Monday, September 07, 2009

Χυμός καρπούζι: μπεστ σέλερ

Το ότι δεν διαβάζει ο Έλληνας είναι στατιστικά διαπιστωμένο. Αλλά κι αυτοί που διαβάζουν μη νομίζετε ότι αφιερώνουν χρόνο σε «σοβαρές» αναγνώσεις. Ένα ευχάριστο βιβλίο να περάσει η ώρα, ένα ερωτικό ανάγνωσμα για την παραλία, μια συγκινητική ιστορία να ξεχαστούν από την καθημερινότητα. Και φυσικά ό,τι επιλέξουν, πρέπει να είναι εύκολο, απλογραμμένο, κατανοητό, με σαφή περιγράμματα, έξυπνες ατάκες, κινηματογραφική εικονοποιία, ώστε να μην κουράζεται το μυαλό.
Λέει χαρακτηριστικά η Σελλά στη χθεσινή «Καθημερινή» (http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_civ_1_06/09/2009_328029 ): “στις λίστες της λογοτεχνίας κυριαρχούν σχεδόν απολύτως τα βιβλία της λεγόμενης λάιτ λογοτεχνίας (παραλογοτεχνίας ή ροζ λογοτεχνίας, για άλλους)”. Και φυσικά όποιος παρατηρεί τα ευπώλητα, θα αντιληφθεί ότι έτσι είναι τα πράγματα για το λογοτεχνικό βιβλίο. Ο Κούρτοβικ στην αρχή του καλοκαιριού (6.6.2009) (http://www.tanea.gr/default.asp?pid=30&ct=19&artid=4520649 έγραφε ότι το γυναικείο κοινό είναι έτσι: “ Σχεδόν όλες οι γυναίκες είχαν ηλικία ανάμεσα στα 35 και τα 50. Σχεδόν όλες ανήκαν ολοφάνερα στην κατώτερη μεσαία τάξη, αυτή που συνήθως αποκαλούμε μικροαστική. Εξίσου φανερό ήταν ότι η ζωή δεν είχε φανεί πολύ γενναιόδωρη σ’ αυτές τις γυναίκες… Τα πρόσωπα που έβλεπα ήταν στερημένα, σχεδόν ρημαγμένα, και σε μερικά βλέμματα πρόσεξα κάτι το αλαφιασμένο.”
Και εδώ ο κριτικός κάνει ένα σοβαρό λάθος: το γυναικείο κοινό ροζ λογοτεχνίας δεν είναι καθόλου αυτό που φαντάζεται, ή δεν είναι μόνο αυτό. Ξέρω πολλές κοπέλες που φοιτούν σε πανεπιστήμια, οι οποίες γνωρίζουν μόνο τη Χρύσα Δημουλίδου ή Λένα Μαντά, ξέρω γυναίκες μεσήλικες, με μόρφωση και «καλή θέση στην κοινωνία», που διάβαζαν Μάιρα Παπαθανασοπούλου και τώρα αναζητούν τη Λένα Μαντά, μιλάω με άνδρες/γυναίκες που δεν θέλουν να διαβάσουν κάτι «κουραστικό» αλλά να ξεφύγουν με μια ιστορία μυστηρίου ή ένα ιστορικό μυθιστόρημα (οι μεν) και μια ερωτική ιστορία (οι δε). Ο Παπαθεοδώρου το λέει πιο καλά στο άρθρο της Σελλά: η ανάγνωση πλέον είναι διαταξική.
Θα ήθελα εδώ να καταθέσω μια εξήγηση που δεν την έχω διαβάσει αλλού, για να τη συζητήσουμε: η μεταμοντέρνα εποχή μας έχει μειώσει την απόσταση μεταξύ υψηλού και χαμηλού, σοβαρού και ελαφρού, ποιοτικού και εμπορικού. Αυτό σημαίνει ότι κυριαρχεί μια πολυσυλλεκτικότητα και με την ίδια διάθεση που κανείς βλέπει μια καλή ταινία κάθεται στην τηλεόραση και χαζεύει μια b-movie τρίτης διαλογής. Ακόμη περισσότερο η ίδια η τέχνη συχνά γίνεται mix, γεγονός που μπερδεύει ακόμα περισσότερο τα πράγματα. Ο καθένας λοιπόν δεν καλείται να ξεχωρίσει τα ακούσματα και τα θεάματά του, βλέπει Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης αλλά και Eurovision, πηγαίνει σε ένα ατμοσφαιρικό μπαράκι αλλά και σε ένα ξεσαλέ κλαμπάκι. Αυτή η λογική του anything goes κάνει πολλούς να διαβάζουν εική και ως έτυχε, έχουν στο κομοδίνο τους ένα Κούντερα αλλά βυθίζονται ηδονικά και σε έναν Μπουραντά, έχουν στα ράφια της βιβλιοθήκης τους ένα Κοτζιά αλλά ξεκοκαλίζουν μέχρι πρωίας μια Καλλιοτζή.
Αυτή η εικασία δεν αναιρεί ότι ένα συγκεκριμένο κοινό δεν αντέχει την «υψηλή» λογοτεχνία και αρκείται σε ρέουσες αναγνώσεις, για να ξοδέψει τον ελεύθερο χρόνο του, να ταξιδέψει με μια υπόθεση γοργή και ανεμπόδιστη, να ζήσει το όνειρο ή να ξαναζήσει τη ζωή του.
Πού καταλήγω; Η ανάγνωση δεν είναι θέμα παιδείας, είναι θέμα λογοτεχνικής παιδείας. Κι αυτό σηκώνει συζήτηση…

Πατριάρχης Φώτιος

70 comments:

Pellegrina said...

α) Ααααααα! μα φαγώνεστε! Νομίζω ότι ζηλεύετε (όχι εσύ προσωπικά, όλος ο "κόσμος του βιβλίου") Θα πρέπει να γίνει πια αποδεκτό ότι αυτό δεν προκειται ποτέ να σταματήσει, γιατί απλούστατα είναι ένα είδος προϊόντος πολύ ευχάριστο και δημοφιλές.

β)Η θεωρία mix τεχνη νομίζω πως ισχύει απολύτως. προσωπικά είμαι από τους πιο αποενοχοποιημένους καταναλωτές της, σε όλες σχεδόν τις εκφάνσεις της.(με εξαίρεση αυτά τα ροζ βιβλία)

γ) Έχουν φαντάζομαι κάτι το παιδικό, είναι επιστροφή στο παραμύθι, παραμύθια για μεγάλους (όπως και οι περιπετειες, τα πιο ελαφρά αστυνομικά, τα θριλεράκια κλπ). Δεν είναι καθόλου κακό, "κακό" είναι (όπως και για τα θριλεράκια) αν καταναλώνεις ΜΟΝΟ αυτά. Ισως εγώ δεν τα θελω όχι λόγω "μόρφωσης" (πολύ περισσότερο συγγραφικών ενδιαφερόντων) αλλά επειδή ούτε ως κοριτσάκι γοητεύτηκα από το "πριγκιπόπουλο" κλπ.

δ) Έχω μερικες φορές την ακραία άποψη ότι τα βιβλία αυτά είναι τα πιο δειλά αδερφάκια της πορνογραφίας (για την οποία δεν εχω κακή γνωμη): όπως κι αυτή, ξαλαφρώνουν λυτρωτικά τον πόθο (και τα νευρωτικά του υποκατάστατα) από ηθικές επιλογές, βάσει του δόγματος "ο έρωτας είναι τυφλός": το αντικείμενο του έρωτα μπορεί να είναι εξ ίσου ο Ιησούς Χριστός ή ο Τζακ ο Αντεροβγάλτης.
Αν αυτό εστω και λίγο ισχύει, είναι (όπως και η πορνογραφία) π α ν τ ο δ ύ ν α μ α, και θα υπάρχουν πάντα, και στις πιο εξελιγμένες και μορφωμένες κοινωνίες, προσαρμοσμένα θεματικά στην περίσταση.

στ) Τα παραπάνω πιθανότατα είναι αερολογίες, γιατί δεν έχω καμιά πείρα!

ζ) Για να συνεισφέρω κατι: υπάρχει ένα πολύ ενδιαφέρον μυθιστόρημα της διάσημης Καναδής συγγραφέως Μάργκαρετ Άτγουντ, το "Η διπλή ζωή της Τζόαν Φόστερ": η ηρωίδα, αστή Αμερικανίδα με τα υπαρξιακά προβλήματα της εποχής μας (και τα γυναικεία τοιαύτα), για να επιβιώσει (είναι φτωχή συγγραφέας) μετατρέπεται με ψευδώνυμο σε δημιουργό τέτοιων εργων, και γινεται σούπερ σταρ. Το πολύ ενδιαφέρον είναι ότι μέντοράς της είναι μια άλλη, ήδη διάσημη συγγραφέας, που στην πραγματικότητα είναι ...άντρας, κρυμμένος πίσω από ψευδώνυμο, που κατασκευάζει με ψυχρούς υπολογισμούς το τέλειο ροζ μπεστ σέλερ (και άρα τελικά χειρίζεται τις γυναίκες).
Πιστεύω πως οι καλύτερες από τις συγγραφείς του είδους είναι ακριβώς έτσι: δεν εχουν καμιά ταύτιση με τις ηρωίδες ή με τις αναγνώστριες, τις δουλεύουν κανονικότατα (τις πιο αφελείς). Από αυτή την άποψη είναι μεγάλες μαστόρισσες, γιατί ο καλός συγγραφέας γενικά κατά τη γνώμη μου αυτό είναι, αποστασιοποιημένος μάστορας. θα μπορούσαν άνετα να γράψουν πιο ουσιαστικά βιβλία, αλλά το χρήμα...(που βέβαια δεν ξερω τι θα έκανα αν το είχα...!)

Έχει ενδιαφέρον η σύγκριση των εργων τους με αντίστοιχα "καλών" λογοτεχνών", που όμως δεν γίνονται μπεστ σέλερ: οι "καλοί" πέφτουν στην παγίδα της ειλικρίνειας, και φτιάχνουν "τσαλακωμένους" ήρωες. Ένα από τα μεγάλα μυστικά είναι η σκόπιμη απόσταση από τον ρεαλισμό. το παραμύθι πρέπει πάντα να είναι παραμύθι, όσοι κι αν στολίζεται εξωτερικά με στοιχεία πραγματικότητας.

Οι αναγνώστριες χωρίζονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες, αυτές που ξέρουν ότι διαβάζουν απραμύθι κι αυτές που δεν το ξερουν (Όπως εγώ ξέρω ότι διαβάζω θρίλερ που λέει διασκεδαστικές παπαριές, ενώ ο θρησκόληπτος πχ πιστεύει πράγματι σε σατανάδες κλπ) Η διαφορά δεν εχει σχέση με τη λογοτεχνία, είναι θέμα γενικότερο. Η πρώτη κατηγορία δεν παθαίνει κανένα κακό κι αν είναι να διαβάσει και "καλή" λογοτεχνία θα το κάνει, δεν την εμποδίζει καθόλου πχ η Λένα Μαντά, απλώς τη διασκεδάζει. Κακό παθαίνει η δεύτερη, αλλά η περίπτωσή της είναι πολύπλοκη έτσι κι αλλιώς...

(Πωπωω!)

(αλλά κι εσείς, λυσσάτε! τι σας πειράζουν; Ονειρεύεστε 100.000 αντίτυπα στα σοβαρά δοκίμια; μα, έγινε αυτό ποτέ στον κόσμο; Αυτό θέλει εξ ολοκλήρου ΑΛΛΗ ΚΟΙΝΩΝΪΑ! Ίσως και άλλο ανθρώπινο είδος, βιολογικά (Μεταλλαγμένο στο πιο "πνευματικό")!

Pellegrina said...

Συμπληρωματικά (!!!!!)

Η δια΄κριση παιδέιας και λογτεχνικής παιδείας δεν νομίζω ότι ε΄χει να κα΄νει με τις αναγνω΄στριες αυτών των βιβλίων, απρα΄ελάχιστα. πρόκειτια για ευρύτερο μεγάλο θέμα.

Αν έπρεπε να μη θεωρητικολογήσω και να πω κα΄τι συγκεκριμένο, θα έλγα, ότι τη λογτεψχνική και γενικότερη καλλιτεχνική παιδεία δεν αντιστρατεύονται τα ροζ βιβλία (που όπως και να ναι είναι γραπτός λόγος, συχνά πολύ φροντισμένος και ΄όμορφος, τωρα τελευταία μάλιστα και πιο σύγχρονος, λιγότερο "σιρόπι", από τα λίγα που εχω δει) αλλά η μεγιστη πληγή του σύγχρονου κόσμου, η τηλεόραση. Αν έκλεινε, η λογοτεχνική (και λοιπή)παιδεία θα ανέβαινε κατακόρυφα...

Pellegrina said...

συγνώμη για την πληκτρολόγηση!

Πάπισσα Ιωάννα said...

Είπα κι εγώ: πλάκωσαν τρεις σχολιαστές μάνι μάνι; Αλλά εσύ, Pellegrina, κάνεις για τρεις, άρα χαλάλι σου.
Στα σοβαρά τώρα.
1. Φυσικά το φαινόμενο δεν θα εκλείψει ποτέ. Το ζήτημα είναι πόσο εκπαιδεύει αναγνώστες και δη ανθρώπους;
2. Συμφωνώ απόλυτα για το παραμύθι. Ο κουρασμένος άνθρωπος αναζητά μια διαφυγή, ένα τάξίδι, μια ωραία ιστορία χωρίς βαρίδια για να ξεφύγει. Αυτό μπορεί να είναι ροζ βιβλίο, ερωτικό σήριαλ, γεμάτη σασπένς ταινία...
3. Το μυθιστόρημα της Άτγουντ φαντάζει πολύ δελεαστικό. Θα το προμηθευτώ.
4. Το μόνο που τους αναγνωρίζω απερίφραστα είναι ότι δεν μπορούν όλοι να γράψουν έτσι: απλά, γοητευτικά, ουτοπικά... Ακόμα κι ένας μεγάλος συγγραφέας, αν καταδεχτεί να κάνει κάτι τέτοιο, ας υποθέσουμε ότι χρειάζεται οπωσδήποτε τα χρήματα, δεν θα καταφέρει σίγουρα μια τέτοια γραφή.
Πατριάρχης Φώτιος

Θεόφιλος Ελευθεριάδης said...

"μιλάω με άνδρες/γυναίκες που δεν θέλουν να διαβάσουν κάτι «κουραστικό» αλλά να ξεφύγουν με μια ιστορία μυστηρίου ή ένα ιστορικό μυθιστόρημα (οι μεν) και μια ερωτική ιστορία (οι δε). "

α)Ιστορικά μυθιστορήματα, στο ίδιο τσουβάλι με ιστορίες μυστηρίου και ερωτικές ιστορίες ;
Τι να πω φίλε μου;
Φέρνω στο νου μου τον "Κοτσάμπαση του Καστρόπυργου",την "Πριγκιπέσσα Ιζαμπώ", το "Σέργιος και Βάκχος" και μου φαίνεσαι λάθος.
Ο καθένας με τα γούστα του , σύμφωνοι. Αλλά επειδή δεν μου αρέσει η Βιβ Κλικώ δεν θα την βάλω και δίπλα στη ρετσίνα Μεσογείων(την οποία βεβαίως τιμώ).
Θα μου πεις υπάρχουν κι αυτά που δεν αξίζουν το χαρτί που γράφτηκαν. Σύμφωνοι, αλλά μην τα ισοπεδώνουμε όλα.

β)γνώμη μου είναι ότι το διάβασμα ,ακόμη και σκουπιδιών, δημιουργεί κριτήρια.
Ας διαβάζει ο κόσμος κι ας είναι και υλικό που δεν εγκρίνουν οι "ειδήμονες". Εμένα καθόλου δεν μου φαίνεται για κακό.

Πάπισσα Ιωάννα said...

Θεόφιλε,
προφανώς παρεξήγησες τις προθέσεις μου. Δεν είναι τα είδη μπεστ-σέλερ, είναι ο τρόπος γραφής. Μπορώ να υποτιμήσω το ιστορικό μυθιστόρημα, για το οποίο έχω εκφραστεί κατά καιρούς με πολύ καλά λόγια; Μπορώ πλέον να θεωρήσω υποδεέστερο το αστυνομικό μυθιστόρημα το οποίο παρελαύνει πολλάκις από εδώ ως η αιχμή της κοινωνικής λογοτεχνίας; Δεν είναι τα είδη που γίνονται εμπορικά ή ποιοτικά!!! Είναι ο τρόπος χειρισμού, είναι η γραφή, είναι πολλά άλλα.
ΤΑ ΑΝΕΦΕΡΑ ΩΣ ΕΥΚΟΛΑ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΟΧΙ ΩΣ ΦΤΗΝΑ ΕΥΠΩΛΗΤΑ.

Όσο για το δεύτερο που θίγεις, κάθε τυπωμένη σελίδα είναι και ουσιαστική, χρήσιμη, ψυχωφελής, για να χρησιμοποιήσω μια παλιομοδίτικη φράση; Είναι κάθε βιβλίο άξιο λόγου, ικανό να ανεβάσει τον άνθρωπο αισθητικά, να του δώσει νέες προεκτάσεις; Όχι. Πώς θα ακονίσει λοιπόν κανείς τα κριτήριά του, αν συναγελάζεται με τους χοίρους; Θα πιστέψει απλώς ότι η λογοτεχνία είναι μόνο αυτό και όλα τα άλλα είναι κουλτουριάρικα, πειραγμένα, νεφελώδη κ.ο.κ.
Προς άρση της παρεξήγησης
Πατριάρχης Φώτιος

Pellegrina said...

...κι όμως πατριάρχη, αν και το επιχείρημά σου είναι ακαταμάχητο, η πργματικότητα είναι ακόμα πιο ακαταμάχητη, και ο θεόφιλος έχει δίκιο: στην εποχή του απόλυτου λειτουργικού αναλφαβητισμού των μικροαστών, την ελληνική γλώσσα δεν θα τη σώσει η Δούκα αλλά η Μαντά. Θέλω να πω, χωρίς αυτήν (την κάθε Μαντά) πολλές απόφοιτες λυκείου, μετά το πέταγμα/κάψιμο ων σχολικών βιβλίων (και το απόλυτο ντιλίτ του περιεχομένου τους από το κεφάλι) δεν θα διάβαζαν ΠΟΤΕ ΑΠΟΛΥΤΩΣ ΤΙΠΟΤΑ! θα ξεχνούσαν και πώς είναι ο γραπτός λόγος! Έτσι είναι...

Πάπισσα Ιωάννα said...

Στην εποχή του διαδικτύου, της τέταρτης κατά Μακ Λουαν φάσης της ανθρωπότητας, ο λόγος έχει επιστρέψει. Πλέον η νέα γενιά διαβάζει συνεχώς (να προσθέσω και τα μηνύματα στα κινητά). Το ζήτημα είναι τι διαβάζει; ποια ελληνική γλώσσα υπηρετούν τα ευπώλητα; ποια γλώσσα με ποια νοήματα; πόσο αναπλάθουν την καθημερινή ομιλία για να είναι εύληπτα; Επομένως, είναι αυτό καλλιέργεια του γραπτού λόγου; στέλνουν τα εύπώλητα τους αναγνώστες στην εφημερίδα ή στο μεστό γλωσσικά βιβλίο;
Πατριάρχης Φώτιος

Pellegrina said...

καλά.(μακαρι)

(:))

Αθηνά said...

¨ετσι μου ήρθε μια σκέψη τώρα και την καταθέτω. Οι άνθρωποι που διαβάζουν αυτά τα βιβλία που αναφέρετε είναι άνθρωποι δειλοί,..Δεν τολμούν να δουν ή δεν θέλουν να ρίξουν μια ματιά στ η ζωή τους.Πορεύονται στα τυφλά ακολουθώντας χνάρια , χάνονται μέσα στις γλυκιές και ψέυτικες ιστορίες και ζουν σε φαντασιακό επίπεδο κάτι από τις επιθυμίες τους με την έννοια και τον τρόπο της ονείρωξης.Δεν πιστεύουν στον εαυτό τους , δεν πιστεύουν πως δικαιούνται κι αυτοί κάτι ξεχωριστό στη ζωή τους έχουν αποδεχτεί απ' αρχής τη μιζέρια της καθημερινότητας κι έτσι ποτέ δε θα επιδιώξουν αληθινά κάτι εξαιρετικό, γι' αυτό αφιερώνουν τις μοναχικές τους ώρες στα μάλλον ελκυστικά παραμύθια που τους κρατούν και μακριά από μια ενδοσκόπηση και όλες οι επιθυμίες επνδύονται στην ομορφιά του σώματος και στην περίεργη τύχη

Πάπισσα Ιωάννα said...

Αθηνά,
ταυτίζεσαι απόλυτα με τη γυναίκα μου, που λέει ότι οι αναγνώστες αυτοί είναι συντηρητικοί. Βολεύονται με όσα έχουν, δεν αναζητούν κάτι πρωτότυπο, κάτι που να αναστατώσει τη ζωή τους, επαναπαύονται στα απλά.
Πατριάρχης Φώτιος

ΤΟ ΑΛΦΑ ΤΟΥ ΚΕΝΤΑΥΡΟΥ said...

Αυτό που ενδιαφέρει είναι να υπάρχουν εστω αναγνώστες είτε "εύπεπτης" είτε "δύσπεπτης" λογοτεχνίας (σ.σ δεν μαρέσουν οι όροι). Το διάβασμα κάνει καλό στην υγεία. Ο Χρόνος θα κρίνει τους δημιουργούς των έργων και μόνο. Η στροφή του αναγνωστικού κοινού σε "εύκολα" αναγνώσματα, δεν είναι τυχαία. Οι ελληνικοί δρόμοι δεν ευνοούν υψηλές ταχύτητες. Πόσοι διαβάζουν ποίηση σήμερα σε μια χώρα με μεγάλη ιστορία στην ποίηση και με μεγάλους ποιητές. Ελάχιστοι. Για να αρχίσει η ελληνική κοινωνία να διαβάζει ξαφνικά και μαζικά ποίηση όμως, σημαίνει ότι έλυσε όλα τα προβλήματα και τις παθογένειές της, πράγμα φυσικά αδύνατον. Ας αρκεστούμε λοιπόν στο να βλέπουμε γυναίκες να διαβάζουν ξαπλωμένες στις ξαπλώστρες στις παραλίες ή στα κομμωτήρια, ο,τιδήποτε. Κάτι είναι κι αυτό.

anagnostria said...

Μπαίνω κι εγώ στην τόσο ενδιαφέρουσα συζήτηση, μια συζήτηση που νομίζω υπάρχει από...καταβολής λογοτεχνίας. Πώς να ξεχάσουμε τις συνέχειες στα παλιά περιοδικά "Θησαυρός" ή "Ρομάντζο" ή ακόμη την Ιωάννα Μπουκουβάλα-Αναγνώστου για να περιριστώ δειγματοληπτικά σε ανάλογα φαινόμενα άλλων εποχών; Η λογοτεχνία πρέπει να δίνει ευχαρίστηση. Δεν υποτιμώ καμιά από τις ευπώλητες συγγραφείς στις οποίες όλοι αναφέρονται. Και παρά να μη διαβάζει κανείς τίποτα προτιμότερο να διαβάζει ακόμη και κόμικς. Προσωπικά δεν τις διαβάζω (εννοείται ότι διάβασα ένα βιβλίο τουλάχιστον της κάθε μιας για να έχω άποψη)όχι για άλλο λόγο αλλά γιατί δεν μου δίνουν ευχαρίστηση, την ευχαρίστηση που εγώ αναμένω από τη λογοτεχνία. Τι αναμένω; Αυτό είναι άλλο μεγάλο θέμα. Τι θα λέγατε όμως για τον Ξενόπουλο; Πού θα τον εντάσσατε;

Πάπισσα Ιωάννα said...

Scorpie και Anagnostria,
βλέπω ότι οι περισσότεροι είστε της άποψης "Απ' το ολότελα καλή κι η Παναγιώτενα", απ' το να μη διαβάζει κανείς τίποτα, ας διαβάζει ό,τι να' ναι.
Εγώ δεν είμαι της γνώμης ότι το βιβλίο είναι φετίχ, ότι δηλαδή είναι καλό ό,τι και να γράφει, πιο καλό αναγκαστικά από την τηλεόραση ή άλλου είδους συνήθειες. Γιατί είναι καλό κανείς να διαβάζει, πέρα από την όποια απόλαυση (συγκίνηση, χαλάρωση, ταξίδεμα κ.ο.κ) αναζητεί; Για να αποκτήσει ευρύτερη παιδεία, για να καλλιεργηθεί γλωσσικά, για να αναπτύξει τον προβληματισμό του, για να αντιληφθεί τον κόσμο γύρω του, για να αναπτύξει αισθητικά κριτήρια, για να βγει από το εγώ του και να δει τον Άλλο, για να διαμορφώσει νέες αξίες, για να αποκτήσει ανεκτικότητα στο διαφορετικό και να οξύνει την κρίση του για τη ζωή του, για νά... Αν αυτό που διαβάζει δεν του προσφέρει μια δόση ανάτασης, αλλά αντίθετα τον καθηλώνει στο συντηρητικό, στο καθημερινό, στο λαϊκίστικο, τότε το όφελος θα είναι μηδαμινό.
Θα πει κανείς: ναι, αλλά σταδιακά μέσω των όποιων ευπώλητων θα προσεγγίσει και την ανώτερη λογοτεχνία! Έχετε τέτοια παραδείγματα; Αν ναι, και αυτά είναι επαρκή, τότε πάω πάσο. Η μικρή μου πείρα λέει ότι αν κάποιος κουβαλά την απέχθεια για το διάβασμα ελέω σχολείου και αρχίσει να διαβάζει μπεστ-σέλερ στα 17, 18 ή στα 20 χρόνια του, δύσκολα θα ξεβολευτεί από το εύκολο για να πάει και στο πιο απαιτητικό. Θα με ρωτήσετε: δηλαδή πιστεύεις ότι είναι καλύτερα να μη διαβάζει καθόλου παρά έστω κι αυτά; Δεν μπορώ να απαντήσω απόλυτα, Δεν ξέρω αν η ζημιά είναι μεγαλύτερη έτσι ή αλλιώς.
Όσο για αυτό που λες, Αναγνώστρια, φυσικά τα ευπώλητα θα υπάρχουν πάντα. Κάθε εποχή όμως τα βλέπει με τον ορίζοντά της κι αν αλλάξει αυτό κάποτε θα είναι για τους αναγνώστες μιας άλλης εποχής. Αυτό ορίζει η εξέλιξη της λογοτεχνίας, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι κάθε εποχή δεν έχει καλώς θέσει κριτήρια ποιότητας και διαχρονικότητας.
Πατριάρχης Φώτιος

ΤΟ ΑΛΦΑ ΤΟΥ ΚΕΝΤΑΥΡΟΥ said...

Η δική μου άποψη δεν είναι από το ολότελα καλή και η Παναγιώτενα, αλλά αφήστε τον κόσμο να διαβάζει. Είναι προτιμότερο από το να μη διαβάζει. Ας μη χωρίζουμε το αναγνωστικό κοινό σε μικροαστικό και ξέρω γω ελιτίστικο κοινό. Η τέχνη, η υψηλή τέχνη, πάντα από τα γεννοφάσκια της απευθύνονταν στους λίγους τους μυημένους, σε αυτούς που είχαν κάποια ανώτερη παιδεία. Μη ζητάτε από κάποιον που δεν εχει την ανάλογη παιδεία να διαβάσει Κούντερα ή Ελύτη. Τα μυθιστορήματα λοιπόν αυτών των πολλών γυναικών συγγραφέων της χώρας μας που γίνονται μπεστ σελερ, δεν είναι ούτε πορνογραφία, ούτε για πέταμα. Και μη ξεχνάμε ότι ο πολύς κόσμος με όλα αυτά που τον βασανίζουν δεν θέλει να διαβάσει κάτι που θα τον ζορίσει, αλλά θέλει κάτι εύπεπτο, να ευχαριστηθεί και να .... ονειρευτεί ας πούμε πρίγκιππες. Μη τους κατακρίνετε γι΄αυτό. Η λογοτεχνία, όπως και η μουσική, η ζωγραφική και κάθε είδους Τέχνη έχει πολλούς εκπροσώπους και αντίστοιχα δημιουργήματα. Και τα ταπεινό πήλινο λυχνάρι είναι τέχνη, όπως τέχνη είναι και ο Παρθενώνας. Τα ποιοτικά μεγέθη αλλάζουν. Και τα δυο όμως τα θαυμάζουμε σήμερα, ίσως το ένα περισσότερο από το άλλο, μπορεί κάποιοι και το ίδιο.
Αφήστε το λαο να διαβάζει λοιπόν. Να βλέπουν τα μικρά παιδιά τριγύρω βιβλία, ώστε μα εθιστούν στην εικόνα του.
Ευχαριστώ για την κατανόησή σας.

Sue G. said...

Δεν θα πω κάτι διαφορετικό, απλώς θα σας μεταφέρω τα λόγια που μου είπε μια ιστορικός τέχνης πριν από χρόνια, όταν σχολίασα τον αριθμό των επισκεπτών σε μια έκθεση: "Ποτέ η τέχνη δεν ήταν για τους πολλούς".(Στο μυαλό μου έρχονται οι, σχετικά πρόσφατες, αντιδράσεις του κοινού στο έργο της Εύας Στεφανή και στο βιβλίο της Σωτηροπούλου). Η Τέχνη -και η Λογοτεχνία- μπορεί να απευθύνεται σ' όλους αλλά πόσοι έχουν την (ανώτερη ή γενική έστω) παιδεία που θα τους κάνει τελικά να σταθούν απένταντί της, να την κατανοήσουν και να την αξιοποιήσουν; Μια φίλη, νηπιαγωγός -με την οποία διαβάσαμε κάποια στιγμή αρκετή ελληνική κλασική λογοτεχνία- όταν πρότεινε με επιμονή που δεν σήκωνε "πισωγύρισμα" να διαβάσουμε "ροζ" λογοτεχνία το αιτιολόγησε ως εξής: "Είναι γραμμικό, κατανοητό, με κάνει να νιώθω όμορφα".

Ωστόσο, να προσθέσω ότι, ίσως, ένας λόγος που η καλή λογοτεχνία παραμένει απλησίαστη για τους πολλούς είναι και το ότι παρουσιάζεται ως κάτι πολύ δυσκολονόητο (να θυμήσω την πραγματολογική και γραμματική ανάλυση των κειμένων στο σχολείο;) Μην ξεχνάμε όμως ότι το κάθε βιβλίο έχει πολλά επίπεδα ανάγνωσης. Το στοίχημα (;) θα ήταν να κάνουμε τους πολλούς αυτούς να πιάσουν και το "άλλο" βιβλίο χωρίς να τους ζητήσουμε να μας δικαιολογήσουν εμπεριστατωμένα την ψυχολογική αντίδραση του ήρωα! Ας πεισθούν να διαβάσουν έστω και μια φορά Δούκα, Γαλανάκη, Φακίνου, κ.α. κι ας πουν μετά ότι δεν τους άρεσε. Η "επαφή" θα έχει γίνει.

Pellegrina said...

όπα έχει ανάψει το πράγμα!


Μια χαρά θα συμφωνούσα με τη Σου, αλλά επειδή παράγινε η υπεράσπιση (αυτών που τελικά μονοπωλούν όλο το τζίρο των εκδοτικών οίκων και άρα καθορίζουν τις επιλογές τους), να υπερσπιστώ τώρα το διάβολο (δηλαδή την "ποιοτική" πλευρά): ΚΑΙ ΓΙΑΤΙ, παρακαλώ, το ζητούμενο είναι το ευκολονόητο; ο άνθρωπος ήρθε στη ζωή για τα εύκολα;

Το σπουδαιότερο: το "ευκολονόητο" είναι σχετικό: άμα το κορίτσι είναι αγράμματο, δεν καταλαβαίνει τίποτα! Και "γραμμικό" να είναι το μυθιστόρημα, και με εύκολη ιστορια να είναι: άμα κανει τρεις αναφορές σε ιστορικά γεγονότα που το κορίτσι αγνοεί (γιατί το ωροσκόπιο π.χ. δεν την άφησε ποτέ να μάθει, κι ας αφήσουμε ήσυχο το έρημο σχολείο, μετά τα 18 είσαι δάσκαλος του εαυτού σου)τότε ό λ α είναι δυσνόητα. Το μυθιστόρημα λοιπόν πρέπει να περιέχει πραγματολογικά σχετικά με μαγειιρκή, έπιπλα, ρούχα και καλλυντικα΄, πλας εικόνες τουριστικές και γραφικές πόλεων και νήσων,γιατι τα άλλα είναι "ακατανόητα"!

(συγνώμη, αλλά εκτός των άλλων οι αγράμματες αυτές κυρίες είναι πολύ επικίνδυνες μαμάδες, και το κακό είναι ότι αυτές συνήθως σπεύδουν να γίνουν μαμάδες. Επίσης δε συγνώμη, αλλά το να είσαι μαμά είναι δ η μ ό σ ι α λειτουργία: τα παιδιά σου αύριο θα ψηφίζουν αυτόν που θα κυβερνάει ΕΜΕΝΑ.

Ας αφήσουμε λοιόν το "δυσνόητο" κλπ. Τα κορίτσια απλώς ΔΕΝ ΞΕΡΟΥΝ ΤΙΠΟΤΑ!

υγ: αυτονόητο, ΚΑΙ τα αγόρια, απλώς δεν είναι τώρα το θέμα μας.

Κατερίνα Μαλακατέ said...

Η εμπειρία μου λέει πως κανείς δε μεταπηδά εύκολα από τη Λένα Μαντά στον Λιόσα. Η μάνα μου, αθεράπευτη καταναλώτρια ευπωλήτων και με σαφή πρόσβαση σε πιο "ποιοτικά" αναγνώσματα - τα βιβλία μου ήταν για πολλά χρόνια σπίτι της (όσο έμενα κι εγώ εκεί) ποτέ δεν αλλαξοπίστησε. Ούτε ποτέ σταμάτησε να διαβάζει ροζ μπεστ σέλλερ, βέβαια. Η γνώμη μου είναι πως κάθε μια πλευρά της λογοτεχνίας έχει το κοινό της, και η μια δεν μπορεί ούτε να βλάψει, ούτε να ωφελήσει την άλλη.
Δε θυμώνω με αυτούς που τα διαβάζουν, όπως δε θυμώνω με αυτούς που βλέπουν τηλεόραση. Ενοχλούμαι μονάχα λιγάκι με αυτούς που τα γράφουν. Κρίμα το χαράμισμα.....

Θεόφιλος Ελευθεριάδης said...

"μετά τα 18 είσαι δάσκαλος του εαυτού σου)τότε ό λ α είναι δυσνόητα"

Αν σ` έχουν "κάψει" στο σχολείο βράσε ρύζι.
Μ`όποιον δάσκαλο καθίσεις τέτοια γράμματα θα μάθεις.
Γνώρισα απόφοιτο ΤΕΙ που διάβαζε συλλαβίζοντας. Να υποθέσω ότι κάποτε θα αγαπήσει το βιβλίο;



Το ξέρω ότι είμαι εκτός θέματος, αλλά αυτό το "δάσκαλος του εαυτού σου" μού έκατσε κομματάκι στραβά.

Αθηνά said...

Αυτοί που διαβάζουν κακής ποιότητας αναγνω΄σματα είναι χειρότεροι απ' αυτούς που δεν διαβάζουν τίποτα.Κι αυτό γιατί αυτοί που βλέπουν τυπωμένες και τις δικές τους βλακώδεις απόψεις, ή φτωχές απόψεις περί ζωής και ποιότητας ζωής γίνονται σκυροπυρηνικοί υπερασπιστές των μίζερων πιστεύω τους , γιατί "τα έχουν διαβάσει κιόλας" ισχύει ακόμα και σήμερα αρκετά η παλιά άποψη..τόγραψε και η εφημερίδα...Ενώ αυτοί που δεν διαβάζουν τίποτα είναι πιο ευέλικτοι, κρατούν και μια επιφύλαξη για τις τυχόν απόψεις τους και είναι πιο πρόθυμοι να δεχτούν κάτι καινούργιο, ίσως σέβονται περισσότερο. Το θέμα όμως είναι πως τέτοιοι πολίτες μάλλον δεν υπάρχουν πια καθόσον υπάρχει η τηλεόραση που τίποτα δεν αφήνει ανέγγιχτο.

Πάπισσα Ιωάννα said...

Το σχολείο τελικά κάνει μεγάλη ζημιά. Όχι μόνο δεν προσφέρει παιδεία και δη λογοτεχνική, αλλά απωθεί από το διάβασμα και αφήνει απωθημένα στα παιδιά για τα επόμενα χρόνια τους. Πώς μπορείς να πείσεις κάποιον να διαβάσει λογοτεχνία, όταν αυτή έχει συνδυαστεί με θολούς ποιητές και με ακατάλληλα για την ηλικία του αναγνώσματα για ενήλικες; Και δεν είναι θολοί οι ποιητές, αλλά το σύστημα τούς παρουσιάζει τρελούς, αλλόκοτους, "γράφω ό,τι να'ναι" κι αυτό είναι ποίηση, σαλεμένους... Ο Θεόφιλος έχει δίκιο: το σακατεμένο μυαλό θέλει πολλά άλλα ερεθίσματα για να δουλέψει.
Πατριάρχης Φώτιος

Πάπισσα Ιωάννα said...

Αθηνά, η σύγκριση με την τηλεόραση έχει αφήσει πολλά κουσούρια και στο διάβασμα. ΌΧι πως παλαιότερα δεν υπήρχαν εύκολα και εύπεπτα αναγνώσματα, μέχρι ενός σημείου είναι χρήσιμα για ειδικές κατηγορίες "λογοτεχνικά αναλφάβητων", αλλά σήμερα η τηλεόραση έχει μετατρέψει τα πάντα σε εικόνα και βιτρίνα.
Καλά λες.
Πατριάρχης Φώτιος

Anonymous said...

Ας μην βλαζουμε την τηλεόραση στη συζήτηση. Το μόνο, πιστεύω, κακό που έχει κάνει είναι που μονοπωλεί τον ελεύθερο χρόνο των ανθρώπων. Από κει και πέρα δεν τίθεται βάση συζήτησης. Εξάλλου περιμέναμε από την τηλεόραση μόρφωση και παιδεία; Αυτά για να τα αποκτήσεις επιβάλλεται να τα επιδιώξεις ήτοι να τα ψάξεις, άρα να σηκώσεις τα μάτια από την οθόνη και το σώμα από τον καναπέ.
όσον αφορά στη λογοτεχνία, όντως τεράστιο θέμα αυτό περί ποιότητος και μη και περί ευπώλητων και μη. Η τέχνη έχει εμπορευματοποιηθεί ασύστολα και αυτό πλήττει ιδ'ιως την μαζικότερη μορφή της την πεζογραφία. Διότι περί αυτής ο λόγος. Και φυσικά ειπω΄θηκε ότι ανέκαθεν υπήρχαν τα εύκολα αναγνώσματα. Ο Ξενόπουλος δεν λειτουργούσε στο επίπεδο ενός Τερζάκη ας πούμε αλλά ήταν αγαπητός και δημοφιλής. Σήμερα έναν αιώνα και πλέον μετά τον κάνουμε αντικείμενο μελέτης. Ομοίως τα αστυνομικά του Μαρή. Θέλω να πω ότι και η θεωρούμενη παραλογοτεχνία ή η "ροζ" λογοτεχνία αποτελούν τμήμα της λογοτεχνίας γενικά, και μη ευκαταφρόνητο, άρα αποτελούν και δείκτη κοινωνικής υφής. Το διάβασμα των "σκουπιδιών" δεν δημιουργεί κριτήρια θα έλεγα αλλά μορφώνει αναγνωστικές δεξιότητες και αναγνωστικά ήθη που οφείλουμε να αναζητούμε πάντοτε και εντός σχολείου. Εν ολίγοις, η μονοκανονική λογοτεχνία προσανατολισμένη στα εθνικά ιδεώδη έβλαψε στο σχολείο τους μέλλοντες ώριμους αναγνώστες. Από την άλλη οι δάσκαλοι λογοτεχνίας οφείλουν να διευρύνουν τον κανόνα και να συμπεριλάβουν τα θεωρούμενα ταπεινά αναγνώσματα, έστω και συγκριτικά με άλλα. Όπερ σημαίνει, νομίζω, έφτασα στην αρχή του κύκλου για το μεταμοντέρνο. Δεν είναι τόσο απλό να λέμε ότι περιλαμβάνει τα πάντα άρα τα πάντα είναι παραδεκτά. Απλώς συγχέονται περισσότερο τα ήδη συγκεχυμένα όρια μεταξύ λογοτεχνικού και μη. Και πάντως όλα τα πεζογραφήματα είναι κατασκευές, το θέμα είναι τι είδους ραφές έχουν και πόσο και αν φαίνονται αυτές και πόσο καλλιτεχνικές είναι.

Πάπισσα Ιωάννα said...

Anonyme,
το πρόβλημα με το σχολείο δεν είναι μόνο η μονοκανονικότητά του (ωραία λέξη χρησιμοποίησες, δηλαδή καίρια έννοια), αλλά και δύο άλλα:
α) ο τρόπος διδασκαλίας που αποπνέει σκορβούτο και τελμάτωση.
β) η απουσία μέχρι πρόσφατα της παιδικής λογοτεχνίας, που θα ήταν πιο κατάλληλη για το δημοτικό και το γυμνάσιο.
Όλα αυτά απομάκρυναν τους νέους από το βιβλίο κι όταν κάποια στιγμή το ξανανακαλύψουν θα είναι από:
α. την τηλεόραση (τι διαφημίζει και τι κινηματογραφεί;)
β. την παρέα (ποιας παιδείας;)
γ. τα περιοδικά ποικίλης ύλης (τι προβάλλουν;)
Πατριάρχης Φώτιος

Sue G. said...

Να διευκρινίσω ότι δεν υπερασπίζομαι την ευπώλητη ροζ λογοτεχνία, ούτε λέω ότι θα έπρεπε να είναι όλα καθησυχαστικά, κολακευτικά συνεπώς ευκολονόητα και βαρετά. Κάθε άλλο. Απλώς αφήνω ένα μικρό περιθώριο για εκείνη την μία αναγνώστρια που θα είναι περισσότερο περίεργη από το κανονικό και θα ψάξει για το ιστορικό γεγονός/μέρος/εποχή που διαβάζει λίγο παραπέρα από αυτό που της σερβίρουν. Έχει συμβεί να γνωρίσω ένα (1) άτομο της "ελαφράς" λογοτεχνίας που έχει αλλάξει πλευρά περίπου με αυτόν τον τρόπο.

Πάπισσα Ιωάννα said...

Sue,
δεν βάζω ταμπέλες. Αν κάποιος έχει επιχειρήματα υπέρ της ελαφράς λογοτεχνίας, δεν σημαίνει ότι είναι και θιασώτης της. Εδώ ακούστηκαν ως τώρα σημαντικές απόψεις υπέρ και κατά και καμία δεν είναι ευκαταφρόνητη. Μακάρι να αποτελέσει, όπως πολλοί πιστεύουν, τον δούρειο ίππο κατά της αποχής από το διάβασμα και τη λογοτεχνία.
Πατριάρχης Φώτιος

Vivi G. said...

Καλό χειμώνα λοιπόν,μια χαρά αρχίσαμε,βλέπω,την συζήτηση και τον προβληματισμό.
Σας παραθέτω καθημερινότητα από συνοικιακό-σε μεσαία γειτονιά,καλοστεκούμενη,οι άνθρωποι βολεμένοι με τις ιδιοκτησίες τους,τις μονοκατοικίες τους,τις τζιπάκλες τους και τα γνωστά- βιβλιοπωλείο το οποίο ΠΟΤΕ δεν βάζει στην βιτρίνα του ευπώλητα και συναφή κι επίσης μοστράρει ΣΠΑΝΙΑ το καινούργιο του τάδε ή του δείνα (πχ είχε Ζατέλη,φαντάζομαι για κάποιους λόγους).Γενικά οι ιδιοκτήτες διαβάζουνε,βρίσκεις σε πολλά βιβλία δική τους συνοπτική παρουσίαση,μιλάς μαζί τους,σου προτείνουνε,στήθηκε και μια λέσχη ανάγνωσης και κάπως έτσι αρκετά σεμνά θα έλεγα πορεύονται.Αυτά δίνουν ένα στίγμα,δεν μπαίνεις, θα νομίζετε,να ζητήσεις πχ με το καλημέρα σας Μαντά...Χαχαχα...Στον διαφοροποιημένο αυτό χώρο μπαίνουνε γυναίκες ανάλογες των παραπάνω που σας έλεγα για το στυλ της γειτονιάς,διόλου δηλαδή κατώτερης οικονομικά τάξης ή αμορφωτούλες οι καημένες και δυστυχείς νοικοκυρές και ζητάνε το τάδε της τάδε που το διαφημίζει στην τηλεόραση(!),δεν θυμούνται καν τον τίτλο(!),έχουνε καταβροχθίσει όλα τα προηγούμενα βιβλία-σάντουιτς της μιας χρήσης,δεν θυμούνται τι πραγματευόταν το καθένα-πώς βρε αδερφέ δεν θυμάσαι κι όλα τα πρόχειρα,ετοιματζίδικα που τρως γιατί πού να μαγειρεύεις τώρα-κάπως έτσι....
Τι να κάνει δηλαδή η ιδιοκτήτρια;Να τις πετάξει έξω;
Μάλιστα επειδή είναι καλόγνωμη και φιλική έχει καταφέρει κάποιες από αυτές τις διαβαστερές κυρίες-από..25 ως... 50 παρακαλώ ηλικιακά- να διαβάσουν άντε μια Καρυστιάνη,μια Δούκα,έστω Σταμάτη,μήπως Σουρούνη,ίσως Ζουργό,Κακούρη...
Θέλετε αποτελέσματα;
Μόνον ο Σταμάτης άντεξε και μάλιστα με την "Μητέρα Στάχτη"!Το "Μπαρ Φλωμπέρ" το βρήκαν δύσκολο κι όσο για την "Αηδονόπιτα" του Ζουργού έγινε του Δράμαλη....
Να σκεφτείτε ότι ακόμα κι η Τραυλού-που σε 600 σελίδες ελέγχει τουλάχιστον την ιστορία της και τα ελληνικά της είναι αξιοπρεπή- δεν τους αρέσει!Καρακάσης,Πολυράκης, Βαμβουνάκη θεωρούνται βαριά κουλτούρα,Τριανταφύλλου,Τατσόπουλοςάγνωστες λέξεις και για την Ζατέλη καλά κρασιά....
Μήπως διαβάζουνε ξένη λογοτεχνία και τις αδικούμε;Δεύτερο χαχα...Πίλτσερ και ξερό ψωμί και πάλι καλά.Άντε κι ό,τι κυκλοφορούν κανα δυο εκδοτικοί οίκοι,τα τρώνε κι αυτά ως τοστάκι μια και είπαμε δεν μαγειρεύουμε,δεν θυμούνται συγγραφείς,έχουνε μια σαλάτα στο μυαλό ως τίτλο βιβλίου και πάει λέγοντας....
Συμπέρασμα ;Εγώ κι έτσι χάλια που είναι τα πράγματα,μαύρα χάλια,λέω πάλι καλά. Ψίχουλα το ξέρω,αλλά ίσως κάτι να βγει στο τέλος μέσα από τις λέξεις,από την ροή του γραπτού λόγου όπως κι αν ταλαιπωρείται.Δεν είναι χαζές όλες αυτές οι γυναίκες,μεγαλώνουν παιδιά,εργάζονται,αναπτύσσουν κοινωνική παρουσία,διεκδικούν.Δεν μπορεί να είναι τόσο ηλίθιες πια...

Αθήνα said...

Δεν είναι θέμα ηλιθιότητας αλλά θέμα ότι είναι τα καλύτερα άλογα που σέρνουν με συγρονισμένο βηματισμό το άρμα μιας πραγματικότητας πολύ φτωχής που με νύχια και με δόντια επιθυμεί υποτακτικούς και πειθήνιους πολίτες

ΤΟ ΑΛΦΑ ΤΟΥ ΚΕΝΤΑΥΡΟΥ said...

Για να ελαφρύνω λίγο το κλίμα της συζήτησης, σας λέω ότι αν διαβάζουν τη συζήτησή μας κάποιοι συγγραφείς, κουνώντας μελαγχολικά το κεφάλι τους θα λένε:
"Τα φράγκα όμως τα παίρνει η Μαντά και η Κάλη Καρατζά, τι λέτε τώρα εσείς..."

Τα σέβη μου

Πάπισσα Ιωάννα said...

Vivi,
απόλαυσα το κείμενό σου, όχι μόνο επειδή λες αυτό που πιστεύω, ότι δηλαδή οι αναγνώστριες αυτής της λογοτεχνίας δεν είναι μικροαστές, όπως λέει ο Κούρτοβικ, αλλά πρώτιστα επειδή είσαι χείμαρος που με δρόσισε με το ύφος σου.
Υποκλίνομαι
κοτζάμ Πατριάρχης Φώτιος!

Πάπισσα Ιωάννα said...

Σκορπιέ,
αν το χρήμα είναι το ζητούμενο, τότε έχεις δίκιο. Αν όμως απασχολεί έστω και λίγο μια κάποια υστεροφημία, δεν λέω για φιλοδοξίες να μπουν στον κανόνα ή έστω να αντέξουν μερικά χρόνια, τότε οι μόδες έρχονται και παρέρχονται γ ρ ή γ ο ρ α.
Πατριάρχης Φώτιος

Pellegrina said...

τωρα εγώ μπερδεύτηκα: δηλαδή όσοι δεν νοιάζονται ούτε για το χρήμα ουτε για "υστεροφημία", πρέπει να μη δημιουργούν;

Επίσης μεταξύ των δύο, το χρήμα σε κάνει ικανό να βοηθήσεις τους φίλους σου, να επενδύσεις, να δημιουργήσεις/δωρίσεις, δοκιμάζει το χαρακτήρα σου, το εύρος του. Η "υστεροφημία" τι ακριβώς κάνει;

Πάπισσα Ιωάννα said...

Pellegrina,
αν νοιαζόσουν μόνο για το χρήμα, γιατί δημοσιεύεις στο διαδίκτυο, γιατί δεν γράφεις μπεστ-σελλερ;
Πατριάρχης Φώτιος

Pellegrina said...

Χρήμα;; Οχι, εγώ ειμαι η πρωτη κατηγορία, η :"κάνω ό,τι μου αρέσει". ΑΝ ερθει το χρήμα (η δόξα) δεν φταίω, αν δεν ερθει παλι δεν φταίω!:)

υγ: πού το ξέρεις ότι δεν γράφω;:)

Μύρων Κατσούνας said...

Ι. Noμίζω ότι η συζήτηση έχει δύο σκέλη και είναι χρήσιμο, θαρρώ, να τα διαχωρίσουμε.

(α) Περιγραφικό: Εδώ κινούμαστε στον χώρο της ιστορίας και της κοινωνιολογίας της ανάγνωσης. Μπαίνουμε δηλαδή σε χωράφια ειδικών και φοβούμαι ότι δεν μπορώ να εισέλθω έτσι ανυπόδητος. Εδώ απαντώνται ερωτήματα σχετικά με το τί, πώς και πόσο διαβάζει ο καθείς που κατέχει συγκεκριμένη θέση στον εκάστοτε κοινωνικο ιστό.

Από τα σχολία που διατυπώθηκαν μπορώ να συμπεράνω ότι:

1. η παραλογοτεχνία, stricto ή lato sensu, πάντα είχε ικανό μερίδιο αναγνωστών. Ζητούμενο είναι να δούμε εάν αυτό το μερίδιο αυξήθηκε και πόσο εν σχέσει προς το παραλθόν.

2. Τόσο ο Φώτιος όσο και αρκετοί σχολιαστές διαπίστωσαν ότι εν Ελλάδι έχουμε πλέον εισέλθει στη δική μας ιδιότυπη τροχιά του anything goes, της μαζικής κατανάλωσης και παραγωγής αναγνωσμάτων. Οτι οι παραδοσιακοί αναγνώστες λογοτεχνίας, όπως π.χ. οι απόφοιτοι πανεπιστημίων, καταφεύγουν πλέον στην παραλογοτεχνία. Οτι η εικόνα που δίνει ο Κούρτοβικ για την μικροαστική νοικοκυρά αναγνώστρια best seller είναι μερικευτική και δεν αποδίδει πλήρως την πραγματικότητα.

Με τις ως άνω διαπιστώσεις τείνω να συμφωνήσω. Την εικόνα που περιγράφει παραστατικά η Vivi μπορεί κανείς να τη συναντήσει σε όλα τα συνοικιακά βιβλιοχαρτοπωλεία. Δεν είναι εδώ, ωστόσο, ο τόπος για να αναφερθεί κανείς στα πολιτικά και κοινωνικά αίτια αυτών των διαπιστώσεων. Θα αρκεστώ μόνο να παραπέμψω στην "Παρακμή του Αστικού Πολιτισμού" του Παναγιώτη Κονδύλη. Αν και γραμμένο για τις δυτικές κοινωνίες, οι παρατηρήσεις του διατηρούν την οξυδέρκεια τους και για την περιφερειακή Ελλάδα. Η, δε, εισαγωγή του, γραμμένη αποκλειστικά για τα ελληνικά πράγματα παραμένει, θαρρώ, πικρά κι επώδυνα επίκαιρη.

(β) Αξιολογικό. Εδώ περνούμε στο χώρο χάραξης πολιτικής βιβλίου, στο δέον γενέσθαι. Και η συζήτηση σε αξιολογική βάση προϋποθέτει ευκρινή συμπεράσματα σχετικά με το υπό (α) ζήτημα, συμπεράσματα που, φοβούμαι, δεν έχουμε στα χέρια μας.

Ωστόσο, το ερώτημα τίθεται επίμονο: είναι το βιβλίο ψυχωφελές per se και άνευ άλλου τινός; Ή πρέπει κανείς ευθύς εξαρχής να διαιτάται πολύ προσεκτικά;

Διαισθητικά έχω δύο αντικρουόμενες σκέψεις. Όπως ο Φώτιος, πιστεύω ότι ο χυλός μπορεί να είναι εύπεπτος αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είναι εν ταυτώ και θρεπτικός. Από την άλλη, όπως και στην εκπαίδευση, έτσι και στην λογοτεχνία, είναι εύλογο να ξεκινά κανείς από τα απλά και να προχωρά στα σύνθετα και πιο πολύπλοκα.

Αρα το κρίσιμο ζήτημα είναι το ποιός σε καθοδηγεί σε αυτή σου την περιπλάνηση. Ενας αναγνώστης-βιβλιοπώλης, η πατρική βιβλιοθήκη, ένας ώριμος αναγνώστης, ακόμη κι η τύχη, μπορούν να διαφυλάξουν τον νεοσσό από τις κακοτοπιές. Ακόμη κι η δική του αναγνωστική επι- ή εμ-μονή μπορούν να αποβούν καθοριστικές. Η σχολική διδασκαλία λογοτεχνίας είναι αναγκαίος αλλά όχι επαρκής όρος της σωστής καθοδήγησης. Εξάλλου τα τελευταία χρόνια έχουν υπάρξει και καλά σχολικά βιβλία λογοτεχνίας, όπως π.χ. αυτά της θεωρητικής κατεύθυνσης του Λυκείου, που στα χέρια ικανών φιλαναγνωστών δασκάλων μύησαν πολλά νέα παιδιά στη λογοτεχνία και τα ώθησαν να πιάσουν το λογοτεχνικό βιβλίο στα χέρια τους.

ΙΙ. Ο/η Scorpios ανέφερε ότι για να επιδόθούμε στην ανάγνωση ποίησης θα πρέπει να έχουμε λύσει τα προβλήματά μας. Φρονώ το αντίθετο. Εως τώρα γράφαμε και διαβάζαμε ποίηση ακριβώς γιατί είχαμε μεγάλα ερωτήματα να αντιμετωπίσουμε.


ΥΓ: Συγνώμη για το σεντόνι.

ΤΟ ΑΛΦΑ ΤΟΥ ΚΕΝΤΑΥΡΟΥ said...

Αγαπητέ Μύρωνα εγώ επί λέξει είπα ότι: "Για να αρχίσει η ελληνική κοινωνία να διαβάζει ξαφνικά και μαζικά ποίηση όμως, σημαίνει ότι έλυσε όλα τα προβλήματα και τις παθογένειές της, πράγμα φυσικά αδύνατον." τουτέστιν θα πρέπει να έχει πετύχει ένα καλύτερο σύστημα παιδείας που θα βγάζει μαθητές με κριτική σκέψη και όχι πράσινους παπαγάλους, φοιτητές ελεύθερους και όχι τσακισμένους από την πίεση της παραγωγής και της αναζήτησης δουλειάς, και φυσικά όχι "νοικοκυρές σε απόγνωση" Δυστυχώς όμως ζούμε στην Ελλάδα του Πορσε Καγιέν και δεν είναι δυνατόν να γυαλίζουμε καθημερινά την Πόρσε μας και ταυτόχρονα να διαβάζουμε και ποίηση. Δεν γίνεται. Δεν είναι sic.
Συμφωνώ απόλυτα με την Pellegrina και δηλώνω ότι θα διαβάσω το ροζ μυθιστόρημα που γράφει, χωρίς να επιδιώκει ούτε το χρήμα, ούτε την υστεροφημία, ούτε το μπεστ σέλερ.

Καλημέρα σε όλους.

Πάπισσα Ιωάννα said...

Μύρωνα,
μ' αρέσουν τα σεντόνια που δεν έχουν ούτε μία κλωστή ξεχειλωμένη.
Μου αρέσει το περιγραφικό και το ερμηνευτικό σκέλος.
Αυτό που μπορώ να συμπληρώσω είναι ότι όσο πιο ψηλά είναι η βάση, όσο δηλαδή πιο καλογραμμένα είναι τα μπεστ σέλλερ, τόσο θα ανεβαίνει και η στάθμη της αναγνωσιμότητας όλης της κοινωνίας. Όσο πιο ουσιαστική τροφή προσφέρουν τα ευπώλητα, τόσο καλύτερα θα είναι και τα "δυσπώλητα".
Πατριάρχης Φώτιος

Μύρων Κατσούνας said...

Αγαπητέ Σκορπιέ,

Τώρα αντιλαμβάνομαι τι ήθελες να πεις. Συμφωνώ, οι πορσούχοι μάλλον δεν αποτελούν πρόσφορο κοινό για την ποίηση, αν και δεν θα εκπλαγώ για το αντίθετο. Εξάλλου η αυτοκίνηση πάντα είλκυε τους ποιητές.
"Στη δημοσιά τη δίκλωνη" κ.λπ...κ.λπ.

Pellegrina said...

χάι Μύρων!

"ροζ" εγώ, αδύνατον, δυστυχώς! μου είναι ακατανόητα!

(με τρώει πολύ όμως να γράψω αστυνομικό και χρειάζομαι επειγόντως κάποιον να με μαλώσει!)

Πάπισσα Ιωάννα said...

Σκορπιέ και Μύρωνα,
τώρα συνειδητοποίησα τη βαθύτερη σκέψη όσων λέτε: ο περιορισμός της ποίησης στη σημερινή εποχή συνδέεται με κάποιο τρόπο με την κυριαρχία γενικά του μυθιστορήματος και ειδικά του μπεστ-σέλερ. Ένας κόσμος που διαβάζει εύκολα αναγνώσματα, που λειτουργεί ως αναγνώστης με τη λογική της ήσσονος διανοητικής προσπάθειας, δεν θα διαβάζει ποίηση. Αν το καλό μυθιστόρημα και διήγημα είναι αδιανόητο για ένα κοινό, όπως έδειξε γλαφυρά η Βιβή, τότε η ποίηση θα είναι ...από άλλο πλανήτη.
Είναι από τις λίγες φορές που νιώθω ότι συνειδητοποίησα μέσω του ιστολογίου κάτι τόσο σημαντικό. Ευχαριστώ
Πατριάρχης Φώτιος

ΤΟ ΑΛΦΑ ΤΟΥ ΚΕΝΤΑΥΡΟΥ said...

Θαύμασα τον Παρθενωνα
και στην κάθε του κολώνα
βρήκα το χρυσό κανόνα
Ομως σήμερα το λέω
βρίσκω το καλό κι ωραίο
σε μια σπορ Alfa Romeo.

Έγραψε ο Ελύτης αγαπητέ Μύρωνα
Συμφωνώ απόλυτα.

Ξεκίνα το αστυνομικο Pellegrina, εγω λέω να γράψω κάτι αισθηματικό.

Υπέροχο το Βήμα σου Πατριάρχη.

Pellegrina said...

Σκορπιέ πολύ όμορφο μπλογκ και πολύ ωραία ποιήματα!

Θεόφιλος Ελευθεριάδης said...

Σκορπιέ

«Τα φράγκα όμως τα παίρνει η Μαντά και η Κάλη Καρατζά, τι λέτε τώρα εσείς...»

Ποια φράγκα;
Ίσως είσαι καλύτερα από μένα πληροφορημένος, αλλά εγώ δεν ξέρω κανέναν που να έκανε λεφτά απ` το γράψιμο στην Ελλάδα.
Κάποιοι μετρημένοι στα δάχτυλα καταφέρνουν να βιοπορίζονται γράφοντας, αλλά μέχρι εκεί…
Οι υπόλοιποι γράφουμε για λόγους που αναλύθηκαν εδώ πριν λίγους μήνες.


Νιόβη
«(με τρώει πολύ όμως να γράψω αστυνομικό και χρειάζομαι επειγόντως κάποιον να με μαλώσει!)»

Γιατί να σε μαλώσει; Μου έρχεται στο νου αξιολογότατη , βραβευμένη και αγαπητή μου συγγραφέας που έγραψε μεταξύ άλλων και αστυνομικά! Κακό είναι;
Εγώ πάντως δεν αντιστάθηκα στο πειρασμό κι έτσι στο «Σημάδι» στρίμωξα και λίγη αστυνομική πλοκή με παραχάραξη χρυσών νομισμάτων, στημένες κατηγορίες, και άλλες ευγενείς ασχολίες του 13ου αι.


Φώτιε
«Αν το καλό μυθιστόρημα και διήγημα είναι αδιανόητο για ένα κοινό, όπως έδειξε γλαφυρά η Βιβή, τότε η ποίηση θα είναι ...από άλλο πλανήτη.»

Δεν συμφωνώ.
Το μυθιστόρημα θέλει χρόνο , καμμιά φορά και κόπο για να το διαβάσεις.
Είναι μεγάλο, στοιχίζει, και εκ των πραγμάτων αδυνατεί να κυκλοφορήσει από στόμα σε στόμα.
Ένα ποίημα μπορεί να` ναι λίγοι στίχοι , που να βάζουν φωτιά στην ψυχή , και να μεταδίδονται από στόμα σε στόμα σαν πυρκαγιά σε ξερά χόρτα.
Μπορεί να μην χρειάζεται κανείς ιδιαίτερη παιδεία για να τον αγγίξουν οι στίχοι του και μπορεί ακόμη αυτοί οι στίχοι να ξεπηδήσουν εύληπτοι και ουσιώδεις μέσα σε κάθε είδους περιβάλλον.

Πάπισσα Ιωάννα said...

Ναι, βρε Θεόφιλε, αλλά οι στατιστικές άλλα δείχνουν. Δείχνουν ότι διαβάζουμε (και βάζω και τον εαυτό μου μέσα) πιο πολύ μυθιστορήματα, λιγότερο διηγήματα και ελάχιστα ποίηση. Θα ήθελα κι εγώ να είναι πιο ισορροπημένες οι καταστάσεις, όχι επειδή το μυθιστόρημα δεν αξίζει, αλλά επειδή πρέπει και η ποίηση να μπει στο μεδούλι μας.
Πατριάρχης Φώτιος

Θεόφιλος Ελευθεριάδης said...

Οι στατιστικές ; Αυτές που μετράν τι πουλάει; Ή αυτές που μετράν τι διαβάζεται ;
Αδιάφορο και το ένα και το άλλο.
Είπα για στίχους που βάζουν φωτιά στην ψυχή και μεταδίδονται από στόμα σε στόμα.
Πόσοι από μας χρησιμοποιούν προτάσεις από μυθιστορήματα στην καθημερινότητά τους; Δεν ξέρω κανέναν. Ξέρω πολλούς όμως που παρεμβάλουν στίχους στις συζητήσεις τους.

«Να μπορούσα να είχα γράψει μια σελίδα, λίγες φράσεις μοναχά ΄ να είχα γράψει ένα μόνο ποίημα, ένα μόνο στίχο, που να μπορούσε να χαραχτή πάνω στο μπρούντζο. Κοιτάζω τους τριάντα τόμους μου παραταγμένους στο ράφι και ντρέπομαι.
Οι ηλίθιοι οι τιμητές μου! Με κατακρίνουν για δευτερεύοντα κουσούρια, για τα peches mignons του λόγου μου και της σκέψης μου΄ και για το ένα ού έστι χρεία δεν ξέρουν να με κατακρίνουν. Την αληθινή αμαρτία μου ούτε την νοιώθουνε , ούτε τη λένε, γιατί είναι και αυτοί σαν κ` εμένα με τους τριάντα τόμους μου. Α! που να καίγονταν , να χάνονταν και να`μενε από μένα ένας λόγος , μονάχα ένας στίχος, που να μπορούσε να ζήσει χαραγμένος στο μπρούντζο για αιώνες.»

Κωνσταντίνος Τσάτσος, Η ζωή σε απόσταση , Έκτος κύκλος-Τα εις εαυτόν, 30.
Εκδόσεις των Φίλων, Αθήνα, 1986


Πιστεύω το εννοούσε .
Πιστεύω ότι θα τα αντάλλασσε ευχαρίστως με ένα
«θέλει αρετή και τόλμη η ελευθερία»
ή με ένα
«αποχαιρέτα την , την Αλεξάνδρεια που χάνεις»
ή ακόμη με ένα
«το “κεραμεούν” και “φαύλον” ΄ το σιχαμερό:
που κιόλας μερικούς (χωρίς προπόνησι αρκετή)
αγυρτικώς εξαπατά»

Πάπισσα Ιωάννα said...

θεόφιλε, λες τι πρέπει να συμβαίνει, τι πιστεύουν πολλοί αξιόλογοι άνθρωποι..., ενώ σ' αυτή τη συζήτηση λέμε ότι σημείο των καιρών είναι η πτώση της ποίησης ως αναγνωστικής αξίας προς όφελος και των μπεστ-σέλλερ. Δεν μιλάμε για το δέον, δεν μιλάμε για το υψηλό, αλλά για το τι συμβαίνει. Σ' αυτή τη βάση λοιπόν πιστεύω ότι η εύκολη ανάγνωση παραμερίζει την ποίηση στην εποχή μας.
Απλό.
Πατριάρχης Φώτιος

ΤΟ ΑΛΦΑ ΤΟΥ ΚΕΝΤΑΥΡΟΥ said...

Καλημέρα σας
Μια και μιλάμε για στατιστικές, σημειώνεται πάντα μεγάλη αύξηση των πωλήσεων το καλοκαίρι και λιγότερη τους χειμερινούς. Ρώτησα μια φίλη που διαβάζει ελαφρά λογοτεχνία και μου είπε ότι πράγματι το καλοκαίρι διαβάζει πολλά βιβλία, κυρίως στη θάλασσα, επειδή αισθάνεται περισσότερο χαλαρή και ευδιάθετη και δεν θέλει να της χαλάσει τη διάθεση ένα δύσκολο βιβλίο. Θέλει η ρέει η πλοκή και να είναι ευχάριστη. Το χειμώνα διαβάζει που και που και με δυσκολία, γιατί δεν χαλαρώνει, έχει τη δουλειά, το σπίτι, να διαβάσει τα παιδιά. Αναγνωρίζει ότι ένα καλό βιβλίο έχει κάτι σημαντικό να της πει, αλλά κοπιάζει πολύ για να το αποκτήσει μέσα από τις σελίδες του και δεν έχει τέτοια διάθεση, λόγω όλων των παραπάνω που ανέφερα. Η ανεμελιά δε του καλοκαιριού την οδηγεί στο ανέμελο βιβλίο για να ξεχάσει έναν δύσκολο χειμώνα.
Ας βάλουμε λοιπόν κι αυτή την παράμετρο στη συζήτησή μας. Λέμε οι ξένοι διαβάζουν. Ναι συμφωνώ. Μήπως η πλειοψηφία κι εκεί διαβάζει τέτοια βιβλία? Δεν ξέρω, υποθέσεις κάνω.

ΛΕΝΑ ΜΑΝΤΑ said...

Πραγματικά ενδιαφέρουσα συζήτηση, μόνο που στα ευπώλητα δεν είναι μόνο η Μαντά,(την οποία... στοχοποιήσατε). Στα ευπώλητα ήταν και ο Μπουραντάς και δεν άκουσα λέξη γι αυτόν. Πάντως παρακολούθησα μ' ενδιαφέρον όλες τις απόψεις και δεν έχω να προσθέσω τίποτα,ούτε και ν' απολογηθώ για τίποτα... Δεν ξέρω αν η Μαντά και η κάθε Μαντά, είναι το σκαλοπάτι για ένα βιβλιοπωλείο, αλλά νομίζω οτι είναι ένα κατώφλι που καλό είναι να περνούν όλοι....

Πάπισσα Ιωάννα said...

Skorpie,
Έχεις δίκιο. Όποτε μου έχουν ζητήσει να τους συστήσω ένα βιβλίο για το καλοκαίρι μού ζήτησαν κάτι χαλαρό και εύκολο για να συνοδεύει τη ραστώνη τους.
Το χειμώνα όλο και κάποιο άλλο θα παρακινηθούν να διαβάσουν.
Πατριάρχης Φώτιος

Πάπισσα Ιωάννα said...

Λένα Μαντά,
σ' ευχαριστώ για τη συγκατάβαση και για το ότι βρήκες ενδιαφέροντα τον διάλογο, έστω κι αν δεν κείται υπέρ των ευπώλητων.
Για τον Μπουραντά, όμως, μίλησα και μάλιστα μέσα στο ποστ μου, ενώ σε παλαιότερη ανάρτηση (15.10.2008) έχω εκφραστεί αρνητικά για το είδος της γραφής του.
Να είσαι καλά
Πατριάρχης Φώτιος

Pellegrina said...

Όπα, καλημερά στη ναυαρχίδα των ευπωλήτων!

α) κυρία Μαντά, γιατί δεν γράφετε με ψευδώνυμο(:)) ένα κανονικό βιβλίο; (χωρίς την αριστουργηματική α π ο σ τ ε ί ρ ω σ η από τα βαθύτερα ρεαλιστικά στοιχεία που κάνετε, εχω διαβάσει τις δωρεάν σελίδες που προσφέρει ο ψυχογιός;) Θα έχει πλάκα. Λεφτά δνε θα βγάλετε αλλά θα αποδείξετε πολλά!

β) εννοείται ρητορική η ερώτηση!

γ) Ο Μπουραντάς (που εχω διαβάσει μια δυο σελίδες στα όρθια σε βιβλιοπωλείο είχε ειδικό κοινό, τις ...πανεπιστημιακές. (και τους φοιτητές -τα χάλια μας- που με εσεμες του έδωσαν βραβείο και πήραν βαθμό...)Ως τωρα είναι συγγραφέας του ενός βιβλίου. Δεν εχει σχέση με Μαντά.

ΛΕΝΑ ΜΑΝΤΑ said...

Διακρίνω μια ειρωνεία ή κάνω λάθος; Όσο για την ρητορική ερώτηση, εγώ επιλέγω ν' απαντήσω: Δεν θα έγραφα ποτέ κάτι που δεν είμαι εγώ. Γράφω αυτά που εμένα μου αρέσει να διαβάζω, ανάμεσα στα άλλα. Και ούτε θα ήταν έντιμο να προσποιηθώ κάτι που δεν είμαι. Υπάρχουν άλλοι συγγραφεις που έχουν τις γνώσεις και το ταλέντο να γράφουν τα...."μη ευπώλητα". Και για να είμαι ειλικρινής τα διαβάζω και αυτά! Νομίζω όμως οτι δεν μπορεί κανείς να βγάλει συμπέρασμα για ένα βιβλίο ή για έναν συγγραφέα από το διαφημιστικό 16σελιδο του εκδότη. Όταν διάβασα το "Θαύμα της αναπνοής" του Σωτάκη, αγόρασα και άλλο του βιβλίο να διαβάσω, όπως το ίδιο έκανα και με του Χειμωνά τη "Ραγδαία επιδείνωση" και πήγα και σε παρουσίαση του για να τον γνωρίσω. Θεωρώ σωστό, να γνωρίσεις κάτι πριν το απορρίψεις....

Pellegrina said...

Καμία ειρωνία ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ (μια γενικότερη επί του όλου θέματος οκέι, ναι), αντιθέτως εκτίμηση. η γνώμη μου 0από το λίγο-είναι αυτή ακριβώς (υποκειμενική βεβαίως) και υπονοώ σκόπιμη επεξεργασία, πράγμα που το θεωρώ ικανότητα. Το ότι σου αρέσει δεν αμφιβάλλω, κανείς δεν πετυχαίνει κάνοντας πράγματα που δεν του αρέσουν. Η συγγραφική 'υποκρισία" είναι άλλο πράγμα, κάθε καλός συγγραφέας είναι υπο μία έννοια "υποκριτής"

Προς τους υπόλοιπους: όμως, όσοι διαβάζουν τα βιβλία ολόκληρα, και που είναι εκατοντάδες χιλιάδες, γιατι ποτέ δεν έκαναν μια σοβαρή κριτική, έστω σχολιασμό;

Θεόφιλε κατι θελω να απαντήσω για το αστυνομικό, αλλά είναι λίγο κατεβατό και το αφήνω για άλλη ώρα!

(προφανώς εννοείς την Κακούρη, αλλά αυτή εχει την πολυτέλεια!)

ΛΕΝΑ ΜΑΝΤΑ said...

Νομίζω οτι μπερδεύετε το επίσημο site των εκδόσεων Ψυχογιός και τα σχόλια που αναγράφονται σ' αυτό και είναι απόλυτα λογικό. Μα εκεί είναι ας πούμε η...βιτρίνα του καταστήματος. Γράφουν απλοί άνθρωποι, απλά λόγια και ακριβώς επειδή είναι η βιτρίνα αναγράφονται μόνο τα θετικά σχόλια. Σαφώς στο προσωπικό μου mail και έρχονται διαφορετικά πράγματα, από αναλύσεις, μέχρι αντιρρήσεις, αλλά αυτά είναι προσωπικά και δεν δημοσιεύονται. Δεν ξέρω αν κάθε συγγραφέας είναι υποκριτής με την έννοια του "υποδύομαι" δεδομένου οτι λίγο πολύ ταυτιζόμαστε με τους ήρωες των βιβλίων μας. Υπάρχει όμως πάντα μια απορία. Γιατί στα ..ευπώλητα, στα ροζ ή όπως αλλιώς θέλετε να τα πείτε βιβλία υπάρχουν τόσο αναγνωρισίμοι χαρακτήρες; γιατί όταν διαβάζω Πολυράκη , Καρακάση, Τραυλού(και Μαντά), και χρησιμοποιώ ονόματα που έκαναν "πέρασμα" από αυτή τη συζήτηση, αναγνωρίζω πρόσωπα και χαρακτήρες που έχω συναντήσει στη ζωή μου και δεν μου συμβαίνει αυτό όταν διαβάζω Σφακιανάκη, Σωτάκη, Χειμωνά, Ραπτόπουλο; Και η ερώτηση δεν είναι ούτε ρητορική, ούτε ειρωνική. Πραγματικά αναζητώ μια λογική εξήγηση. Μήπως τελικά τίποτα δεν είναι τυχαίο και οι πολλοί αγοράζουν και διαβάζουν βιβλία που αφορούν τους πολλούς και οι λίγοι αυτά που αφορούν λίγους; Και πού είναι το κακό σε όλο αυτό; Και κάτι ακόμα.... Όλοι όσοι κρίνουν και κατακρίνουν το ...ευπώλητο, έχουν σκεφτεί ποτέ οτι χάρη σ' αυτό ο κόσμος μπήκε στα βιβλίοπωελία (που είναι και το ζητούμενο με 8% αναγνωστικό κοινό στην Ελλάδα) και παράλληλα έδωσε τη οικονομική δυνατότητα στους εκδότες να εισπράξουν από αυτά τα βιβλία και να εκδώσουν και άλλα που διαφορετικά θα έμεναν στα αζήτητα, πράγμα επιζήμιο για το αναγνωστικό κοινό που ζητάει κάτι πιο..."ψαγμένο";

Πάπισσα Ιωάννα said...

Γνώμη μου είναι ότι καθημερινούς ήρωες, απλούς ανθρώπους που είναι και δίπλα μας βλέπουμε καθημερινά στα δελτία ειδήσεων ή στις πρωινές και απογευματινές ενημερωτικές εκπομπές. Ακόμα όμως και στην "μη ευπώλητη" λογοτεχνία ονομάτων πολύ ανώτερων απ' αυτά που αναφέρεις παρελαύνουν πλήθος τέτοια. Αυτό δεν είναι κριτήριο.
Και μια που συζητάμε κόσμια και προς τιμή σου (και των υπολοίπων θαμώνων), θα ήθελα να ρωτήσω, αν βέβαια ξέρεις, τι άλλα βιβλία και συγγραφείς διαβάζουν οι αναγνώστες/αναγνώστριές σου;
Ευχαριστώ
Πατριάρχης Φώτιος

Pellegrina said...

άι, ωραίο εξελίσσεται!

(εννοείται ότι συμφωνούμε απολύτως για το τελευταίο με τα βιβλιοπωλεία)

Για την πολύ ωραία ερώτηση, εχω δύο απαντήσεις, που είναι, ειδικά η πρωτη, απολύτως υποκειμενικές, μάλλον βρίσκουν αντίθετους πολλούς και κυρίως αφορούν ΟΛΑ τα βιβλία (όχι τα ροζ και τα μη)

α) από την άποψη του κειμένου: Καλή λογοτεχνία κατά τη γνώμη μου (αυστηρά προσωπική παντα!) δεν είναι αυτή στην οποία ο αναγνώστης "αναγνωρίζει τον εαυτό του", αλλά αυτή στην οποία με το τέχνασμα ηρώων που προκύπτουν από στοιχεία της πραγμαιτκότητας αλλά είναι πιο ΠΑΝΩ από αυτήν, διαφορετικοί και "κατασκευασμένοι", προβάλλονται και συγκρούονται ιδέες, συναισθήματα, μπαίνουν ερωτήματα κλπ. Αρα, η τόσο άμεση "αναγνωρισιμότητα" των ηρωίδων για μένα αποτελεί λογοτεχνικό μειονέκτημα. Να προσθέσω ότι το μειονέκτημα αυτό περισσότερο το βρίσκω στη λεγόμενη "καλή" λογοτεχνία (μεγάλο μερος της ΄συγχρονης ελληνικής δεν μου πολυαρέσει) παρά στα "ροζ', για τα οποια νομίζω ότι ισχύει πιο πολύ κατι άλλο, το εξής:

β) Από την πλευρά του αναγνώστη: πολλές αναγνωστριες των "ροζ" αναγνωρίζουν αμέσως τον εαυτό τους στα βιβλία γιατί απλούστατα ...δεν έχουν εαυτό! Διαβάζουν ακριβώς γι΄αυτό, για να βρουν ταυτότητα (όπως τα παιδιά και οι εφηβοι)θεωρούν πριν καν ανοίξουν την πρώτη σελίδα ότι πρέπει να ταυτιστούν με την ηρωίδα και ψάχνουν σημάδια ταύτισης γιατι το εχουν ανάγκη! Δεν έχουν σταθερή εικόνα του εαυτού τους που θα συγκρίνουν με την ηρωίδα, γι αυτό είναι πρόθυμες να ταυτιστούν με ό,τι τους προσφέρεται. Το μεγάλο αβαντάζ των "ροζ' σε σχέση με τα "άλλα" είναι ότι προσφέρουν σαφή τέτοια εικόνα, εχουν πλοκή, ιστορία, απλότητα. Ενώ τα ψυχαναλυτικ0-υπαρξιακά προβλήματα των "άλλων" τις αποθαρρύνουν. (Στην πραγματικότητα έχουν πολλά από αυτά αλλα δεν θέλουν ή δεν μπορούν να τα δουν. Γι αυτο λέμε ότι η ροζ λογοτεχνία είναι "παρηγορία"


Μένουν οι (πιστεύω πολλές) αναγνώστριες που σας διαβάζουν ως παραμύθι, που δεν ταυτίζονται δηλαδή, και νομίζω αυτές είναι το δυνατο σας χαρτι (γιατί με τα χρόνια θα αυξάνονται), όσο κι αν οι άλλες σας κολακεύουν περισσότερο (αλλά είναι σημαντικότατο να φτιάχνεις παραμύθια!).

προσθέτω ξανά: η γνώμη μου αφορά κι άλλα βιβλία, όχι μόνο τα ροζ. Αλλά με τα ψυχολογικά σουρτα φέρτα του Κορτώ πχ ή της Δημητρακάκη ποια να ταυτιστεί; ΔΕΝ ΑΝΤΕΧΕΙ, δατσ ολ!

(Πατριάρχη ο διάλογος θα γράψει ιστορία!)

υγ: ναι, όντως εχω το σάιτ οτυ Ψυχογιού στο νου. Δεν προλαβάινω να ψάχνω πολλά, μη νομίζεις! στο πόδι γράφω, γι΄αυτό και είμαι λίγο "χύμα"!

Pellegrina said...

Πατριάρχη μόλις είδα την απάντησή σου στη Λένα(έγραφα το σεντόνι μου!). Μα τετοια γράφεις, καιόλοι μετά λένε ότι εγώ είμαι εσύ!!!

ΤΟ ΑΛΦΑ ΤΟΥ ΚΕΝΤΑΥΡΟΥ said...

Οσο κι αν συζητάμε και διαφωνούμε για το μεγάλο αυτό θέμα των "ευπωλητων ή μη " βιβλίων νομίζω ότι μάλλον στο τέλος θα καταλήξουμε σε αυτό που λέει η κυρία Μαντά: "Οι πολλοί αγοράζουν και διαβάζουν βιβλία που αφορούν τους πολλούς και οι λίγοι αυτά που αφορούν λίγους" Και θα προχωρήσω ακόμη πιο πέρα συμφωνώντας με την κυρία Μαντά και διαφωνώντας με την Pellegrina, ότι ανεξαρτήτως του είδους του βιβλίου ο συγγραφέας είναι επιτυχημένος εαν ο αναγνώστης του έχει καταφέρει να βρεί μέσα στις σελίδες του ένα κομμάτι του εαυτού του και κλείνοντάς το έχει καταφέρει να φθάσει στην "κάθαρση" . Αν αύριο δυσκολεύεται να θυμηθεί έστω και το όνομα του συγγραφέα, αυτό σημαίνει ότι διάβασε ένα κακό βιβλίο. Οι δρόμοι για την κάθαρση, με την τραγική έννοια του όρου, μπορεί να περνούν τόσο μέσα από ένα βιβλίο της κυρίας Μαντά όσο και από ένα βιβλίο του Μαρσέλ Προυστ.
Δεν στέκομαι στη διαφήμιση που κάνει ο κάθε εκδοτικός οίκος η οποία είναι θεμιτή εφόσον αντιμετωπίσει το βιβλίο ως εμπορικό προϊόν, αλλά στις προθέσεις του συγγραφέα. Εμένα το ερώτημα που βρίσκεται στην άκρη της γλώσσας μου προς μια αναγνωρισμένη συγγραφέα είναι: Γιατί σας αρέσει να γράφετε ? Πραγματικά θα ήθελα να ακούσω τη γνώμη σας κυρία Μαντά.

Υ.Γ συμφωνώ με την άποψή σας:
" Όλοι όσοι κρίνουν και κατακρίνουν το ...ευπώλητο, έχουν σκεφτεί ποτέ οτι χάρη σ' αυτό ο κόσμος μπήκε στα βιβλίοπωελία (που είναι και το ζητούμενο με 8% αναγνωστικό κοινό στην Ελλάδα) και παράλληλα έδωσε τη οικονομική δυνατότητα στους εκδότες να εισπράξουν από αυτά τα βιβλία και να εκδώσουν και άλλα που διαφορετικά θα έμεναν στα αζήτητα, πράγμα επιζήμιο για το αναγνωστικό κοινό που ζητάει κάτι πιο..."ψαγμένο";

ΛΕΝΑ ΜΑΝΤΑ said...

Δεν ξέρω αν ο διάλογος θα γράψει ιστορία, ξέρω όμως οτι είναι εξαιρετικά ενδιαφέρων και μ' αρέσει να συζητώ με άτομα που έχουν θέσεις και απόψεις έστω και για να κατακρίνουν το ύφος της γραφής μου ή το είδος στο οποίο ανήκω. (Μόνο μην δυσανασχετήσετε για το σεντόνι που θ' ακολουθήσει, μου βάλατε πολλά!) Δεν είμαι από τους συγγραφείς που πιστεύουν οτι γράφουν αριστουργήματα που θα μείνουν στους αιώνες και γι αυτό πρέπει να αρέσουν υποχρεωτικά σε όλους όσα γράφω! Άρα για ποιο λόγο να λείψει η κοσμιότητα και το χιούμορ ακόμα;
Και ξεκινώ με τον Πατριάρχη (επιβάλλεται λόγο τίτλου νομίζω να προηγηθεί): Οι αναγνώστριες μου και οι αναγνώστες μου (υπάρχουν και άντρες!) διαβάζουν από ελληνική λογοτεχνία, Δημουλίδου, Τραυλού, Πολυράκη, Διακογιάννη (Ο γνωστός Νικόδημος)Καρακάση, Καλλιοντζή, τα ύστερα του κόσμου δηλαδή για τους βιβλιοκριτικούς. Από Ζατέλη, Δούκα, Σουρούνη δεν νομίζω ν΄αγγίζουν.... Να τολμήσω να υποθέσω, οτι άνοιξα η ίδια τον...λάκκο μου μ' αυτή την απάντηση;
Pellegrina: Λίγο....Κουρτοβική η άποψη για τις αναγνώστριες νομίζω. Φυσικά και έχουν εαυτό και ζωή και σχέσεις και παιδιά και ζουν τη ζωή τους, αλλά η ζωή δεν είναι μόνο για να "ψάχνεσαι", είναι και για να διασκεδάζεις. Με την ίδια λογική που θ' ακούσεις διάφορα είδη μουσικής ανάλογα με την ώρα, θα διαβάσεις και κάτι πιο ανάλαφρο που δεν θα σου βγάλει την ψυχή! Αυτή ούτως ή άλλως βγαίνει στην καθημερινότητα και επιμένω: Ποιος είπε οτι τα παραμύθια είναι μόνο για τα παιδιά ή τι κακό έχει μετά από μια κουραστική μέρα να δώσεις μια...καραμέλα στο ταλαιπωρημένο σου μυαλό από μια ζωή που πολλές φορές σε πιέζει μέχρι ασφυξίας; Όσο για την πρώτη άποψη, την δέχομαι χωρίς κριτική γιατί εκφράζει τον τρόπο που επιλέγετε ένα βιβλίο ή έναν συγγραφέα και αυτό δεν "σηκώνει" ούτε λέξη!
Όσο για το...χύμα, να που έχουμε κάτι κοινό! Κι εμένα η μητέρα μου έτσι με αποκαλεί γιατί τρέχω και δεν προλαβαίνω!
Scorpios: Το δικό σας ερώτημα θέλει μεγαλύτερη ανάλυση και ίσως μας θυμήσει και μελό ταινία, αλλά θα το τολμήσω. Από πολύ μικρή και λόγω οικογενειακών συνθηκών, έβρισκα στην συγγραφή το ταξίδι ψυχής που μου έφτιαχνε την διάθεση όταν τα πράγματα γίνονταν δύσκολα. Όταν έγινα ευτυχισμένη παράτησα το γράψιμο και επανήλθα πάλι σε κάποια δύσκολη περίοδο της ενήλικης ζωής μου. Τώρα πια, γράφω γιατί μου αρέσει, γιατί το αγαπώ και γιατί δεν μπορώ να φανταστώ τον εαυτό μου μακριά από τις ιστορίες που φτιάχνει το μυαλό μου. Υποθέτω οτι ένας λόγος ακόμα είναι και για να βασανίζω όσους απεχθάνονται το όνομά μου και μισούν τις πωλήσεις των βιβλίων μου! (Αυτό το τελευταίο, φυσικά μπορείτε να το δείτε ως χιούμορ!)
Ελπίζω να σας κάλυψα! αν όχι, πάλι εδώ είμαι!

Αθηνά said...

Αν το θέμα είναι η καταγραφή της πραγματικότητας όπως αυτή φαίνεται στο πρώτο κοίταγμα, αν το θέμα είναι το πέρασμα στις σελιδες ενός βιβλίου των ανθρώπινων τύπων που μας αποκαλύπτονται μόνο μέχρι εκεί που κολακεύεται η ματαιοδοξία μας, τότε καλώς γράφονται τα ελαφρά αναγνω΄σματα.Έχει σημασία τι γυρεύει κανείς στις σελίδες ενός βιβλίου. Αν θέλεις να παραμείνεις φτωχός όσον αφορά την αυτογνωσία σου, αν δεν θέλεις κεντρίσματα πολλές φορές οδυνηρά να δεις τι κρύβεις στο βάθος τότε πάλικαλώς.Εγώ πιστεύω πως καμιά ανθρώπινη ύπαρξη δεν είναι απλή.Το θέμα για μένα είναι να δω πίσω από το δέρμα μου, πίσω απότις πράξεις μου,να καταλάβω τι μου συμβαίνει και να προχωρήσω πιο πέρα.Έχει τύχει να διαβάσω βιβλία που κλείνοντάς τα νιώθω πολύ φτωχότερη. Άσε που η πληθώρα των βιβλίων και των συγγραφέων κάπου ενπεριέχει και την κατάργηση κάθε βαθύτερου νοήματος του γραψίματος.Είναι σαν τα αντικείμενα μιας χρήσης.Γράφουμε τόσο πολύ γιατί έχουμε χάσει κάθε αυτοσεβασμό.Τα πολλά βιβλία έχουν σχέση μάλλον με το σύνδρομο της υπερκατανάλωσης παρά με οτιδήποτε άλλο.

Unknown said...

Το κακό με την κυριαρχία των "ευπώλητων" βιβλίων είναι ότι δημιουργούν κριτήρια. Οι αναγνώστες τους τείνουν να ταυτίσουν τα βιβλία αυτά με τα άλλα που όπως λεει και η κ. Μαντά θα αντέξουν και είναι και δύσκολα. Οι αναγνώστες των "ρόζ" βιβλίων θεωρούν ότι διαβάζουν λογοτεχνία γιατί έτσι τους συστήνονται τα βιβλία αυτα, ως λογοτεχνικά. Έτσι στο τέλος ταυτίζουν τη Λογοτεχνία (τον Κούντερα, τον Φώκνερ, τον Φλωμπέρ, τον Σταντάλ, τον Ουελμπέκ και τόσους άλλους δύσκολους και δυσκοίλιους) με τα ροζ ευπώλητα, πιστεύοντας ότι μόνο αυτο το είδος υπάρχει και κατά συνέπεια αξίζει αφού μόνο αυτό προβάλλεται. Η αντίρρηση μου με τα ρόζ ευπώλητα είναι λοιπόν η κυριαρχία τους στη σύγχρονη ελληνική πεζογραφία και ότι αυτό συνεπάγεται.

Τώρα όσον αφορά στην ταύτιση των χαρακτήρων και το χαρακτηρισμό των βιβλίων ως καραμέλων σε ένα κουρασμένων μυαλό που ανέφερε η κ. Μαντά. Επιστρέψε τέ μου να διαφωνήσω.
Η λογοτεχνία δεν μπορεί να θεωρείται καραμέλα που θα προσφερθεί σε ένα κουρασμένο μυαλό για να το ξεκουράσει από την καθημερινότητα.
Το βιβλίο δεν έχει καμία λογοτεχνική αξία αν απλά μας περιγράφει ακόμα και εξαίσια τον κόσμο που μας περιβάλλει όπως ακριβώς είναι. Ο στόχος του είναι μέσα από την τέχνη του λόγου, και όχι με τον προφορικό λόγο που ταυτίζεται πλέον με το γραπτό, να μάς δώσει μια άλλη οπτική γωνία, να μας κάνει να δούμε τον κόσμο αυτόν με άλλα μάτια.
Η Έμμα Μποβαρύ του Φλωμπέρ, για παράδειγμα, δεν θα ήταν η ηρωίδα που έμεινε στην ιστροία της λογοτεχνίας αν ο Φλωμπέρ την παρουσίαζε σαν μια καθημερινή γυναικούλα της επαρχίας που αφοσιωμένη στον άντρα της μεγαλώνει το παιδί της, δημιοργώντας ενδεχομένως την ταύτιση που τόσο έντονα επιδιώκεται σήμερα. Αλλά ο Φλωμπέρ επέλεξε να γράψει όπως λέει "ένα βιβλίο για το τίποτα", επέλεξε να απορροφήσει το αντεικειμενικό και να το αφήσει να κυκλοφορήσει μέσα του ώσπου να εξωτερικευτεί με τέτοιο τρόπο ώστε κανείς να μην καταλάβει αυτή την εξάισία χημεία, επέλεξε το Ύφος από την Αλήθεια και έφτιαξε ένα αριστούργημα.

Δεν έχω βέβαια την απίτηση από τους σημερινούς συγγραφείς των ευπώλητων να γράφουν όπως τον Φλωμπέρ αλλιώς να μην γράφουν καθόλου αλλά απαιτώ, ως αναγνώστης, να γράφουν τα βιβλία τους υιοθετώντας κάποιους στοιχειώδεις λογοτεχνικούς κανόνες ύφους, γλώσσας και δομής και όχι απλά να μεταγράφουν ιστορίες που έζησαν ή άκουσαν ή έπλασαν βαφτίζοντάς τες σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία και τους ευατούς τους λογοτέχνες.

Τα σέβη μου

Πάπισσα Ιωάννα said...

Νεζερίτη,
συμφωνώ με τη γνώμη σου για τα κριτήρια που θέτουν τα ευπώλητα. Μου άρεσε όπως το διατύπωσες. Όντως οι αναγνώστες αυτού του είδους πιστεύουν ότι διαβάζουν ουσιαστική λογοτεχνία, ενώ ίσως παλιότερα τα λέγανε άρλεκιν και τα πουλούσανε στα περίπτερα.
Γι' αυτό πιστεύω ότι όντως η λογοτεχνία δεν είναι απλώς "καραμέλα", όπως λ.χ. η τηλεόραση και η αποχαυνωτική της δράση, αλλά κάτι περισσότερο, είναι απόλαυση αλλά στο πλαίσιο της ψυχαγωγίας, είναι φυγή αλλά στο πλαίσιο του προβληματισμού, είναι αναγνώριση ομοιοτήτων αλλά περισσότεροο ανοχή στο διαφορετικό και αναγωγή στο υψηλό (με την έννοια που είχαν οι τραγωδίες).
Πατριάρχης Φώτιος

Vivi G. said...

Πωλήσεις-ευπώλητα-ροζ-γράφω γιατί μου αρέσει-χρήμα-παραμύθια-γυναίκες-ανάγνωση-βιβλίο- ζηλεύω-πουλάω-κατώφλι-βιβλιοπωλείο-ιλαρά και μαγουλάδες και μετά ανοσία-αμάρτησα για το παιδί μου-αναγνωρίζω πρόσωπα και χαρακτήρες που έχω συναντήσει στη ζωή μου και δεν μου συμβαίνει αυτό όταν διαβάζω Σφακιανάκη, Σωτάκη, Χειμωνά, Ραπτόπουλο-
Λέων Τολστόι-Άννα Καρένινα-Μ.Καραγάτσης-Η Μεγάλη Χίμαιρα-πάθη-άνθρωποι-Έμιλυ Μπροντέ-Ανεμοδαρμένα Ύψη-γυναίκες συγγραφείς-γυναικείο κοινό-Χάρις Αλεξίου-Δεσποινάννα Βανδηβίσση-διασκέδαση-μουσική-σκυλάδικο-συναυλία-ο καλός ο μύλος όλα τα αλέθει......
Η δημοκρατία και το τίμημά της.
Χαιρετώ.

Anonymous said...

Ορθά τέθηκε Πατριάρχα περί Μπουραντά αλλά και λοιπών -σύμπτωση που οι περισσότερες είναι γυναίκες;-.Ορθότερα δε τέθηκε από τον Νεζερίτη το θέμα. Και συμφωνώ ότι η λογοτεχνία είναι αυτά που ειπώθηκαν και άλλα σκόμη περισσότερα. Αν ήθελα μόνον να αναγνωρίσω στα βιβλία τη διπλανή μου κυρία θα έβλεπα τηλεόραση.Αν ήθελα να ξεφύγω μόνο από την καθημερινότητα θα ρέμβαζα απλώς. Ας θυμηθούμε : μ ένα άρλεκιν ξεχνιέσαι" και τον αντίποδα : " το βιβλίο να είναι το τσεκούρι που σπάει την παγωμένη θάλασσα μέσα σου". Πού κείται λοιπόν η λογοτεχνία; Αλλά ας παρηγορηθούν οι θιγέντες : τα διδακτορικά του μέλλοντος περί του έργου τους κυοφορούνται σε αρτιγέννητα λαπτοπ.Επίσης ας θυμηθούμε εκείνη την καβαφική πόλη των ιδεών με τους Νομοθέτες της θεωρώντας έναν εξ αυτών τον Χρόνο που θα δικάσει τους συγγράφοντες. Απλά συμφωνώντας με τους τελευταίους προ-γράψαντες θα αποφύγω σεντόνια και αναλύσεις και θα ερωτήσω μόνον : πού είναι καθηγητής ο Μπουραντάς;

ΛΕΝΑ ΜΑΝΤΑ said...

Δεν είναι η πρώτη φορά που τα ευπώλητα γίνονται σάκος του μποξ, και ....πώς το είπε η Pellegrina; "ως η ναυαρχίδα των ευπώλητων" αποδέχομαι οτι δεν μιλάμε την ίδια γλώσσα. Αλλά νομίζω οτι οι εποχές αλλάζουν και μαζί περνάμε και ένα μεταβατικό στάδιο στην λοχοτεχνία που πάντα απεικόνιζε την εποχή της. Όσο για όλους τους μεγάλους που αναφέρατε, όταν ξεκίνησαν δεν ήξεραν αν θα μείνουν στην ιστορία. Ο χρόνος κυρίες και κύριοι θα δείξει και μετά από πενήντα χρόνια θα ξέρουμε για ποιους θα μιλάνε οι Έλληνες τουλάχιστον και δεν αναφέρομαι φυσικά σ' εμένα! Ποιος είπε λοιπόν πως τα ευπώλητα μιλάνε για νοικοκυρές που κάθονται σπίτι και μεγαλώνουν παιδιά; Ή για την κυρία της διπλανής πόρτας; Η μόνη διαφορά ανάμεσα σε σας και σε μένα, είναι οτι εγώ πηγαινοέρχομαι στις δύο όχθες της λογοτεχνίας και διαβάζω τα πάντα. Εσείς απ' ότι κατάλαβα μιλάτε για βιβλία που δεν έχετε αγγίξει καν! (εξαιρείται η Pellegrina που πήρε μια γεύση!)
Κάποτε διάβασα μια φράση στο διαδίκτυο και σας αποχαιρετώ μ' αυτήν... (Βλέπετε ετοιμάζω ένα ακόμα...ευπώλητο-ροζ-καραμέλα και πρέπει ν' αποχωρήσω)
"Τα μυαλά όπως και τ' αλεξίπτωτα, δουλεύουν καλύτερα, όταν είναι ανοιχτά!"

Αθηνά said...

...Και είναι ατέλειωτα τα επιχειρήματα και των δύο πλευρών κι αυτό αποτελεί αν μη τι άλλο μάχη..Κι είναι καλό να μάχεσαι στο τέλος κάτι θα προκύψει.Είναι η εποχή μας ο αιώνας της μετριότητας με την έννοια ότι έχουν βήμα και καταφέρνουν να μας καπελώνουν οι μέτριοι...Τα εξαιρετικά μυαλά ανήκουν σε σπάνιο είδος και τα σπάνια είδη ήταν και είναι πάντα ολιγάριθμα, .Ομως στα πλαίσια της δημοκρατίας ας αποδεχτούμε την αλήθεια..Όταν θα δούμε στους δρόμους να περπατάνε πολλοί άνθρωποι τ' απογεύματα και τα βράδια όχι γιατί θα πηγαίνουν κάπου αλλά γιατί δεν θα μπορούν πια να παρακολουθούν τηλεόραση, δε μπορούν πια να καθίσουν να διαβάσουν ένα χωνευτικό βιβλίο , τότε θα είναι το προμύνημα μιας αλλάγής..Κάτι καινούργιο θα προκύψει. Μέχρι τότε...χειμώνας έρχεται θα μας ζεστάνουν πάλι κάποια "βιβλία" Και τίποτα από τα παραπάνω δεν θέλουν να πουν πως εγώ κατατάσσω τον εαυτό μου σε ομάδα εξαιρετικών ..μπα καθόλου, απλά παίρνω μέρος στη μάχη

Unknown said...

Εδώ ακριβώς βρίσκεται και η στοιχειώδης διαφροά στην αντίληψη περί λογοτεχνίας κ. Μαντά. Η λογοτεχνία ποτέ δεν απεικόνιζε απλά την εποχή της. Είχε ίσως ως εφαλτήριο την εποχή της για να μιλήσει για πράγματα που βρίσκονταν μπροστά και πέρα από αυτήν και χρησιμοποιώντας την τέχνη του λόγου. να θέσει ερωτήματα διαχρονικά.

Τα σέβη μου

Πάπισσα Ιωάννα said...

"Η μόνη διαφορά ανάμεσα σε σας και σε μένα, είναι οτι εγώ πηγαινοέρχομαι στις δύο όχθες της λογοτεχνίας και διαβάζω τα πάντα.".
Πρώτ' απ' όλα, εγώ κατάλαβα ότι πολλοί από όσους μίλησαν είχαν διαβάσει ένα ή περισσότερα ευπώλητα.
Δεύτερον όμως και σημαντικότερο: αν στην αγορά κυκλοφορούν
α) γαριδάκια, πατατάκια κ.ο.κ.
β) γλιφιτζούρια και καραμέλες κ.ο.κ.
γ) χασίς, LSD, έκσταση κ.ο.κ.
δ) φρούτα και λαχανικά κ.ο.κ.
εγώ που δεν καταναλώνω το α, β και γ δεν μπορώ να κατηγορηθώ με τα λόγια της Μαντά, όπως τα αντέγραψα παραπάνω. Επειδή η α' κατηγορία έχει ανθυγιεινά προϊόντα, η β΄ προϊόντα για παιδιά και η γ΄ εθιστικές ουσίες εντελώς βλαβερές δεν μπορεί κανείς να πει "μα δεν καταναλώνεις κάτι από αυτά και μένεις μονόπλευρα στη δ και στην ε ή στη ζ".
Κρίνω, συγκρίνω, ακούω, αλλά έχω κάνει τις επιλογές μου ανάλογα με την παιδεία μου, τη βαθύτερη λογοτεχνική παιδεία του καθενός. Δεν χρειάζεται να πάρω λίγο χασισάκι για να πω "όχι". Δεν χρειάζεται να διαβάσω πέντε-δέκα ευπώλητα για να πω "όχι". Αρκούν ελάχιστα για να τα απορρίψω ή αρκεί μια περίπτωση που να ξεχωρίσει και να δώσει αισθητικές και άλλες αξίες, για να τη δω ως εξαίρεση και να τη διαβάσω.
Πατριάρχης Φώτιος

Δημήτρης Αλεξίου said...

Η συζήτηση μου άρεσε αλλά με προβλημάτισε κιόλας. Παρεμβαίνω απλώς για να θέσω μερικά δικά μου ερωτήματα:
α) Όλα τα best sellers θεωρούνται εξ ορισμού "ροζ", "light" ή "παραλογοτεχνία"; Έχω την εντύπωση ότι πολλά από τα αριστουργήματα της Παγκόσμιας Λογοτεχνίας υπήρξαν και εξακολουθούν να είναι best sellers. Πως τραβάμε τη γραμμή; Πως διαχωρίζουμε τα μεν από τα δε; Πως λέμε ότι η Μαντά είναι ροζ ενώ η Κακούρη λογοτέχνης; Και οι δύο είναι στις λίστες των ευπώλητων. Ποια είναι τα κριτήρια; Εδώ τέθηκε και το ζήτημα για το εύπεπτο και ευπώλητο του ιστορικού μυθιστορήματος.
β) Και σημαντικότερον. Γιατί πρέπει ο συγγραφέας να ταυτίζεται με τον διανοούμενο; Γιατί πρέπει το έργο του να θέτει αξίες, αρχές και ερωτήματα, γιατί πρέπει να επιχειρεί τομή στη σκέψη και στην κοινωνία για να καταξιώνεται ως συγγραφέας. Αν κάνει όλα τα παραπάνω τότε ο συγγραφέας είναι ΚΑΙ διανοούμενος, αλλά δεν μπορεί να είναι ένας καλός συγγραφέας ΧΩΡΙΣ αυτά;Η γλώσσα, η τεχνική, η μαστοριά στη μυθοπλασία δεν παίζουν ρόλο, πρέπει ο συγγραφέας να ξεκινάει κοινωνικές ή διανοητικές επαναστάσεις για να είναι καλός; Θα το μάθει η Ζταέλλη αυτό; Θα της το πούμε;
γ) Φυσικά και το εύπεπτο -άρα και ευπώλητο- θα είναι ευκολότερη επιλογή για τον περιστασιακό αναγνώστη. Όπως τα σκανδαλοθηρικά έντυπα πωλούν περισσότερα φύλλα από τις "σοβαρές" εφημερίδες, όπως ο καινούργιος δίσκος του Χατζηγιάννη θα πουλήσει περισσότερο από μία Όπερα, όσο το μπλοκμπάστερ θα πουλήσει περισσότερο από το ντοκιμαντέρ. Αυτό είναι αξιολογική κρίση απαραίτητα; Σημαίνει ότι ο ένας δίσκος είναι χειρότερος από τον άλλο, μόνο λόγω είδους; Ή ότι η μία ταινία είναι σίγουρα κακή ενώ το ντοκιμαντέρ ασφαλώς αριστούργημα;
δ) Όλα τα βιβλία ενός συγγραφέα ευπωλήτων είναι το ίδιο κακά (ή καλά αναλόγως από ποια πλευρά το βλέπετε); Δεν πληρούν όλα κανένα κριτήριο λογοτεχνίας; Θυμάμαι ότι η κριτική επέπεσε λάβρα κατά του "Ιούδα που φιλούσε υπέροχα" (300.000 αντίτυπα μην ξεχνιόμαστε) αλλά ήταν πολύ θετική για το δεύτερο βιβλίο της κυρίας Παπαθανασοπούλου (το οποίο φυσικά δεν έγινε best seller απ' ότι ξέρω- πάντως όχι σε τέτοιο βαθμό).
ε) Σίγουρα τα ευπώλητα βιβλία δίνουν στους εκδοτικούς οίκους το οικονομικό αντάλλαγμα που χρειάζονται για να συνεχίσουν τη δουλειά τους και να έχουν την πολυτέλεια να εκδόσουν και άλλα βιβλία "πιο δύσκολα". Σίγουρα η παραγωγή τίτλων έχει υπερδεκαπλασιαστεί τα τελευταία χρόνια και όλοι κερδίζουν πιο εύκολα το δικαίωμα να μπουν στην αρένα. Μήπως όμως η εμπορική πολιτική των Οίκων και των βιβλιοπωλείων "λιώνει" τα υπόλοιπα βιβλία; Γιατί η παραγωγή δύο εκδοτικών Οίκων με ειδίκευση στα "ευπώλητα" μονοπωλεί βιτρίνες και προθήκες; Πόσο πρέπει να εμπλέκεται το μάρκετινγκ όταν μιλάμε για βιβλία; Γιατί τέτοιο άγχος να "πουλήσει" το βιβλίο, ώστε να ασχολούμαστε περισσότερο με την προώθησή του απ' ότι με την ίδια τη συγγραφή και την έκδοση. Μήπως η λογική "σούπερ μάρκετ" των Οίκων, όπου το βιβλίο αντιμετωπίζεται ως προϊόν, με ημερομηνία "λανσαρίσματος" και ημερομηνία "λήξεως" (την έκδοση του επόμενου) είναι αυτή που κατ' αρχήν υποβιβάζει το βιβλίο ασχέτως περιεχομένου;
Ευχαριστώ.

Πάπισσα Ιωάννα said...

Δημήτριε,
οι ερωτήσεις σου έχουν σπουδαία βάση, ακιρβώς επειδή προεκτείνουν το θέμα προς απορίες που από μόνο του θέτει. Προσωπική μου γνώμη είναι:
α) Δεν είναι όλα τα ευπώλητα ροζ, αν και συνήθως η πλειόνοτητα σε μια λίστα μπεστ-σέλερ είναι συγκεκριμένου είδους. Τα κριτήρια συζητήθηκαν και έχουν γραφεί πολλάκις σε κριτικές.
β) αν ο συγγραφέας είναι μόνο παραμυθάς, δεν θα φτουρίσει. Όλοι οι μεγάλοι παγκοσμίως συγγραφείς δεν ήταν απλώς μάστορες του λόγου, ήταν ΚΑΙ προβληματισμένοι άνθρωποι ή κοινωνικά ευαίσθητοι ή ψυχολόγοι ή κοινωνικοί ανατόμοι ή... Άσε που η "γλώσσα, η τεχνική, η μαστοριά στη μυθοπλασία" συνυφαίνονται με το ανάλογο περιεχόμενο, αλλιώς είναι γράμμα κενό.
γ) Όχι.
δ) Όχι. Όπως δεν είναι καλά όλα τα βιβλία ενός καλού συγγραφέα. Αλλά υπάρχουν πλαφόν προς τα πάνω και προς τα κάτω αντίστοιχα.
ε) συμφωνώ ότι υπάρχουν κανόνες μάρκετινγκ που διέπουν και την αγορά του βιβλίου.
Αυτά τα λίγα, γιατί η συζήτηση έκανε τον κύκλο της. Ευχαριστώ για τους προβληματισμούς σου.
Πατριάρχης Φώτιος