Thursday, December 04, 2014

“Γυναίκες” του Τσαρλς Μπουκόφσκι

Αν οι γυναίκες είναι ανοικτά αιδοία που περιμένουν τον επιβήτορά-τους, τότε ο συγγραφέας εκφράζει μια δική-του, μπουκοφσκική θέση για τα δύο φύλα. Αν είναι κάτι άλλο, τότε προσπερνάμε το μυθιστόρημα σαν μια σκανδαλοθηρική εφημερίδα του Σαββάτου που την πετάμε μετά από ένα γρήγορο ξεφύλλισμα.
 

Americano με ουίσκι:
Charles Bukowski
“Women”
1978
 
Τσαρλς Μπουκόφσκι
“Γυναίκες”
μετ. Γ.-Ι. Μπαμπασάκης
εκδόσεις Μεταίχμιο
2014
 

            Διαβάζοντας το βιβλίο φτιάχνω νοητές συνδέσεις. Ο γεννημένος το 1920 Αμερικάνος συγγραφέας ήταν πρόδρομος κατά μισή γενιά του Φίλιπ Ροθ. Κι έπειτα αυτή η αύρα της μεταπολεμικής πεζογραφίας φτάνει έως το έργο ποικίλων που ζήλεψαν την μποέμ ζωή του συγγραφέα. Είναι το πνεύμα της σεξουαλικής απελευθέρωσης που ανατρέπει τη συντηρητικότητα της εποχής και την ανακατεύει με ουίσκι και νυχτερινές κραιπάλες. Σήμερα ίσως φαίνεται μουσειακό είδος.
            Ο Χένρι Τσινάσκι είναι ένας γνωστός συγγραφέας που περιφέρεται ανά την Αμερική και απαγγέλλει ποιήματά-του σε εκδηλώσεις στις οποίες τον καλούν. Δύο πάθη δένουν την ύπαρξή-του με τη γη, το ποτό, με το οποίο είναι αγκαλιά όλη μέρα, και οι γυναίκες, με τις οποίες θα ήθελε να είναι αγκαλιά όλη νύχτα. Και τα καταφέρνει και με τα δύο περίφημα, άλλοτε μεθυσμένος μέχρι γελοιοποίησης κι άλλοτε γυμνός με μια θαυμάστρια στο κρεβάτι. Το βιβλίο βέβαια επικεντρώνεται στη σχέση-του με τη Λίντια, αλλά μέσω των απανωτών χωρισμών-τους, των παράλληλων σχέσεων και των μιας νύχτας σεξουαλικών επαφών απεικονίζεται η πανσεξουαλική ζωή του Τσινάσκι. Ο Τσινάσκι παραδέχεται ότι ζηλεύει, αλλά ενοχλείται όταν ζηλεύει η Λίντια, η οποία μάλιστα είναι εξίσου διεκδικητική. Το ίδιο μοτίβο συνεχίζεται μέχρι τέλους με άλλες γυναίκες όπως η Ντι Ντι, για ένα μεγάλο διάστημα η Τάμι και άλλες που περνάνε αλλά δεν ακουμπάνε. Το βιβλίο δεν έχει στην ουσία άλλους χαρακτήρες, παρά μόνο τον πρωταγωνιστή, ενώ οι γυναίκες παρουσιάζονται μονοδιάστατα, έντονα μερικές απ’ αυτές αλλά με τονισμένο ένα και μόνο χαρακτηριστικό-τους.
            Ας δούμε την ιδεολογία του έργου: εφήμερες σχέσεις, αντισυμβατική συμπεριφορά ακόμα και προς τις ερωμένες του Τσινάσκι, οι οποίες συχνά είναι της ίδιας πάστας, αλκοόλ, καμιά τζούρα ναρκωτικά, ξενύχτια, χρήση της ποιητικής-του απήχησης για να προσεγγίζει αέρινες υπάρξεις, υποταγή στη σωματικότητα, στα ωραία γυναικεία κορμιά χωρίς προσωπικότητα, μποέμ νοοτροπία… Κι όλα αυτά στον απόηχο του ’69 θεωρούνταν ίσως επανάσταση, αντισυμβατικότητα, αντικομφορμισμός, αντίδραση στον καθωσπρεπισμό, ανάδειξη του ατόμου, σπάσιμο στην υποκρισία της κοινωνίας κ.ο.κ. Δεν ξέρω αν ΤΟΤΕ ήταν όντως όλα αυτά. ΣΗΜΕΡΑ όμως δεν είναι. Είναι μια εμετική ειδωλοποίηση της διαταραγμένης ζωής, η οποία δεν προσεγγίζει καν την έννοια της ευτυχίας για έναν πραγματικό αντικομφορμιστή. Δεν είναι καν επανάσταση με κοινωνικό χρώμα, αλλά μια προσωπική βολεμένη ζωή, η οποία δεν κλείνει τα μάτια-της μπροστά στην αδιαφορία, στην αποπροσωποποίηση των ανθρώπινων σχέσεων κ.ο.κ.
Να με συγχωρούν όσοι βλέπουν σ’ όλα αυτά γνήσια προσωπική αναρχία, εγώ βλέπω μια άκρως τραυματισμένη ψυχολογία και μια ατομικιστική στάση. Βλέπω ένα σακατεμένο “εγώ” που ψάχνει την ηδονή για να επιβεβαιωθεί, βλέπω έναν ξεβρασμένο πενηντάρη που επιχειρεί να συνεχίσει τη νιότη-του με τον πιο αυτοκαταστροφικό τρόπο. Να με συγχωρεί ο μεταφραστής που δεν πιστεύει στον μισογυνισμό του Μπουκόφσκι, ούτε στον φιλήδονο κυνισμό-του, αλλά μιλά για “στραπατσαρισμένο ρομαντισμό”. Εγώ βλέπω έναν αήθικο ανδροκρατούμενο λόγο, που θεωρεί τις γυναίκες πρόσκαιρους εκτονωτές.
Το πολυσέλιδο μυθιστόρημα είναι γραμμένο σαν σειρά από περιπέτειες και συναντήσεις. Κυριαρχεί η ωμή γλώσσα, η νατουραλιστική χυδαιολογία, βλέπει κανείς δείγματα ειρωνείας, ανάλαφρης διάθεσης, κυνισμού…  Διαβάζεται γρήγορα, λιγότερο ως ενιαία συμπαγής αφήγηση και περισσότερο ως ενσταντανέ, διαρθρωμένα χαλαρά πάνω στην πολυγαμική ελικοειδή πορεία του Τσινάσκι.
 
[Οι εικόνες αντλήθηκαν από: www.savvyinspiredwomen.com, daily3363.rssing.com, tvxs.gr, ashcom.deviantart.com και lovesimplyiswhereitis.tumblr.com]
Πατριάρχης Φώτιος

17 comments:

Ρόζα said...

Συμφωνούμε.

Πάπισσα Ιωάννα said...

Σε τι;
Στη σεξιστική ματιά του Μπουκόφσκι
ή στην απαξίωση του έργου ως καλλιτεχνικού εκτρώματος;
Πατριάρχης Φώτιος

Μαραμπού said...

Καλησπέρα Πατριάρχη Φώτιε,

κατ' αρχήν χαίρομαι που διαβάζω μια αρνητική κριτική βιβλίου, μου προκαλεί πάντοτε θετική εντύπωση!!

Ο Μπουκόφσκι υπήρξε και συνεχίζει να είναι ένας από τους αγαπημένους μου συγγραφείς. Τα ποιήματά του είναι εξαιρετικά και στέκονται πολύ ψηλότερα σε σύγκριση με τα πεζά (και εν πολλοίς, αδύναμα) κείμενά του. Αυτό που μου αρέσει στον Μπουκόφσκι είναι η απλότητα της γλώσσας του και ταυτόχρονα η σκληρή δύναμή της, που με μια-δυο φράσεις μπορεί να γκρεμίσει (και σπανιότερα να χτίσει) ολόκληρους κόσμους. Επίσης, λατρεύω την κυνικότητά του, η οποία ακόμα και τώρα, σοκάρει και αποδιοργανώνει. Η κυνικότητα είναι μεγάλο προσόν των καλών συγγραφέων και όταν χρησιμοποιείται δεξιοτεχνικά, κάνει θαύματα.

Εκεί που διαφωνώ μαζί του είναι στην φθηνή χρήση των γυναικών μέσα στο έργο του καθώς και στην ακατάσχετη κατανάλωση (επίσης φθηνού) κρασιού που λεκιάζει όλες τις σελίδες του. Είναι από τα πιο βαρετά κομμάτια και πλέον μόνο χασμουρητά προκαλούν. Όμως να μην ξεχνάμε ότι στην εποχή του, οι αναγνώστες έμεναν με ανοικτό το στόμα όχι από βαρεμάρα αλλά από έκπληξη! Ο Μπουκόφσκι, μέσα από τις σελίδες του, μυθοποίησε τον εαυτό του και τον παγίδευσε εκεί μέσα. Καλώς ή κακώς, αντλούμε ευχαρίστηση ή αποστροφή μέσα από το έργο του και αν μη τι άλλο, απέδειξε ότι η εξισορρόπηση των δόσεων απαιτεί μεγάλο ταλέντο για να επιτευχθεί!

Τα σέβη μου

Πάπισσα Ιωάννα said...

Μαραμπού,
δεν χρειάζεται να σου πω πόσο χαίρομαι που μπαίνεις στο καφενεδάκι-μου και τα λέμε.
Καταρχάς, εδώ μπορείς να διαβάζεις πάντα και πολλές αρνητικές κριτικές,
σε πείσμα όσων βρίσκουν όλα τα βιβλία, παλιά και νέα, "εξαιρετικά".

Εν προκειμένω τώρα,
καταλαβαίνω ότι η γλώσσα του Μπουκόφσκι,
αυτή η προκλητική, η αιρετική, η ελευθεριάζουσα γλώσσα,
είναι πολύ καταλληλότερη για ποίηση,
παρόλο που δεν έχω διαβάσει ούτε έναν στίχο-του.

Συμφωνούμε τόσο στη "φτηνή χρήση των γυναικών"
όσο και στο πασπαρτού μεθύσι που κολλάει παντού.
Να προσθέσω ότι όλη αυτή η "επαναστατική" στάση των χαρακτήρων-του
είναι πλέον παλιομοδίτικη και εντελώς δήθεν.
Γι' αυτό απορώ τι έχει να πει σήμερα.
Πατριάρχης Φώτιος

Nota Chryssina said...

Σήμερα πάρα πολλοί λένε πως τους αρέσει ο Μπουκόφσκι εγώ δεν έχω γνώμη καθώς έχω διαβάσει ελάχιστα. Ωστόσο, αυτά που λέει για τις γυναίκες είναι αυτά που σκέφτονται πολλοί άνδρες στην Ελλάδα. θα είχε ενδιαφέρον να γνωρίζαμε πόσοι από όσους αγαπούν τον Μπουκόφσκι εκτιμούν την γυναίκα.

Ρόζα said...

Τι να σου πω τώρα, Πιφί...
Κενά κυτία, κύμβαλα αλαλάζοντα και τζάμπα μάγκες όλη αυτή η συνομοταξία, κι όλο τους το "έργο" η απόλυτη παπαριά. Ούτε που να τους φτύσω. Το δε σεξιστικό ποτέ δεν με απασχόλησε. Η μαλακία δεν έχει φύλο...

Πάπισσα Ιωάννα said...

Νότα,
νομίζω ότι αρέσει σε όσους έζησαν αυτήν την ανατρεπτική εποχή
ή θα ήθελαν να ζήσουν (νοητικά) ρέμπελα, σεξιστικά, αλκοολικά και καπνιστικά!!!
Π.Φ.

Πάπισσα Ιωάννα said...

"Τζάμπα μάγκες"
Σωστά.
Μια γραφομηχανή, ένα μπουκάλι ουίσκι και ό,τι προκύψει.
Π.Φ.

Anonymous said...

Καταλαβαίνεις πόσο απλό είναι.
Όρεξη να 'χεις και μέσα σε λίγα λεπτά...

Πάπισσα Ιωάννα said...

Ανώνυμε,
δεν μιλάω για ευκολία,
αλλά για ανούσια γραφή.
Π.Φ.

Μαραμπού said...

Έχεις δίκιο, Πατριάρχη, κάνεις συχνότατα αρνητικές κριτικές, κυρίως σε νέους Έλληνες συγγραφείς όπου επισημαίνεις τις ατέλειές τους και βέβαια τονίζεις και τα θετικά σημεία τους. Απλώς εκείνες οι αναρτήσεις σου περνούν "απαρατήρητες" (παρόλο που τις διαβάζω με προσοχή), κυρίως γιατί δεν με ενδιαφέρουν τα συγκεκριμένα βιβλία. Ωστόσο, σε αυτήν την περίπτωση κάνεις μια καθολική αρνητική κριτική και μάλιστα σε έναν ευρέως διαδεδομένο συγγραφέα και αυτό μου κίνησε το ενδιαφέρον. Επίσης, θαυμάζω την υπομονή σου να γράφεις αρνητικές κριτικές, εγώ βαριέμαι να γράφω για βιβλίο που δεν μου άρεσε, τουλάχιστον παλεύω να επισημαίνω εν συντομία τα όποια αρνητικά σημεία του (αν και εφ' όσον τα εντοπίζω).

Σου στέλνω ένα ποίημα (http://narcohypnosis.wordpress.com/2012/03/08/charles-bukowski-%CE%B7-%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BF%CF%86%CF%85%CE%90%CE%B1-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CF%80%CE%BB%CE%AE%CE%B8%CE%BF%CF%85%CF%82/), από τα πιο γνωστά του, για να πάρεις μια γεύση, διαφορετική από ό,τι σου έδωσε η ανάγνωση των "Γυναικών". Τα περισσότερα ποιήματά του είναι ευφυή, σκληρά, βασανιστικά και βασανισμένα. Η ίδια του η ζωή είναι βασανισμένη και αν διαβάσεις τις διάφορες συνεντεύξεις του που κυκλοφορούν σε βιβλία θα καταλάβεις καλύτερα το πλέγμα των συνδέσεων. Εγώ λατρεύω τα ποιήματά του που μιλούν για την δυσκολία της γραφής εν γένει και προσφέρουν μια παρηγορητική και ευτράπελη διάσταση σε όσους πασχίζουν με το μικρόβιο της γραφής. Προσφέρει (σποραδικά) όμορφα τσιτάτα που καρφιτσώνονται σαν ποστ ιτ και τίποτα παραπάνω, στο μυαλό σου. Δεν είναι λίγο, όμως, αυτό. Επίσης, χάρη στον Μπουκόφσκι λάτρεψα την κλασική μουσική και με συντροφεύει έκτοτε καθημερινά μέσω ραδιοφώνου.

Τα ποιήματα είναι το σοβαρό κομμάτι του εαυτού του, τα δε πεζά είναι το κομμάτι που παρωδεί τον σκληρό κόσμο, νιώθεις ότι τα γράφει επίτηδες, ότι δεν ενστερνίζεται αυτόν τον τρόπο ζωής, κάτι που φυσικά δεν ισχύει, αφού ξέρουμε ότι διάγει αυτήν ακριβώς την ζωή! Ωστόσο, αν πάρεις μια σφαιρική γνώση του έργου του, θα συνεχίζεις να πιστεύεις ότι πρόκειται απλώς για παρωδία! Ο Μπουκόφσκι, αν και κάποιοι θέλησαν να τον στριμώξουν στην γενιά των Μπητ, δεν δέχθηκε να συμπαραταχθεί και κατά την γνώμη μου πολύ καλά έπραξε. Οι "τζάμπα μάγκες" και τα "κενά κυτία" ήταν οι Κέρουακ, Μπάροουζ και λοιποί ελάσσονες ποιητές που "ούρλιαζαν" στην προσπάθεια να ακουστούν. Ο Μπουκόφσκι ουδέποτε φώναξε παραπάνω από όσο άντεχε η φωνή του, μιλούσε τόσο όσο χρειαζόταν για να μπορείς να τον ακούς.

Αν οι "Γυναίκες" είναι η πρώτη σου επαφή με το έργο του Μπουκόφσκι, τότε μάλλον ήταν μια άστοχη επιλογή. Ελπίζω, στην επόμενη επίσκεψή σου σε βιβλιοπωλείο, να ξεφυλλίσεις μια ποιητική συλλογή του Μπουκόφσκι, όχι για να αλλάξεις γνώμη γι' αυτόν, αλλά για να βρεις την παρηγορία που προσφέρει η καλή ποίηση. Αν πάλι, δεν θες να ξαναδιαβάζεις ποτέ σου Μπουκόφσκι, σε υποστηρίζω ενθέρμως. Δεν χάθηκε ο κόσμος, αν δε διαβάσει ο οποιοσδήποτε άνθρωπος τον οποιονδήποτε συγγραφέα. Το πιστεύω ακράδαντα.

Περνώ συχνά από το καφενεδάκι σου, πότε κοντοστέκομαι στην εξώπορτα και προσπερνώ και πότε μπαίνω μέσα!

Τα σέβη μου

Anonymous said...

Το "πώς": ήταν θέμα λίγων λεπτών.
Το "γιατί": έτσι.
Το "τι": θα 'ναι δυο λέξεις μόνο.

Πάπισσα Ιωάννα said...

Μαραμπού,
τα αρνητικά σχόλια είναι άσκηση ανάγνωσης.
Κι αν τα δει και κάποιος άλλος, άσκηση διαλόγου.

Όσο για τον Μπουκόφσκι,
δεν απορρίπτω συλλήβδην παρά μόνο το βιβλίο που διάβασα.
Εμπιστεύομαι την κρίση-σου και θα δω τα ποιήματά-του.
Πατριάρχης Φώτιος

Πάπισσα Ιωάννα said...

Ανώνυμε,
θα ήθελα ένα ψευδώνυμο έστω,
για να συνεννοούμαστε.

Από την άλλη,
δεν καταλαβαίνω τι εννοείς με τα "πώς", τα "γιατί" και τα "τι".
Πατριάρχης Φώτιος

Anonymous said...

Αν μιλάμε για ανούσια γραφή, κυκλοφορεί βιβλίο του Πατριάρχη Φώτιου(με το κανονικό του όνομα) από γνωστό εκδοτικό οίκο.
Αλήθεια, οι εκδότες σας στέλνουν 2 φορές τα βιβλία τους, στο κανονικό σας όνομα και στο ψευδώνυμο;
Και τι κάνετε τα διπλά βιβλία; Τα πουλάτε στο Μοναστηράκι;
Για να γίνω και λίγο σεξιστής, όπως ο μακαρίτης ο Μπουκόφσκι, γιατί δεν πάτε μαζί με όλες αυτές που σοκάρονται απ΄τον μισογυνισμό του, να πλύνετε πιάτα;

Anonymous said...

Ας ασχοληθείται με την κριτική κανενός Ευαγγελίου και των Γραφών, και αφήστε την λογοτεχνία για κάποιους πιο σχετικούς.

Anonymous said...

ο μπουκοφσκι ειναι ο τελειος αντιηρωας.αντιρρησιας σε εναν ηρωικο πολεμο(β παγκοσμιο),περναει 20 χρονια σε μπαρ οταν ολοι καναν λεφτα στην αμερικη(μπειπι μπουμ),αρνητε να ενταξει τον εαυτο του σε καποιο λογοτεχνικο ρευμα\ομαδα(ουτε καν στους μπητ)-διαφερει ως προς αυτους στο οτι στο υπαρξιακο τελμα που ζει μαλλον περναει καλα και δεν προσπαθει να ξεφυγει οπως οι μπητ-
οι γυνιακες-το ποιο ωριμο πεζο του-περιγραφει ενα ποιοτικο αλμα(την γνωριμια του με την τελευταια του γυναικα) μεσα απο ποσοτικη συσωρευση(αλκοολ και γυναικων).

ΥΓ η ανατρεπτικη εποχη ηρθε 20 χρονια μετα τον μπουκοφσκι και τους μπητ.

ΥΓ ΣΤΑΜΑΤΑ ΝΑ ΠΙΝΕΙΣ ΟΥΣΚΙ ΔΕΝ ΘΑ ΣΕ ΚΑΝΕΙ ΜΠΟΥΚΟΦΣΚΙ(το πολυ-πολυ αλκοολικο)

ΥΓ σεξιστικη ειναι η συχρονη κοινωνια(καπιταλιστικη) και οχι η ματια του μπυκοφσκι σε αυτη

ΥΓ καλα ειναι να μελεταμε το συνολο του εργου του σαν ενα(για να μην μοιζουμε ανοητοι)

(και για να χρησιμοποιησω λογια καποιου αλλου που δεν θυμαμαι ποιανπου:τσαρλς μπουκοφσκι-ενας λυρικος στην παρακμη του καπιταλισμου)

φιλος