Monday, July 13, 2009

Freddito: Γιάννης Μακριδάκης

“Η δεξιά τσέπη του ράσου”
εκδόσεις Εστία
2009


Μπορώ να πω ότι η ελληνική λογοτεχνία απέκτησε μια σημαντική πένα, που ξεπήδησε πριν από ένα χρόνο από το πουθενά (για μένα τουλάχιστον) και με το δεύτερο λογοτεχνικό-του έργο έχει ήδη κατακτήσει μια θέση στους προσφιλείς-μου νέους συγγραφείς. Στον “Ανάμιση ντενεκέ” ήταν ήδη φανερή η ποιότητα του λόγου του Χιώτη πεζογράφου και ο έλεγχος της αφήγησης, έστω κι αν το πρώτο-του μυθιστόρημα ήταν αργόσυρτο και εν μέρει βαρετό.
Τώρα, με αυτήν την καλογραμμένη νουβέλα εδραιώνει τη γνώμη-μου αυτή, με ένα κείμενο, που, μολονότι έμμεσα βάλλει εναντίον της εκκλησίας (πώς θα το ανεχτώ όντας Πατριάρχης, πείτε μου, πώς;!!!), κερδίζει τις εντυπώσεις.
Η υπόθεση αφορά σε έναν μοναχό που έχει μείνει μόνος στο μοναστήρι-του μετά από χρόνια σκληρών δοκιμασιών από τον μακαρίτη πλέον ηγούμενό-του. Τη νύχτα που αποβιώνει ο αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος, η σκυλίσια που είχε ο μοναχός συντροφιά γεννάει τρία σκυλάκια, αλλά η ίδια πεθαίνει. Ο καλόγερος θρηνεί πιο πολύ για τη χαμένη ύπαρξη που είχε μαζί-του παρά για τον Χριστόδουλο και σταδιακά αδημονεί περισσότερο για την επιβίωση των κουλουκιών, τα οποία ένα ένα πεθαίνουν, παρά για την εκλογή του νέου αρχιεπίσκοπου. Τελικά, επιβιώνει ένα μικρό σκυλάκι και ο μοναχός πανηγυρίζει…
Η μορφή πρώτα απ’ όλα του μοναχού δίνεται πολύ ανάγλυφα σε βαθμό που να φαίνεται ανθρώπινος και οικείος, καθημερινός όσο και ευαίσθητος, ταγμένος στον σκοπό-του αλλά και μακριά από τις θεωρητικές ανησυχίες της θεολογίας. Βιώνει την πίστη-του με συνέπεια παρά τις τόσες κακουχίες που πέρασε, δεν αμφιβάλλει για τον Θεό αλλά ταυτόχρονα αδιαφορεί για τις φιλοδοξίες των ανθρώπων.
Το ξετύλιγμα της ιστορίας δεν κινείται σε υψηλούς τόνους, ούτε διατυμπανίζει με αντικληρικές κορώνες τη θέση του συγγραφέα. Αντίθετα, και γι’ αυτό πιο επιτυχημένα, μιλάει με συμπάθεια για τον μοναχό, αφήνει τα γεγονότα και τα αισθήματά-του να δείξουν την καθημερινότητα αλλά και τις απλές έγνοιες-του οι οποίες ωστόσο είναι πιο σημαντικές από τις «μεγαλοσχήμονες» αποφάσεις. Η παράλληλη αναφορά στα σκυλάκια και στο εθνικό γεγονός της απώλειας του Αρχιεπισκόπου αλλά και της ανάρρησης του νέου προκαθήμενου πετυχαίνει απόλυτα τον στόχο του Μακριδάκη: η ευτυχία βρίσκεται στα απλά πράγματα της ζωής, η ζωή ενός όντος είναι δώρο του Θεού, ακόμα κι αν δεν είναι αυτός που πεθαίνει άνθρωπος, και γι’ αυτό είναι πολλές φορές σπουδαιότερη από τις πιο μεγάλες στιγμές του δημόσιου βίου. Η μοναξιά είναι μεγάλη τυραννία και η απώλεια της όποιας συντροφιάς είναι κι αυτή ένα βάσανο πιο σκληρό ίσως από τη νηστεία ή την υποταγή.
Κι εγώ, επειδή είμαι μεγαλόθυμος και φιλεύσπλαχνος, δεν αφορίζω όποιον βλέπει με σκεπτικισμό την εκκλησιαστική ζωή (μολονότι κι αυτή έχει τις δικές-της δυσκολίες και χαρές)…!

Πατριάρχης Φώτιος

7 comments:

M said...

Είναι πράγματι εξαιρετική νουβέλα. Αυτό που με εντυπωσίασε περισσότερο από όλα ήταν η γλώσσα του συγγραφέα. Εξαιρετικά δουλεμένη, τον ξεχωρίζει πολύ από άλλους νεότερους συγγραφείς. Μοιάζει κάπως παλιομοδίτικη αλλά είναι ταυτόχρονα πολύ ζωντανή και φρέσκια, απολαυστική.

Πάπισσα Ιωάννα said...

Μ,
προσυπογράφω απόλυτα την τοποθέτησή σου. Ενώ η γενιά του γράφει σε μια γλώσσα άχρωμη σαν νερό και στεγνή σαν δημοσιογραφικό περιοδικό, ο Μακριδάκης πατάει γερά στην παράδοση, φαίνεται όντως λίγο παλιομοδίτης, αλλά στην ουσία επιλέγει το καλοδουλεμένο ύφος που ταιριάζει στα θέματά του.
Πατριάρχης Φώτιος

Mairi said...

Το σπουδαίο του Μακριδάκη είναι ότι μας ξαναθύμισε τον τρόπο με τον οποίο μία προσωπική (φαινομενικά μικρή) ιστορία δύναται να γίνει πραγματικά ενδιαφέρουσα. Έξυπνος συγγραφέας, δουλευταράς, υποψιασμένος (ευαίσθητος, με ανοιχτές αισθήσεις) ως προς την ανθρώπινη φύση. Ίσως του κάνει καλό και το ότι ζει εκτός Αθηνών (και λοιπών κυκλωμάτων).

Πάπισσα Ιωάννα said...

Μαίρη,
δεν ξέρω αν χάρη στην αποκέντρωση έχει μια τόσο ιδιαίτερη (συγγραφική) άποψη, αλλά σίγουρα πρόκειται για μια φωνή που ξεχωρίζει.
Πατριάρχης Φώτιος

Anonymous said...

DESMAR

...το αγ΄πησα αυτό το καλογραμένο και τρυφερό βιβλιαράκι ...έτσι απλά ...με ταξίδεψε! :)

Πάπισσα Ιωάννα said...

Desmar,
αυτός είναι ένας από τους ρόλους της λογοτεχνίας, να ταξιδεύει τον αναγνώστη, απλά και μαγικά. Ο Μακριδάκης πέτυχε κάτι που δεν είχε πετύχει στο πρώτο του έργο, να αφηγηθεί μια ιστορία που να αγγίζει και συναισθηματικά το κοινό.
Πατριάρχης Φώτιος

ΚΑΝΟΝΑΣ55 said...

ΧΡΟΝΙΑ ΕΙΧΑ ΝΑ ΣΥΓΚΙΝΗΘΩ ΤΟΣΟ .ΜΟΥ ΘΥΜΙΖΕΙ ΒΕΝΕΖΗ, ΝΑΚΟΥ(ΟΙ ΟΡΑΜΑΤΙΣΤΕΣ ΤΗΣ ΙΚΑΡΙΑΣ)ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ. ΑΙΣΘΑΝΘΗΚΑ ΛΥΤΡΩΤΙΚΗ ΣΥΓΚΙΝΗΣΗ.ΧΙΛΙΑ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΚΑΙ ΝΑ ΕΧΕΙ ΠΑΝΤΑ ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΔΥΝΑΜΗ.