“Η άλωση της Κωσταντίας” του Γιάννη Μακριδάκη

Η Κωσταντία δεν είναι πόλη για να αλωθεί, αλλά η Κωνσταντινούπολη και μάλιστα η ελληνική ψυχή-της μπορεί και να αλώνεται…

Ελληνικός στη χόβολη:

Γιάννης Μακριδάκης

“Η άλωση της Κωσταντίας”

Εκδόσεις Εστία

2011

            Πώς ζουν και κυρίως πώς σκέφτονται οι Έλληνες της Πόλης; Είναι μια μειονότητα που παλεύει με νύχια και με δόντια να επιβιώσει μεταξύ των πολυπληθέστερων Τούρκων και μάλιστα Μουσουλμάνων γειτόνων-της; Ή έχει αποδεχτεί το δόγμα της παγκοσμιοποίησης και συνάπτει ακόμα και γάμους με τους αλλόφυλους;

            Το ερώτημα δεν είναι κοινωνιολογικό ή ανθρωπολογικό αλλά ιδεολογικό; Αν ένας Έλληνας ήταν ο καρπός ενός δι-εθνικού γάμου, μεταξύ Ελληνίδας και Τούρκου, πώς θα τον αντιμετώπιζαν οι άλλοι Έλληνες αλλά και ποια ταυτότητα θα ανέπτυσσε ως προσωπική συνείδηση; Ακόμα περισσότερο, αν ανακάλυπτε τη διγενή-του φύση εκ των υστέρων, πόσο σοκαριστική θα ήταν η συνειδητοποίηση της υπόστασής-του; Ο Μακριδάκης ταξιδεύει αφηγηματικά στην Κωνσταντινούπολη και βάζει τον ήρωά-του να γράφει γράμμα στην κωνσταντινουπολίτισσα πεθερά-του, στο οποίο της εξηγεί πώς ανακάλυψε ότι είναι τέκνο μεν ελληνίδας μητέρας αλλά και τούρκου πατέρα. Το δικό-του σοκ είναι πολύ μικρότερο, ίσως, από αυτό που υπέστη η πεθερά-του η Κωσταντία, η οποία αντιδρά με την αλλόφρονα συμπεριφορά ανθρώπου που ζει με τα καθιερωμένα εθνικά και θρησκευτικά στεγανά.

            Όλα είναι θέμα οπτικής γωνίας, εξηγεί ο Χατζηβασιλείου σε άρθρο-του στις 7/8/2011. Δηλαδή ο ίδιος ο πρωταγωνιστής μπορεί και να συμφιλιωνόταν με την ιδέα ότι πατέρας-του είναι ένας άγνωστος μέχρι εκείνη τη στιγμή Τούρκος. Η Κωσταντία όμως είναι κάθετη και νιώθει ντροπιασμένη που η κόρη-της παντρεύτηκε μολεμένο, άνθρωπο που προήλθε από επιμειξία. Ακόμα περισσότερο, όταν στο τέλος αποκαλύπτεται μια άλλη αλήθεια, μεταμοντέρνα και εξωκειμενική, φανερώνεται και η οπτική γωνία του συγγραφέα που μπορεί και πλάθει αληθοφανή σκηνικά, μέσα στα οποία εμπλέκει και τα μυθοπλαστικά-του πρόσωπα, τα οποία συγχέουν την μυθοπλαστική με την ανθρώπινη πραγματικότητα.

Λέει χαρακτηριστικά ο κριτικός του Βήματος: “Εκείνο που ενδιαφέρει είναι το παιχνίδι του συγγραφέα µε την έννοια της αλήθειας. Άλλη είναι η αλήθεια όταν ο Γιάννης εστιάζει στα γεγονότα ως ερευνητής του οικογενειακού παρελθόντος του και άλλη όταν τα παρακολουθεί ως εν δυνάµει μυθιστοριογράφος. Η αλήθεια είναι θέμα οπτικής γωνίας και ανάλογα µε την οπτική της γωνία μπορεί να τρελάνει ή να λυτρώσει. Έτσι όμως ο Μακριδάκης καταφέρνει και κάτι άλλο: να μιλήσει µε ανάλαφρο και ταυτόχρονα σοβαρό τρόπο για τις εθνικές µας εμμονές, αποφεύγοντας τόσο την ιερή τους εξαΰλωση, που καταργεί κάθε ιστορική αίσθηση της πραγματικότητας, όσο και τη στεγνή ιδεολογική τους απομυθοποίηση, που αγνοεί το φορτίο του ιστορικού τους βιώματος (η Κωσταντία είναι παιδί του πογκρόμ κατά των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης το 1955)”.

Η Πόλη παρουσιάζεται μέσα από τις ελληνικές γειτονιές, το τρελοκομείο όπου φιλοξενούνται Έλληνες, τις εκκλησιές και τα σοκάκια, μέσα στα οποία προβάλλει η ρωμαίικη ζωή στην Κωνσταντινούπολη. Και εκεί που συγχρωτίστηκαν Έλληνες και Τούρκοι, Χριστιανοί και Μουσουλμάνοι, μπορεί κανείς να αντιληφθεί τι σημαίνει ταυτότητα και τι συνείδηση.
Μπορείτε να δείτε και την ιστοσελίδα του συγγραφέα με χρήσιμα στοιχεία (εδώ).

Πατριάρχης Φώτιος