεν αρκεί να δείξουμε τη διάψευση, αλλά να αναζητήσουμε και τα αίτια. Αυτό εννοώ λέγοντας ότι έμεινε στην επιφάνεια των πραγμάτων.

Pellegrina said...

το τελευταιο πραγμα που θα έπρεπε να κανει ενας λογοτεχνης ειναι να "εισηγείται" μια πολιτική άποψη/γραμμή/στάση από τις υπάρχουσες στη συγκεκριμένη κοινωνία.Οχιγιανα μην επηρεάσει(προσωπικά δεν δινω δεκάρα αν επηρεάζει,ο λογοτεχνης ειναι ελέυθερος να γραψει ο,τιθέλει )Αλλα αυτο,να επηρεάζεις στα ισια "πολιτικά"(στα πλαισια των πολιτικών επιλογών της δεδομε΄νης στιγμής) ειναι η μικρή, στενή ματιά της κουζίνας μας μεταφερμένη σε πεζογραφία.Εξαιρείται κατι ΠΟΛΥ ΜΕΓΑΛο,ένας ορίζοντας βαμμένοςμεν ιδεολογικά,αλλα να δειχνει (με δραση και πάθη,οχι με τσιτάτα και φλυαρίες)τοανθρωπινο έπος μεσα στην πίστη μιας ιδεολογίας ή τη διάψευση.Κατι σαν τραγική απολογία.Αλλη εκδοχη πολιτικης λογοτεχνιας ειναινα βλέπεις τον κόσμο,ως ροη και συγκρουση κοινωνικών-οικονομικών δυναμεων και να δειχνεις την επιπτωση τους στον ανθρωπο. Πολλα μη πολιτικά μυθιστορηματα,υπο αυτη την εννοια ειναι πολιτικά.Ενας πολεμος ειναι κατι τραγικο,μεγάλο και πανανθρωπινο,δεν ειναι πολιτική μετη στενη εννοια.Δενβλέπω γιατι πρ΄πει να προτεινει η συγγραφέας,απο την αλλη καθε συγγραφεάς με το τροπο του ΚΑΤι προτεινει,αλλα οχι στενα "πολιτικό"
Τελος,σε εναν πιο μικροαστικό,πιο περιορισμένο ορίζοντα,(πχ κατι "ιστορικά",κατι "σαγκες" οικογενειακές με μπακγκράουντ)καλυτερα ειναι να αποδίδονται ισοτιμα ολες οι πλευρες και να αφηνονται να λειτουργησουν στην αντιπαράθεσή τους μεσα στο κείμενο.και παντως σε ολες τις περιπτώσεις ο λογοτεχνης ειναι εξ ορισμού ΠΑΝΩ και πέρα απο τον εαυτό του ως ..ψηφοφόρο!

Πάπισσα Ιωάννα said...

Φίλη Anagnostria,
άλλο πράγμα να αναζητά η λογοτεχνία τα αίτια κι άλλο να προτείνει λύσεις.

Κατά καιρούς μέσα στους προβληματισμούς-μου προσπάθησα να σκεφτώ σαν Κύπριος και να καταλάβω μέχρι συγκίνησης την ψυχοσύνθεσή-τους.
Αλλά όταν διαβάζει κανείς λογοτεχνία, ακόμα και ο Κύπριος πρέπει να πάψει να σκέφτεται ως Κύπριος για να δει το βιβλίο με το μάτι του αναγνώστη που καλείται να εμπλακεί στην ενδοκειμενική πραγματικότητα και μόνο σ' αυτή.
Αν λοιπόν κανείς κρίνει το βιβλίο της Σμυρλή με βάση την πραγματικότητα που αυτός ζει (ειδικά στην Κύπρο), θα το θεωρήσει επιφανειακό, όπως λες. Αν το δει με όρους λογοτεχνίας, ναι και πολιτικής αλλά και τραγωδιακής, θα συμπεράνει ότι αυτό παρά τις ατέλειές-του καταφέρνει να φωτίσει μια αφανή πλευρά, αυτή των νικητών που ζηλεύουν τους ηττημένους! Και σ' αυτό το μυθοπλαστικό πλαίσιο θα πρέπει να κρίνουμε την ιδεολογία-του, την αισθητική-του, την πολιτική-του θέαση κ.ο.κ.
Την καλημέρα-μου
Πατριάρχης Φώτιος

anagnostria said...

Πάντα χαίρομαι για την ανταλλαγή απόψεων και τους προβληματισμούς γύρω από λογοτεχνικά θέματα που μας βοηθούν να γινόμαστε καλύτεροι αναγνώστες ή να κατανοούμε καλύτερα ένα λογοτεχνικό έργο. Το να πάψω να βλέπω το λογοτεχνικό κείμενο ως Κύπρια, αγαπητέ Πατριάρχη, είναι αδύνατο, όταν αυτό σχετίζεται με ένα θέμα που είναι ζέον, που είναι ακόμη εν εξελίξει. Και για να γίνω πιο συγκεκριμένη. Ναι, πιστεύω ότι η Ααγγελική απέδωσε με λογοτεχνική ικανότητα και συναισθηματική φόρτιση το δράμα τόσο των Ελλήνων όσο και των Τούρκων της Κύπρου. Γι' αυτό ακριβώς όμως με βρίσκει αντίθετη και θα ήθελα τα αίτια. Ο αναγνώστης φορτίζεται συναισθηματικά, αισθάνεται οίκτο για τον άνθρωπο που υποφέρει, είτε αυτός είναι Έλληνας είτε Τούρκος. Πού οδηγεί αυτό; Μήπως στη σκέψη: "Τι κρίμα οι Τουρκοκύπριοι, ας τους αναγνωρίσουμε το κράτος τους, να μη αισθάνονται απομονωμένοι"; Αυτό εννοώ ότι η πολιτική διάσταση επηρεάζει όταν υπάρχει ανοικτό ένα πολιτικό ζήτημα. Δεν είναι το ίδιο όταν ένας συγγραφέας (π.χ. Διδώ Σωτηρίου, "Ματωμένα χώματα") ασχολείται με ένα θέμα που έχει κλείσει πια.

Πάπισσα Ιωάννα said...

Όταν ο Σοφοκλής παρουσιάζει με τραγικό τρόπο τον Κρέοντα και τα δεινά-του, λέμε "τι δίκιο έχει ο άρχων και τι άδικα που πάσχει"; Όταν ο Ευριπίδης παρουσιάζει τον οδυρμό της Μήδειας, λέμε "καλά έκανε και σκότωσε τα παιδιά-της"; Όταν ο Ντοστογιέφσκι παρουσιάζει την πλευρά του Ρασκόλνικοφ, λέμε "καλά έκανε και σκότωσε τη γριά";
Και τώρα που η Σμυρλή παρουσιάζει την ασφυκτική θέση των Τουρκοκυπρίων λέμε "Τι κρίμα οι Τουρκοκύπριοι, ας τους αναγνωρίσουμε το κράτος τους, να μη αισθάνονται απομονωμένοι"; ΟΧΙ.
Λέμε τι λάθη έκαναν και έμπλεξαν περισσότερο. Λέμε τι "περιπέτεια" συνέβη μέσα στην ιστορία, περιπέτεια με την αριστοτελική έννοια της αντίθετης τροπής από την επιδιωκόμενη εκ μέρους του ήρωα. Λέμε ο άνθρωπος γίνεται πολλές φορές έρμαιο υπερ-ατομικών κινήσεων και έτσι αποβαίνει τραγική φιγούρα, με τα λάθη ή με τις αδυναμίες-του, στην κονίστρα της ιστορίας.
Πατριάρχης Φώτιος

ΥΓ. Και φυσικά η λογοτεχνία είναι αφορμή για να συζητάμε κι έτσι να γινόμαστε καλύτεροι αναγνώστες αλλά και να αποκτούμε προσωπική αυτογνωσία. Χαίρομαι που αυτή η βασική αρχή μας ενώνει.

Pellegrina said...

Και τι πειράζει αν σκεφτούμε "τι κριμα οι τουρκοκύπριοι,ας τους αναγνωρίσουμε το κράτος τους να μην αισθάνονται απομονωμένοι";μακάρι η πολιτική των μεγάλων δυναμεων και των διεθνών ισορροπιών να εξαρτιόταν από τετοια συναισθηματα-αμοιβαία!Αυτή θα ηταν τεράστια προσφορά της τεχνης
Δεν μπορέι να γινει βεβαια, και το ξερουμε.Δεν γινεται, για τον ιδιο λογο που αν και "νικητές"οι τουρκοκυπριοι ζουν ετσι:γιατι τα αποτελέσματα των πολέμων οριζοντια επι χαρτου σε διασκέψεις,και μικρή σχεση εχουν με το αιμα που χυθηκε.Το αιμα ειναι για να φοβουνται και να φανατιζονται οι άνθρωποι.
Αλλα και μονο η προκληση μιας τετοιας σκεψης και ενος τετοιου συναισθηματος ειναι μεγαλη προσφορά.Ο Αισχυλος εγραψε τους Περσες απο την πλευρα των ηττημένων και παρουσιασε τη συμφορά τους μπροστά στους Αθηναιους,σε μια κοινωνια που απο ο,τι ξερουμε το θεατρο ηταν δημοσια πολιτική πραξη.Και οι Περσες δεν ηταν ενας αδυναμος λαος που αμυνθηκε,ηταν η αυτοκρατορια που επιτέθηκε!(Κανείς δεν θα φτασει,ποτε,την ελληνικη τραγωδία..)

Πάπισσα Ιωάννα said...

Pellegrina,
δεν είμαι σύμφωνος με την αρχή των λόγων-σου. Το βιβλίο το ίδιο δεν οδηγεί προς τα εκεί (θα μιλούσαμε επί άλλης βάσης αν συνέβαινε κάτι τέτοιο) και γι' αυτό μένουμε στην τραγική συν-αίσθηση της άλλης πλευράς.
Το παράδειγμα με τους Πέρσες είναι συμπληρωματικό όσων έγραψα. Καλό.
Πατριάρχης Φώτιος

Pellegrina said...

Γενικά μιλησα,οχι για το βιβλίο. Αλλα,το θεμα ειναι οτι,υποθετω, σε κανει να νιωθεις συμπάθεια για τον ήρωα,τον Τουρκοκύπριο.Το "να τους αναγνωρισουν το κράτος' θα ηταν στην πραγματικότητα μια πολυ περιορισμένη,"συστημική" σκεψη ενος αναγνωστη,και οπωσδηποτε φαντάζομαι οτι το βιβλιο ΔΕΝ οδηγεί προς τα εκει, για τους λογους που ανεπτυξα στο χτεσινο σχολιο(γιατι η λογοτεχνια δεν προτέινεικατιστα τυπικά πλαίσια της σημερινης πολιτικής-εγω ειπα απλώς "τι θα πείραζε",έκανα μια υπόθεση)
Αλλά: η συμπάθεια προς το προσωπο ειναι μια α τ ο μ ι κ ή εξέγερση απέναντι στο συστημα,και καθε γνησιο λογοτενικο εργο προκαλεί τετοιες εξεγέρσεις.Αν αντιστρεψουμε τον αναγνωστη(τον φανταστούμε τουρκοκυπριο),επειδή η αναγνωση λογοτεχνίας ειναι ατομική σχεση,πολυ πιθανοτερο βρισκω η πρωτη του σκεψη (του τουρκοκυπριου ανανγωστη)να ΜΗΝ ειναι "Ας μου αναγνωρισουν το κρατος"(αυτη ειναι μαι τυπική,περιορισμένη "πολιτική" σκεψη)αλλα "κι εγω θελω να ζησω ελεύθερος και με δικαιώματα".Πραγμα που μπορέι να οδηγησει σε ποικίλες ατομικες επιλογές,ακομα και διαλυτικές του εν λογω κράτους.Πχ φευγω από την Κυπρο,αρνουμαι την υπηκοότητα και παω ναζησω αλλού.Κι αν το κανουν ολοι αυτο,ενα τετοιο χαζοκρατος θαπαψει να υπαρχει,θα το εχουν αρνηθει οι υπήκοοι,γιατι θελουν να ζησουν ως ελέυθερα ατομα.η λογοτεχνια ανοιγει οριζοντες στο ατομο και σπαει ταμπου-ΚΑΙ του "πατριωτισμού"Τι οφελεί το ατομο ενα τετοιο κρατος;Τα κρατη χρειαζοντια για να κανουν ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΟΥΣ τους ανρθωπους,αλλιως δεν χρειάζονται.Οι 'αναγνωρισεις" ειναι φτωχη λυση για οποιου το μυαλο καλπάζει-με τη βοηθεια και των βιβλίων.

anagnostria said...

Για μια ακόμη φορά επαναλαμβάνω, αγαπητοί φίλοι, ότι πρόκειται για ένα ζήτημα που ακόμη υφίσταται, που δεν έχει βρει τη λύση του. Είναι πολύ δύσκολο να σας μεταδώσω αυτά που αισθανόμαστε εμείς εδώ, αυτά που βιώσαμε κι αυτά που φοβόμαστε για το μέλλον. Τα λογοτεχνικά παραδείγματα που αναφέρετε, οπωσδήποτε γεννούν συναισθήματα. Αυτά όμως με κανένα τρόπο δεν μπορούν να επηρεάσουν την πορεία των πραγμάτων, πρόκειται για τελειωμένες πράξεις. Η τραγωδία του Κυπριακού δεν τέλειωσε ακόμη...

Pellegrina said...

Δεν αφορα τη λογοτεχνια τι εχει τελειωσει και τιοχι,αφορα,ισως,τηζωή μας.(Εγω πχ λεω οτι ο εμφυλιος στην ελλαδα τελειωσε,αλλα οι συμπαπτριωτες μου εχουν α΄λλη γνωμη,φως φαναρι!)Η λογοτεχνία ομως ετσι κι αλλιως βλεπει ολα τα θεματα από άλλη σκοπιά.Τα τελειωνει και τα αρχιζει κατά το δοκουν.κατα τηνπροσωπικήμου γνωμη η λογοτενια ειναι θεωρητικά παντοδυναμη,θεϊκή κι ανιερη ταυτοχρονα,κι αν ΔΕν ειναι,αυτο οφειλεται στην ανεπαρκεια αλλα και τη δειλία ή το ένστικτο αυτοσυντηρησης των συγγραφέων.Δεν εχει καμια δουλειά να φοβαται μη θιξει,πληγωσει,"προσβάλει"κλπ,αυτοςειναι ο σκοπός της(το τσεκουρι του Καφκα)Αλλα ειμαστε ανθρωπακια και φοβομαστε,γι αυτο,ακομα κι οταν μπορουμε να μην το κανουμε,γραφουμε γλυκαναλατιές.(ή."προσεχουμε")καμια φορά βεβαια,η "προσοχή" αυτη οδηγει σε καλυτερο αισθητικο αποτέλσμα και αρα σε γερότερο "τσεκούρι": ειναι η περίτπωση που η λογοκρισία και οι ολοκληρωτικές συνθηκες (δικτατορίες,φυλακες) ευνόησαν την παραγωγή σημαντικου εργου.Μπορει λοιπόν και το κυπριακο να λειτουργησει,ισως,ετσι

Πάπισσα Ιωάννα said...

Νομίζω ότι η αδυναμία εύρεσης ενός κοινού τόπου έγκειται στο γεγονός ότι η Anagnostria μιλάει για την ιστορική πραγματικότητα, ενώ εγώ και η Pellegrina για τη λογοτεχνική. Στην τελευταία δεν υπάρχει υφιστάμενο ή διαχρονικό πρόβλημα, δεν υπάρχει εσωτερικός ή εξωτερικός αναγνώστης, δεν υπάρχει διαφορά μεταξύ κειμένου και ζωής. Η "Αντιγόνη" ή η "Μήδεια" ήταν ζωντανοί θρύλοι για τους αρχαίους, σαν να ζούσαν μαζί-τους, και οι τραγωδίες εξέφραζαν μαζί ιστορικά και διαχρονικά θέματα.

Καταλαβαίνω την Anagnostria γιατί το μυθιστόρημα της Σμυρλή αναπνέει έξω από τις σελίδες του βιβλίου, οι τόποι και τα σκηνικά θυμίζουν βιώματα, η Σμυρλή είναι υπαρκτό πρόσωπο με το οποίο η ιδια συνομιλεί. Για τους περισσότερους όμως αναγνώστες το βιβλίο, χωρίς να παραγνωρίζω τη εθνικά συγκινησιακή-του φόρτιση, αναφέρεται στη διάψευση του "νικητή", που θα μπορούσε με άλλα συμφραζόμενα να λέγεται Σπαρτιάτης στον Πελοποννησιακό πόλεμο, δεξιός στον Εμφύλιο, Ιάπωνας στο Περλ Χάρμπορ κ.ο.κ.
Το λογοτεχνικό γίγνεσθαι δεν μπορεί να δοκιμάζεται στο καμίνι του πραγματικού. Οι εθνικές-μας ευαισθησίες, που υπάρχουν ανυπερθέτως, δεν μπορούν να γίνουν λυδία λίθος για ένα λογοτεχνικό έργο.
Με σεβασμό
Πατριάρχης Φώτιος