Ένας, δυο, τρεις φόνοι. Μια απαγωγή. Κίνδυνοι για τους ντετέκτιβ, είτε αυτοί είναι ερασιτέχνες είτε επαγγελματίες, μυστήριο και απαντήσεις, δέση και λύση… Υπάρχει κάτι καινούργιο που να ξαναβάλει τον αναγνώστη στο κόλπο του αστυνομικού μυθιστορήματος με νέα ματιά και να τον βγάλει με νέα εφόδια;
Γαλλικός καφές με γεύση φουντούκι:
Luc Bossi
“Manhattan Freud”
Editions Albin Michel
Paris 2009
Λυκ Μποσί
“Ο Φρόιντ στο Μανχάταν”
μετ. Γ. Καυκιάς
εκδόσεις Καλέντης
2010
Το έργο του Μποσί είναι ένα καταπληκτικό ανάγνωσμα το οποίο, αν και στην αρχή δεν φαίνεται να προμηνύει πολλά, στη συνέχεια (και μάλιστα γρήγορα) σπιντάρει και απογειώνει την ανάγνωση. Έτσι, ο μόνος λόγος εξαιτίας του οποίου δεν το τελείωσα αυθημερόν είναι η θέλησή-μου να το απολαύσω σταδιακά και να κρατήσω τη μαγεία-του όσο περισσότερο μπορούσα.
Το μυστήριο της υπόθεσης ξεκινά από τον φόνο του Όγκαστ Κόρντα, πάμπλουτου κατοίκου του Μανχάταν, ο οποίος είχε οραματιστεί να χτίσει στις αρχές του 20ού αιώνα το Μανχάταν και να το αναγάγει σε σύμβολο της τεχνολογικής εξέλιξης της υφηλίου. Οι ουρανοξύστες ήταν ο δούρειος ίππος ενός τέτοιου σχεδίου και οι δώδεκα αρχιτέκτονες που είχαν συστήσει με επικεφαλής αυτόν έναν Όμιλο είχαν ταχθεί στην πραγματοποίηση αυτού του σχεδίου. Στην έρευνα εμπλέκεται και ο Ζίγκμουντ Φρόιντ με τον Καρλ Γιουνγκ, που βρίσκονται τυχαία στην Νέα Υόρκη για να προωθήσουν την ψυχανάλυση στην Αμερική. Ο Αυστριακός ψυχαναλυτής αναλαμβάνει τη θεραπεία της κόρης τού Κόρντα, η οποία είδε τον δολοφόνο αλλά εξαιτίας ενός σοκ δεν θυμάται τίποτα. Αντίθετα, τις ώρες της αμνησίας-της αντικαθίσταται από τον άλλο εαυτό-της, ο οποίος και λειτουργεί με αποφασιστικότητα και πυγμή, προστατεύοντας τον πρώτο εαυτό από την ανακάλυψη των τραυμάτων που την έχουν πληγώσει.
Ο 37χρονος Γάλλος συγγραφέας δεν πετυχαίνει το μέγιστο στο έργο-του μόνο επειδή στήνει μια ευφυώς σχεδιασμένη μηχανή ερωτημάτων και λύσεων. Δεν το πετυχαίνει μόνο επειδή όλες οι σκηνές και τα πρόσωπα παίζουν τον ρόλο-τους έντεχνα. Ούτε επειδή τα κομμάτια του παζλ μπαίνουν σιγά σιγά στη θέση-τους και οδηγούν αιτιωδώς στην επιδιωκόμενη λύση. Ούτε τέλος επειδή οι ανατροπές που γίνονται κρατούν συνεχώς ψηλά το ενδιαφέρον και παρασύρουν τον αναγνώστη σε μικρά ξεφωνητά έκπληξης. Πάνω απ’ όλα αυτά βρίσκεται το πέπλο μιας νέας ματιάς…
Ο Μποσί συνδυάζει το κλασικό μυστήριο με σασπένς και ευρήματα, άξονα που καλείται να διατρέξει ο αρχιφύλακας Καν. Παράλληλα, όμως ο Φρόιντ αναλαμβάνει να ακολουθήσει το νήμα της ασθενούς-του Γκρέις Κόρντα και να φτάσει στη λύση του αινίγματος από άλλη πλευρά, από την επιστημονική οδό της ανακάλυψης ενός βαθύτερου εαυτού. Η ψυχανάλυση εφαρμόζεται γλαφυρά και ο αναγνώστης μυείται στα μυστικά-της, όχι μέσω θεωριών, αλλά μέσα από την πράξη, την ανακάλυψη των βαθύτερων τραυμάτων που εμποδίζουν τον άνθρωπο από το να τα συνειδητοποιήσει και έτσι να αποβάλει τον βραχνά που τον πνίγει. Ο Φρόιντ πίστευε (κι αυτό τον βοήθησε στην έρευνα) ότι κάθε ψυχολογικό σύμπτωμα μιας παρεκκλίνουσας συμπεριφοράς ανάγεται σε ένα παλιό, θαμμένο, απωθημένο στο υποσυνείδητο, τραύμα, συνήθως σεξουαλικής φύσεως, το οποίος προκαλεί καταρχάς ενοχές και στη συνέχεια άλλες παρενέργειες.
Κι ανάμεσα στους δύο αυτούς βοστρύχους, που διαπλέκονται, κινούνται τα οράματα της ανθρωπότητας για δύναμη και μεγαλείο. Ποικίλοι φλοιοί καλύπτουν το κρεμμύδι της μυθοπλασίας, οι οποίοι δένουν αγαστά με το αστυνομικό σασπένς. Αφενός η διάθεση για ανοικοδόμηση ουρανοξυστών στο Μανχάταν δείχνει τη βούληση του ανθρώπου να ξεπεράσει τη βαρύτητα και να υψώσει την νόησή-του όχι σε πλάτος αλλά σε ύψος (σαν τεράστιους φαλλούς, θα έλεγε ο Φρόιντ). Θυμίζω ότι την ίδια περίπου περίοδο στο Παρίσι οι μαθηματικοί με ανάλογο τρόπο έθεταν τα άλυτα προβλήματα της ανθρωπότητας, βάζοντας έτσι ένα είδος στοιχήματος με τον εαυτό-τους ότι κάποια από αυτά θα τα λύσουν (Βλ. “Πυθαγόρεια Εγκλήματα” του Τεύκρου Μιχαηλίδη).
Αφετέρου, η αλχημεία και η αιώνια θέληση των ανθρώπων να μετατρέψουν τα μέταλλα σε χρυσό εμβάλλεται στο μυθιστόρημα για να κάνει διαχρονικό το ίδιο αίτημα σε μια σύγχρονη πλέον εκδοχή-του. Ο δολοφόνος είναι αλχημιστής, αφήνει σημάδια με αλληγορίες και κρυπτικά σύμβολα, κάνει τελετές μιμούμενος ή παρωδώντας την Καινή Διαθήκη, κρύβει κι αυτός βέβαια τα ψυχαναλυτικά μυστικά-του που τον οδηγούν σε διαδοχικούς φόνους.
Ένας πανοραμικός λαβύρινθος απλώνεται στις γραμμές του βιβλίου κι όποιος μπει μέσα-του θα βγει σαγηνευμένος. Έργο-αποκάλυψη.
Πατριάρχης Φώτιος
13 comments:
μπορουμε να το βρουμε;
Πράγματι, εξαιρετικό βιβλίο, απ' αυτά που δυστυχώς δεν συναντάμε συχνά. Κι εγώ το απόλαυσα.
Anagnostria,
η παρουσίασή-σου δείχνει πόσο σου άρεσε το έργο. Κυρίως όμως δείχνει πόσο πολύπλευρα αντιμετώπισες το βιβλίο.
Πατριάρχης Φώτιος
Σας ευχαριστώ.Το βιβλίο είναι πράγματι ένα αριστούργημα.
Όντως πάρα πολύ καλό εκεί που δεν το περιμένεις...
K και brouss,
όντως εκεί που δεν το περιμένεις (ειδικά με τον τίτλο που μου θύμιζε μπεστ-σέλερ της σειράς και με ένα όνομα συγγραφέα που δεν το είχα ξανακούσει) συναντάς ένα αστυνομικό που δεν έχει μόνο πλοκή, έχει και βάθος.
Να 'ναι καλά η φίλη που μου το σύστησε.
Πατριάρχης Φώτιος
Με όλο το σεβασμό προ το πρόσωπο του Πατριάρχη, αλλά το βιβλίο, τουλάχιστον ως υπόθεση, θυμίζει για να μην πω ακουμπάει, ένα άλλο του αμερικανού Jed Rubenfeld, που εκδόθηκε το 2006. Αναρωτιέμαιποιό βιβλίο να γράφηκε πρώτο.
Ελένη,
πρώτα απ' όλα γιατί αυτή η απολογητική διάθεση;
Η παρατήρησή-σου είναι εξαιρετική, αφού λίγη έρευνα έδειξε πως όντως κυκλοφόρησε το 2006 ένα βιβλίο το οποίο μεταφράστηκε την ίδια χρονιά στα ελληνικά:
Jed Rubenfeld, "The Interpretation of Murder" ή Τζεντ Ρούμπενφελντ, "Η ερμηνευτική του φόνου. Ένα αίνιγμα για τον Φρόιντ", μετ. Χρ. Σακελλαροπούλου, εκδ. Λιβάνη.
Ο πυρήνας της ιδέας φαίνεται ίδιος και πιθανόντατα ο Ρούμπενφελντ προηγήθηκε κατά τρία χρόνια του Μποσί, ο οποίος εξέδωσε το έργο-του το 2009, την ίδια χρονιά που μεταφράστηκε στα γαλλικά το βιβλίο του Αμερικανού συγγραφέα.
Την ομοιότητα, είδα εκ των υστέρων, επισημαίνει και ο Librofilo (14.12.2010)
Μίμηση ή κοινός τόπος;
Ευχαριστώ θερμά για την υπόδειξη.
Πατριάρχης Φώτιος
Αγαπητέ Πατριάρχα,
Καθόλου απολογητικό ύφος, φιλοπαίγμων διάθεση ναι..
Ευχαριστώ πολύ για την απάντηση και τις πληροφοριες. Θα είναι στα "υπό ανάγνωσιν".
Είμαι πολύ περίεργος να μάθω πώς αντιμετώπισαν την "ομοιότητα" στη Γαλλία, αν το πήραν είδηση, και αντίστοιχα στον αγγλόφωνο κόσμο, αν πάλι το συνειδητοποίησαν. Όποιος μπορεί ας βοηθήσει... Πατριάρχης Φώτιος
Τόσο καιρό το έβλεπα στα βιβλιοπωλεία και πίστευα ότι ήταν ατυχής μετάφραση του 'Interpretation of Murder' που είχα διαβάσει παλιότερα στα αγγλικά. Σήμερα κατάλαβα τυχαία ότι πρόκειται για διαφορετικό βιβλίο. Παρόλα αυτά υπάρχουν ελάχιστα στοιχεία στο internet για την ομοιότητα, για την ακρίβεια τα μόνα που βρήκα ήταν τα comments εδώ, και ένα comment σε ένα γαλλικό blog. Πάντως το Manhattan Freud μάλλον δεν έχει μεταφραστεί στα αγγλικά, οπότε αυτό ίσως εξηγεί την έλλειψη πηγών για την ομοιότητα. Το γαλλικό δεν το έχω διαβάσει, αλλά το Interpretation of Murder το συστήνω ανεπιφύλακτα!
Ο τύπος που έχει το blog νομίζει οτι είναι ο απόλυτος αναλυτής χαχαχα
Κακώς το νομίζει,
κακώς προβάλλει ένα τέτοιο ύφος,
κακώς το παίζει αυθεντία.
Γι' αυτό οφείλουμε να τον βγάλουμε από την αυταπάτη,
εξηγώντας-του την πλάνη-του.
Πατριάρχης Φώτιος
Post a Comment