Sunday, November 02, 2008

Μωσαϊκό με σοκολάτα: κλασικά κείμενα

Επίκαιρα ή μουσειακά;
Το 62% των βιβλίων που διαβάζουν οι βιβλιόφιλοι είναι λογοτεχνία (http://vivliocafe.blogspot.com/2008/10/blog-post_25.html). Ερώτημα νο 1: πόσα από αυτά ανήκουν στα κλασικά λεγόμενα κείμενα (δεν αναφέρομαι στους αρχαίους), πόσα δηλαδή είναι βιβλία που δεν εκδόθηκαν τα τελευταία δέκα ας πούμε χρόνια αλλά έχουν ήδη περάσει στην ιστορία των ελληνικών γραμμάτων; Γενικότερα ποια θέση έχουν οι κλασικοί συγγραφείς στα διαβάσματα του Νεοέλληνα του 21ου αιώνα;
Μια μεγάλη μερίδα αμφισβητεί τη γενιά του ’30 (Μυριβήλης, Βενέζης, Θεοτοκάς, Καραγάτσης) και την εξοβελίζει από τη βιβλιοθήκη της. Από την άλλη, πολλοί όπως ο Βιζυηνός ή ο Βουτυράς επανέρχονται για διαφορετικούς λόγους στο προσκήνιο, ενώ ο Παπαδιαμάντης –που κρίνεται σταθερά αναγνωστέος-

θεωρείται από πολλούς ρηχός, ανιαρός, επαναλαμβανόμενος κ.ο.κ. (βλ. και τα σχόλια της Pellegrina στο προηγούμενο ποστ). Οι μεγάλοι Ευρωπαίοι κλασικοί δεν παύουν να έχουν πέραση και σήμερα (Ντοστογιέφσκι, Τολστόι, Κάφκα κλπ.), μολονότι για πολλούς αναγνώστες η απέραντη περιγραφή και η επιμονή τους σε σχοινοτενείς αφηγήσεις είναι πλέον κουραστική. Διαβάζουμε επομένως τους κλασικούς και σε τι ποσοστό επί των αναγνωσμάτων μας;
Ερώτημα νο 2: τους διαβάζουμε –αν τελικά γίνεται κι αυτό- επειδή βλέπουμε στη γραφή τους διαχρονικά θέματα και ανησυχίες του ανθρώπου ή επειδή βαραίνουν με το όνομά τους, αν και πλέον έχουν μόνο ιστορική αξία; Απολαμβάνουμε ένα ογκωδέστατο ρεαλιστικό μυθιστόρημα λ.χ. σαν τον “Ηλίθιο” του Ρώσου συγγραφέα ή το διαβάζουμε ως συστατικό της παιδείας μας;
Κι από κει και πέρα, ερώτημα νο 3: μπορεί ο χώρος των ιστολογίων να αντέξει κλασικά αναγνώσματα; [βλ. τη συζήτηση με τη Χριστίνα γύρω από το θέμα στο http://anagnosi.blogspot.com/2008/10/708.html]. Είναι ο κυβερνοχώρος ανοικτός και στα κλασικά κείμενα; Θεωρητικά ναι, αλλά στην πράξη; Παράλληλα, μπορεί να γίνει συζήτηση γύρω από ένα τέτοιο έργο που έχει περιβληθεί με την αίγλη του σπουδαίου, ενώ μπορεί πλέον να είναι παρωχημένο; Πώς μπορώ εγώ ή ο άλλος να μειώσουμε την αξία ενός έργου που έχει αντέξει χρόνια, δεκαετίες ή και αιώνες, με ολιγόλογους αφορισμούς ή με προσωπικές προτιμήσεις;
Τέλος, τι είναι αυτό που κρίνει ποιο έργο διασώζεται ως κλασικό και αξίζει να διαβάζεται ανά τις γενιές (ερώτημα νο 4); Είναι ένας Κανόνας που εγκαθιδρύεται και κατόπιν διαβάζεται ως μορφή αυθεντίας με την ψυχολογική υποβολή ότι είναι και ακλόνητος; Προφανώς ο καθένας μπορεί να αμφισβητήσει την αξία ενός καταξιωμένου ως τώρα έργου, αλλά δύσκολα θα μπορέσει να το εξοβελίσει από την ιστορία, ή μήπως όχι;
Μια υποσημείωση: κλασικά κείμενα είναι πλέον το "Το κιβώτιο" του Αλεξάνδρου, το "Φράγμα" του Πλασκοβίτη και άλλα ανάλογα και όχι μόνο τα παλιά που έχουν περάσει στην εκπαίδευση.


Πατριάρχης Φώτιος

41 comments:

Pellegrina said...

Καλημέρα, να ένα σπουδαίο θέμα! θα σας απαντήσω απλά τη γνώμη μου: η τέχνη είναι από τη φύση της κατι επαναστατικό, ακόμα και η πιο "συντηρητική": φτιάχνει τον κόσμο από την αρχή, με τα δικά του υλικά αλλά με τη δημιουργικότητα της ανθρώπινης φαντασίας. Το (οποιοδήποτε) σύστημα για διάφορους λόγους, συνειδητά ή ασυνείδητα, εχει από αιώνων καθιερώσει τρόπους να τη δαμάζει. Ένας από αυτούς είναι, σε όλες τις τέχνες, η δημιουργία του λεγόμενου "κανόνα" (Άλλος είναι η σοβαροφάνεια και ο ακαδημαϊσμός με τα οποία ενδύεται η ενασχόληση με την καλή τέχνη,με κάτι δηλ. από τη φύση του τόσο παιγνιώδες, αντικομφορμιστικό και ηδονιστικό)
Προσωπικά δεν αντιλαμβάνομαι κανένα κανόνα. Ο Ντοστογιέφσκι είναι απλώς ένα βιβλίο. Αντιλαμβάνοναι Γιατί θεωρείται μεγάλος, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι τον θεωρώ εγώ. οι δύο αυτές διατυπώσεις δείχνουν δύο διαφορετικά πράγματα: α) ότι εχουμε γνώση των αναγκών και αξιών της ανθρωπότητας, β) ότι γνωρίζουμε τον εαυτό μας και τη θεση του μεσα σε αυτή. Για να το πω απλά, κλασικά, σύγχρονα, μεγάλα, μικρά όλα είναι κομματια της ζωής και όσο πιο πολύ αυτή μας ενδιαφέρει, τόσο και διαβάζουμε από όλα. Φυσικά και οι "κλασικοί"έχουν θέσει στο διαδίκτυο, αρκεί να μην αρχίσετε εκείνα τα "ο ανυπέρβλητος", "Ο πολύς Προυστ", "Ο μεγάλος Κάφκα" κλπ. Μια ζωντανή και πρωτοτυπη αναγνωση ειναι το ζητούμενο, εκ του μηδενός σχεδόν, μια λοξή ματιά βρε παιδί μου, όχι τα ίδια και τα ίδια.
Για το Κιβώτιο: είναι ενα βαρετό (για μένα) βιβλίο, αλλά τρομακτικού ηθικού βάρους, λόγω θέματος. Επίσης είναι διεθνές. Οι "καφκικές" (άντε, το είπα) καταστάσεις που απεικονίζει το βγάζουν κατά πολύ από τα όρια του ελληνικού εμφυλίου. άραγε είχε την επιτυχία που του ταίριαζε; Αγαπάμε τη λογοτεχνία μας όταν θέλουμε να μας εκπροσωπεί στον πλανήτη και παλεύουμε γι αυτό.

Πάπισσα Ιωάννα said...

Μου άρεσε "ανυπέρβλητα" (αστειεύομαι, γιατί κι εγώ απεχθάνομαι τις μεγαλοστομίες) η φράση σου:
"Αντιλαμβάνοναι γιατί θεωρείται μεγάλος [ένας κλασικός], αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι τον θεωρώ εγώ. Οι δύο αυτές διατυπώσεις δείχνουν δύο διαφορετικά πράγματα: α) ότι εχουμε γνώση των αναγκών και αξιών της ανθρωπότητας, β) ότι γνωρίζουμε τον εαυτό μας και τη θεση του μεσα σε αυτή"
Διατύπωσες εύγλωττα την ιδέα της διαχρονικότητας ενός έργου, κρινόμενου με τά μέτρα πολλών γενιών, αλλά ταυτόχρονα και την προσωπική μας στάση που μπορεί (και καθόλου δεν επιβάλλεται το αντίθετο) να είναι διαφορετική. Άλλο η ιστορική αξία και συχνά άλλη η εκτίμηση στο πνεύμα της εποχής μας.
Και ένα δεύτερο, που επισημαίνεις: χρειάζεται -αν είναι δυνατόν- μια νέα ανάγνωση στο κλασικό. Να ένας ορισμός του κλασικού: το κείμενο που διαβάζεται κάθε φορά με νέο τρόπο και αντέχει πολλές, διαφορετικές αναγνώσεις ανά τις εποχές και τις κοινωνίες.
Πατριάρχης Φώτιος

ναυτίλος said...

Συμφωνώ με την Πελλεγκρίνα ότι δε δέχομαι κανένα κανόνα και απεχθάνομαι τα κείμενα που μιλάνε για μεγάλους και ανυπέρβλητους a priori.Το σημαντικό με τα μπλογκς είναι ότι μπορεί να πει ο καθένας τη γνώμη του με βάση το προσωπικό του γούστο αδιαφορώντας για το τι είναι πρέπον ή σωστό .H Pellegrina είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα και κρίμα που δεν έχει δικό της μπλογκ .(Ωστόσο το Κιβώτιο είναι ένα από τα ωραιότερα βιβλία που έχω διαβάσει και δεν το βρήκα καθόλου βαρετό αλλά αντίθετα συναρπαστικό).
Πατριάρχη συμφωνώ με τον ορισμό σου για το κλασικό απόλυτα . Αλλά δεν μπορώ να συμφωνήσω και απόλυτα με το διαχωρισμό σου περί ιστορικής αξίας και αξίας σύμφωνης με το πνεύμα της εποχής.Για μένα όταν αξιολογώ ένα βιβλίο (με κριτήριο την απόλαυση που μου προσφέρει) αδιαφορώ για την ιστορική του αξία ή για το πνεύμα της εποχής μου (δύσκολο να το καθορίσεις και δεν είναι πάντα σωστό να το κάνουμε με μέσους όρους).
Τον Παπαδιαμάντη δεν παύω να τον απολαμβάνω κάθε φορά που τον διαβάζω , το ίδιο και τον Ροίδη αλλά ο Καραγάτσης ή ο Θεοτοκάς ή και ο Παλαμάς (στα πιο πολλά έργα τους) μου φαίνονται ξεπερασμένοι και δε με απασχολεί αν έχουν κάποια ιστορική αξία . Αυτό απασχολεί ίσως τον ιστορικό της λογοτεχνίας κι όχι εμένα τον αναγνώστη .

Πάπισσα Ιωάννα said...

Ναυτίλε,
κι εγώ έτσι λειτουργώ, όπως κι εσύ. Αλλά πες μου το εξής: αναγνωρίζεις πως, αν και δεν σου αρέσει ένα βιβλίο, αντιλαμβάνεσαι την ιστορική του αξία και θέλεις να το έχεις διαβάσει, ώστε να μην λείπει από την πνευματική σου περιουσία;
Πατριάρχης Φώτιος

EKT said...

Καλημέρα,
Θα απαντήσω πολύ απλά στο ερώτημά σου. "Κλασσικό" θεωρώ εγώ ένα κείμενο που αντέχει στο χρόνο με την έννοια ότι έχει την ικανότητα να μιλάει στον αναγνώστη πέρα και ανεξάρτητα από τη διαχρονικότητα των θεμάτων που πραγματεύεται. Για μένα "κλασσικό " είναι ένα κείμενο, που θέλω να ξαναδιαβάσω και που όσες φορές και αν το κάνω, έχει ο συγγραφέας κάτι να μου
πει,να συμφωνήσω ή να διαφωνήσω μαζί του. Σε κάθε περίπτωση να μπορεί να αγγίξει χορδές ευαισθησίας, όχι κατ΄ανάγκην πάντα τις ίδιες. Για παράδειγμα, θεωρώ "κλασσική" τη Δέλτα, έστω και αν σήμερα έχω αναθεωρήσει κάποιες από τις αξίες που προβάλει

ΕΚΤ Ελένη

Πάπισσα Ιωάννα said...

Ελένη,
είχα κι εγώ στον νου μου ότι ένα κλασικό έργο διαβάζεται περισσότερη από μία φορές και συμφωνώ μ' αυτό που λες, ότι κάθε καινούργια ανάγνωση δίνει νέες απαντήσεις:
"Θέλω να ξαναδιαβάσω και που όσες φορές και αν το κάνω, έχει ο συγγραφέας κάτι να μου πει".
Πατριάρχης Φώτιος

Pellegrina said...

Μαλλον δεν έχω γίνει σαφής,αν και όλο το επαναλαμβάνω:): εγώ ειμαι δώ για να διασκεδάζω και δεν ειμαι καθόλου "χαρακτηριστική περιπτωση" κανενός πράγματος σχετικού με βιβλία: δεν ξερω τίποτα συστηματικό, δεν εχω μελετήσει στα σοβαρά θεωρίες και δεν εχω καμια σχετική ικανότητα. Απλώς εκφράζω πράγματα που ν ι ώ θ ω, γιατί ΜΟΥ ΑΡΕΣΕΙ να τα εκφράζω και "δράττομαι της ευκαιρίας"! Μπλογκ θα έκανα μονο αν ειχα ένα συγκεκριμένο, υπεύθυνο εργο να δώσω. Τις άρες μάρες μου να κάνω μπλογκ; Δεν είμαι ΤΟΣΟ ψώνιο!

ναυτίλος said...

Πράγματι Πατριάρχη , η ιστορική αξία ενός βιβλίου είναι ένα από τα κριτήρια επιλογής , απλώς δεν παίζει ρόλο (όσον αφορά σε μένα) στην αξιολόγησή του .

ναυτίλος said...

Προς πελλεγκρίνα ... μα αυτό ακριβώς μπορεί να είναι το μπλογκ ένας χώρος έκφρασης των προσωπικών ιδεών του καθενός μας χωρίς να υποχρεώνει κανείς και κανέναν να δώσει "υπεύθυνο" έργο .Πόσοι στ' αλήθεια από μας τους "βιβλιοφιλικούς" μπλόγγερς έχουμε ασχοληθεί σοβαρά και συστηματικά με τις σχετικές θεωρίες ; Εγώ χημικός είμαι στη βαριά βιομηχανία και κανένας στον επαγγελματικό μου ή ακόμα και στο κοινωνικό μου περίγυρο δεν γνωρίζει την ενασχόλησή μου με τη λογοτεχνία . Λίγο πολύ όλοι έχουμε κάτι να πούμε γι' αυτά που μας αφορούν και μας αρέσουν και σίγουρα άλλος λιγότερο , άλλος περισσότερο , όλοι είμαστε ψώνια και γιατί να είναι κατακριτέο κάτι τέτοιο ; Εγώ για παράδειγμα είμαι μεγάλο ψώνιο με τα βιβλία : τα χαζεύω , τα χαϊδεύω , μέχρι και που τα μυρίζω κιόλας . Δίνω ένα σωρό λεφτά για βιβλία που γνωρίζω , κατά βάθος , οτι είναι πολύ πιθανό να μην προλάβω να τα διαβάσω , αλλά κάθε φορά που χαζεύω στη βιβλιοθήκη μου ή διαβάζω ,ένα ωραίο βιβλίο, παίρνω και μια γερή δόση ευτυχίας . Και νάταν τα βιβλία το μόνο ψώνιο μου ...

Πάπισσα Ιωάννα said...

Ναυτίλε,
φυσικά η αξιολόγηση είναι προσωπικό θέμα και εξαρτάται από ποικίλους παράγοντες πρόσληψης του έργου. Αλλά μόνο και μόνο ότι ο Κανόνας σε κάνει να επιλέξεις να διαβάσεις Καραγάτση και Θεοτοκά (για να μείνω στα παραδείγματά σου) και όχι λ.χ. Θράσο Καστανάκη ή Λουκή Ακρίτα (λιγότερο γνωστούς δηλαδή), οι οποίοι μπορεί να σου άρεσαν περισσότερο, δείχνει κάτι.
Δείχνει ότι είμαστε δέσμιοι -μέχρις ενός σημείου- του ιστορικού (ως προς την εκτίμηση της λογοτεχνίας) περιβάλλοντος της εποχής μας.
Κάπως έτσι το αντιλαμβάνομαι...
Πατριάρχης Φώτιος

Πάπισσα Ιωάννα said...

Pellegrina,
χαίρομαι που δεν έχεις μπλογκ, γιατί... (σασπένς)
κοσμείς με την παρουσία σου το καφέ μας. Έτσι, ακούμε ο ένας τις τρέλες του άλλου (τις δικές μου, τις δικές σου, του Ναυτίλου κ.ο.κ.) κι έτσι ξαναβλέπουμε τον εαυτό μας σε σχέση τουλάχιστον με το βιβλίο. Ελπίζω παράλληλα να το διασκεδάζουμε κιόλας.
Πατριάρχης Φώτιος

Anonymous said...

Αγαπητέ Πατριάρχη, επιτρέψτε μου να γράψω την "αλεξιπτωτιστική" γνώμη μου μιας κι εμφανίζομαι σπανίως κι από το πουθενά - το κάνω μόνο όταν νιώθω ότι έχω να σχολιάσω κάτι. Ευτυχώς, το Καφέ σας, με "προκαλεί" με τέτοια θέματα.

Μου αρέσει πολύ που τόσο η pelegrina όσο και ο ναυτίλος στέκονται στον αναγνώστη - νομίζω ότι δίνουν έναν "κανόνα" στον οποίο "πρέπει" να δώσουμε ιδιαίτερη βαρύτητα γιατί ο αναγνώστης είναι εκείνος στον οποίο θα μιλήσει το βιβλίο. Αυτός θα εκφραστεί για την σημασία ενός μυθιστορήματος,είτε γιατί του άρεσε είτε γιατί όχι. Ακόμη και ο πιο "έγκριτος", κι ο πιο ενημερωμένος κριτικός λογοτεχνίας δεν παύει να είναι ένας αναγνώστης και αλίμονο σε αυτούς που διαβάζουν και κρίνουν τα βιβλία βάσει μόνο των θεωρίων. Δεν θυμάμαι τώρα το όνομα ενός αμερικανού επιμελητή εκδόσεων, αλλά όταν ρωτήθηκε σχετικά, είχε απαντήσει ότι, παρόλη την φήμη που έχει αποκτήσει, πάνω απ' όλα παραμένει αναγνώστης. Και θεωρώ ότι όσους περισσότερους αναγνώστες (με την έννοια που του αποδίδουν η Ελένη, η pelegrina, ο ναυτίλος κι εσείς φυσικά) έχει ένα βιβλίο σε βάθος χρόνου, τόσο πιο σίγουρα μπαίνει στην λίστα των κλασικών.

Pellegrina said...

Καλημέρα. Ναυτίλε μπαίνω στο μπλογκ σου και δεν ξερω αν εισαι ψώνιο, γνώστης είσαι πάντως. Κανέναν δεν χαρακτηρίζω ψώνιο, τον εαυτό μου μόνο αν έκανα συστηματικά αυτό το πράγμα, γιατί εγώ δεν μπορώ να γράψω σαν εσάς τον βιβλιομπλογκάδες. Είμαι αυθόρμητη, το έχω παρει ελαφρά και γράφω ό,τι μου κατεβαίνει!! Το άλλο θα ήθελε λίγη δουλίτσα (όσο ναναι, για λόγους αξιοπρέπειας, δεν ειμαι και πιτσιρίκι) και δεν ξερω κι αν θα το διάβαζε και κανείς. Εδώ, μέσω Πατριάρχη (τον εκμεταλλεύομαι ασύστολα φυσικά!) με διαβάζει και κάποιος, κατα λάθος!!

υγ Ναυτιλε θύμισέ μου μια μέρα (τώρα βαριέμαι!) να σου κάνω μια πελεγκρίνεια σύγκριση Αλεξάνδρου-Ντανίλο Κις!)

Πάπισσα Ιωάννα said...

Sue,
καλώς να ορίζεις όποτε θέλεις.
Πιστεύω κι εγώ στη δύναμη του αναγνώστη και γι' αυτό συντηρώ αυτό το μαγαζάκι. Άλλο όμως πράγμα η προσωπική του επιλογή -επηρεασμένη ή όχι από τον Κανόνα- κι άλλο πόσο ο καθένας διαμορφώνει την έννοια του κλασικού. Οι μεμονωμένες γνώμες δεν καθορίζουν τίποτα και τα best seller ευτυχώς δεν αντέχουν σε μήκος χρόνου.
Πατριάρχης Φώτιος

Αγαπητοί μου φίλοι, μου φαίνεται ότι γυρίζουμε γύρω από το θέμα αλλά δεν μιλάμε επ' αυτού. Ό,τι αποφασίσει η ομήγυρη.

Anonymous said...

παιδιά εχω την αίσθηση πως όλα αυτά περί ρευμάτων λογοτεχνίας , διακειμενικότητας, περί κλασικών κειμένων ή μη, είναι άσχετα με τον αναγνώστη. Ο αναγνώστης οφείλει να διαλέγει χωρίς κανενα καταναγκασμό και καμια πινακίδα αναγνωστικής κατεύθυνσης. Δεν υπάρχει καλύτερο πράγμα από το να ψάχνει μόνος του τα βιβλία. Η εξειδίκευση των επαγγελμάτων είναι απότοκος του καπιταλισμού. Του πιο αναλγητου και συναμα εκμαυλιστικού συστηματος που γνωρισαν οι άνθρωποι. Εννοιες όπως φουτουριστής ντανταιστής, στρουκτουραλιστής, ρομαντικός, γοτθικός , κ.ο.κ συγγραφέας είναι το ψωμί για να φάνε συνάνθρωποι μας και σίγουρα όχι οι δείκτες που χρειαζεται ο αναγνώστης για να διαβάσει. Αν χρειαζεται τέτοιες ταμπέλες , λύπαμαι είναι ένα ακόμη θύμα της κοινωνίας των επιφαινόμενων και σίγουρα όχι της ουσίας. Κοινώς ένα ψώνιο. Εγώ θεωρώ΄τέλειο τον Λάβκραφτ ...είχα μια σκασίλα που τα ψώνια της ελλαδας τον βαζούν στην παραλογοτεχνία. Οι διανοούμενοι κριτικοί μας ακόμη να καταλαβουν πως οι -ισμοί της λογοτεχνίας δεν παντρεύτηκαν τους -ισμους της πολιτικής. Και πάει λεγοντας....τέραστιο το θέμα.

Pellegrina said...

Λάβκραφτ θεός!

Anonymous said...

@pellegrina
Ούτε και εγώ έχω κάποιες ειδικές γνώσεις γι την θεωρία της λογοτεχνίας, αλλά αυτό δεν με εμποδίζει να απολαμβάνω ένα καλό βιβλίο και να μπορώ μετά να μιλησω για την εντύπωση που μου άφησε, όντως είμαι ψώνιο στον τομέα αυτό και το χαίρομαι. Από εκεί και πέρα μου αρέσει πολλές φορές να επιστρέφω στους μεγάλους κλασσικούς, Έλληνες και ξένους και να ανακαλύπτω κάποια πράγματα που δεν τα πρόσεξα με την πρώτη ματιά. Και χαίρομαι να διαβάζω τον Παπαδιαμάντη στα απλά Ελληνικά που μιλάει και όχι στις μεταφράσεις που κάποιοι επιχείρησαν να κάνουν.

Pellegrina said...

akamas, συμφωνώ ότι χαίρεσαι με ό,τι χαίρεσαι, και χαίρομαι που χαίρεσαι!

Πάπισσα Ιωάννα said...

Anonyme,
δυστυχώς το κασετόφωνό μου μασάει τις κασέτες ...και δεν μπορώ να ακούσω αυτά που λες.

Akamas,
το γούστο μας -όσο κι αν επαναστατικά πιστεύουμε ότι είναι ανεξάρτητο και προσωπικό- διαμορφώνεται από πολλά που δεν γνωρίζουμε: κριτικές, διαφημίσεις, διαδίκτυο, βραβεύσεις κ.ά. Και φυσικά τα σχολικά εγχειρίδια έβαλαν ή απώθησαν πολλούς συγγραφείς από τη λίστα μας. Επομένως, επιλέγω προσωπικά θα έστεκε σε πάνω από 50% ποσοστό, αν διάβαζε κανείς συγγραφείς πρωτοεμφανιζόμενους, άγνωστους, αντισυμβατικούς, αβράβευτους κ.ό.κ.
Συμβαίνει;
Πατριάρχης Φώτιος

Anonymous said...

Τι εννοείτε? δεν σας πιάνω.

Librofilo said...

Ωραία τα ερωτήματα και ο προβληματισμός σου φίλε μου,αν μπορώ να συμβάλλω κι εγώ...
Θεωρώ εκ των ων ουκ άνευ την ανάγνωση "κλασσικής λογοτεχνίας".Πιστεύω δε ότι ο σύγχρονος βιβλιόφιλος θα έβγαινε ωφελημένος εάν διάβαζε μία φορά το δίμηνο ή το τρίμηνο ένα μυθιστόρημα κάποιου συγγραφέα που θεωρείται "κλασσικός".Δέχομαι ότι ενδέχεται να μη του αρέσει,όπως και δεχομαι ότι αρκετά από τα "μεγάλα" μυθιστορήματα "κουράζουν" τον σημερινό,μέσο αναγνώστη που καλώς ή κακώς έχει συνηθίσει σε άλλους ρυθμούς και έχει άλλες προσλαμβάνουσες-το βλέπουμε και σε άλλες μορφές τέχνης αυτό (σινεμά,μουσική κλπ.).Γιά να μιλήσω λίγο προσωπικά,κλείνοντας 32 χρόνια συστηματικής ανάγνωσης λογοτεχνίας,βλέπω ότι τα γούστα μου όσον αφορά τους "κλασσικούς" παραμένουν τα ίδια.Απολαμβάνω με τον ίδιο τρόπο ένα βιβλίο του τρισμέγιστου (ουπς σόρρυ) Φ.Ντοστογιέφσκι (κι ας πλατειάζει-σύμφωνα με τις τρέχουσες αντιλήψεις),όπως και ένα μελόδραμα του Κ.Ντίκενς,ενώ είναι τόσο εμφανής η λογοκλοπή που γίνεται στον Κάφκα από τους σύγχρονους συγγραφείς που καταντά σκανδαλώδης.
Τα τελευταία χρόνια,με την βοήθεια του υπέροχου Φάις εκτίμησα τόσο πολύ τον Βιζυηνό που τον κατατάσσω μέσα στους 20 καλύτερους παγκόσμιους συγγραφείς διηγημάτων ever,αλλά με τίποτα δεν μπορεί να με πείσει κανείς ότι είναι καλοί συγγραφείς κάποια βαρειά και "κλασσικά" ονόματα της Ελληνικής λογοτεχνίας όπως οι Βενέζης,Μυριβήλης,Θεοτοκάς και άλλοι.Γιά τον Καραγάτση έχω τις επιφυλάξεις μου αλλά δέχομαι ότι έχει καλές στιγμές.
Οπότε συγγνώμη αλλά δεν το διαπραγματεύομαι εάν έχουν ή όχι θέση οι κλασσικοί συγγραφείς στα διαβάσματα κάποιου που θέλει να αυτοαποκαλείται "βιβλιόφιλος"(ότι και αν σημαίνει αυτό)στις μέρες μας.
Γιά το "ερώτημα Νο2",εάν καταντήσει η ανάγνωση λογοτεχνίας να είναι "πρέπει" τότε σταματάει να αποτελει απόλαυση.Πιστεύω ότι η ανάγνωση κάποιων βιβλίων θα έρθει από μόνη της,ως εσωτερική ανάγκη.Θα ακούσει κάποιος να μιλάνε γιά τον Κούντερα και θα θεωρήσει καλο να διαβάσει κάποιο βιβλίο του,θα δει την "Ερωτευμένη Τζέϊν" στο σινεμα,θα ψάξει να βρει τι στο καλό έγραψε η ευλογημένη κλπ.Άσε που υπάρχει και η εξέλιξη κάποιου ως αναγνώστη.Μετά τον Λάβκραφτ (καλός και άγιος-τον απολαμβάνω) νομίζω ότι μπορεί να πάει κάποιος στον Πόε και παραδίπλα στον Χώθορν (ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΜΕ ΤΑ 7 ΑΕΤΩΜΑΤΑ ας πούμε) και από εκεί στον Μέλβιλ...

Μερικές επί μέρους παρατηρήσεις.
Συμφωνώ με τον συναγωνιστή Ναυτίλο γιά το ΚΙΒΩΤΙΟ. Υπέροχο βιβλίο όντως,ας μη ξεχνάμε όμως ότι το συνόδευε και μιά "μυθολογία" που μας έκανε να το δούμε έτσι.Τα νεώτερα παιδιά (οι σημερινοί τριαντάρηδες που είναι μακριά από τα "αριστερά σύνδρομα")ίσως να το βλέπουν πιό αντικειμενικά.
Προς τον "ανώνυμο"..Τι σχέση έχουν οι ταμπέλες (κακώς μπαίνουν,συμφωνώ μαζί σου) με τον καπιταλισμό?Δεν νομίζω ότι είναι "εμπορικό" το θέμα,απλά μάλλον ανθρώπινη ανάγκη κατηγοριοποίησης.Αλλά έχεις δίκιο όταν λες ότι είναι απόλαυση να ψάχνεις και να βρίσκεις μόνος σου.Απλά τόοοοσα πολλά βιβλία,ε,μιά βοήθεια την χρειαζόμαστε όλοι.

Συγγνώμη για την πολυλογία.Διατελώ...

Anonymous said...

ατριάρχη μου γίνεται προσπάθεια για να συμβεί, πέρα από την ανάγνωση των κλασσικών προσπαθώ να βρίσκω και σύγχρονους συγγραφείς, αντισυμβατικούς, οι οποίοι έχουν κάτι να πουν. Όμως, όπως και εσύ ξέρεις, είναι αρκετά δύσκολο να βρεις τετοιους συγγραφείς, οι πηγές πληροφόρησης είναι ανύπαρκτες και μπορούμε να τους ανακαλύψουμε μόνο κατά τύχη.

Anonymous said...

οντως ωραια κουβεντα, τι να πρωτοπει κανεις...

νομιζω τα κλασικα κειμενα παιζουν τον ρολο που παιζει το σορμπε λεμονι στις οινογνωσιες: επαναφερουν την ισορροπια στην γευση.

Νομιζω επισης οτι ο καθενας δικαιουται να εχει τα δικα του κλασικα κειμενα στα οποια ακουμπαει (για εμενα πχ κλασικοι ειναι ο Τσατσος, ο θεμελης και ο Δημου, τους διαβαζω διαρκως).

Αλιμονο εαν επρεπε να προσκυναμε τις υποκειμενικες γνωμες διαφόρων τυχάρπαστων...

Ευλογια.

Πάπισσα Ιωάννα said...

Librofile,
συμφωνώ λέξη λέξη με όσα λες -εκτός ίσως από συγκεκριμένα ονόματα, αλλά δεν έχει σημασία.
Φυσικά το "πρέπει" είναι εσωτερική υποχρέωση, ένα είδος ανάγκης για λογοτεχνική παιδεία, ασχέτως αν θα μας αρέσει ή όχι κανείς. Και τέλος, "από κάπου πρέπει να αρχίσει κανείς", γιατί το να ψαρεύει τυχαία από τον πάγκο δεν θα οδηγήσει σε ποιοτικά αποτελέσματα.
Καλές αναγνώσεις
Πατριάρχης Φώτιος

Πάπισσα Ιωάννα said...

Akamas, ψάχνουμε το καινούργιο όταν έχουμε μέτρο σύγκρισης το παλιό και κοινωνικά καταξιωμένο, ώστε εντέλει να το αναιρέσουμε αν χρειαστεί.
Πατριάρχης Φώτιος

Πάπισσα Ιωάννα said...

ΤΟΣΑ ΧΡΟΝΙΑ ΠΡΟΣΕΥΧΟΜΑΙ ΚΑΙ ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ ΜΟΥ ΜΙΛΗΣΕ
Ο
Θ Ε Ο Σ

Πατριάρχης Φώτιος

Πόλυ Χατζημανωλάκη said...

Πατριάρχα μου και αγαπητοί θαμώνες,

Αυτή τη φορά βάλατε πολύ ψηλά τον πήχυ της συζήτησης. Με προβληματίσατε πολύ στο κατά πόσο « πρέπει» να διαβάζουμε κάτι ή αν το διαβάζουμε για απόλαυση. Η έννοια της απόλαυσης βέβαια είναι υποκειμενική. Εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, από τη διάθεση μιας εποχής, από προηγούμενες αναγνώσεις, από το χαρακτήρα μας…Δεν σας κρύβω, επειδή κατά καιρούς ξαναδιαβάζω κλασικούς που κάποτε τους είχα αρχίσει και είχα ανυπόμονα παρατήσει όπως τον Μέλβιλ και τον Χώθορν που αναφέρει ο κύριος (;) Librofilo και οπωσδήποτε τον Βιζυηνό και τον Παπαδιαμάντη, όταν ακούω τις απολύτως δεκτές ως υποκειμενικές βέβαια απαξιωτικές αξιολογήσεις αυτών των συγγραφέων από νεότερους/ες σε ηλικία φαντάζομαι αναγνώστες και αναγνώστριες, στεναχωριέμαι πολύ, το παίρνω σχεδόν προσωπικά και μετά δυσκολεύομαι να μπω σε μια συζήτηση που θα ήταν απολογία υπέρ (κάποιων) κλασσικών που αγαπώ και που δεν νομίζω ότι αυτή την απολογία μπορώ να την κάνω καλά. Από την άλλη όμως το να μη συμμετέχω μοιάζει με τη στάση του Πέτρου που την κρίσιμη στιγμή, όταν κάποιος στο πλήθος τον αναγνώρισε για Μαθητή είπε το περίφημο «ουκ οίδα τον άνθρωπο», που στην περίπτωση αυτή ισοδυναμεί με προδοσία.
Για το λόγο αυτό σκέφτηκα να αντιγράψω δεκατέσσερις – επιγραμματικές - φράσεις από το πρώτο δοκίμιο του Ιταλο Καλβίνο στο « Γιατί να διαβάζουμε τους κλασσικούς» των εκδόσεων Καστανιώτη, που ελπίζω θα πλουτίσουν το διάλογο με τη συμμετοχή ενός κλασσικού πια συγγραφέα.

1. Κλασικά είναι τα βιβλία για τα ακούμε συνήθως να λένε: « Τα ξαναδιαβάζω…» και ποτέ « Τα διαβάζω…»
2. Κλασικά λέγονται τα βιβλία που συνιστούν ένα πλούτο για όποιον τα έχει διαβάσει και αγαπήσει. Συνιστούν όμως εξ ίσου έναν εξ ίσου σημαντικό πλούτο για όποιον κρατάει για τον εαυτό του την τύχη να τα διαβάσει για πρώτη φορά στις καλύτερες για να τα απολαύσει συνθήκες.
3. Κλασικά είναι τα βιβλία που ασκούν μια ιδιαίτερη επίδραση τόσο όταν επιβάλλονται ως αλησμόνητα όσο και όταν κρύβονται στις πτυχές της μνήμης με τη μορφή του συλλογικού ή ατομικού ασυνείδητου
4. Κάθε νέα ανάγνωση ενός κλασικού βιβλίου είναι μια ανάγνωση ανακάλυψης όπως η πρώτη.
5. Σ’ ένα κλασικό βιβλίο κάθε πρώτη ανάγνωση είναι στην πραγματικότητα μια νέα ανάγνωση.
6. Κλασικό είναι το βιβλίο που δεν έπαψε ποτέ να λέει όσα έχει να πει.
7. Κλασικά είναι τα βιβλία που φτάνουν στα χέρια μας κουβαλώντας τα ίχνη των αναγνώσεων που έχουν προηγηθεί της δικής μας και σέρνουν πίσω τους τα ίχνη που άφησαν στην κουλτούρα ή στις κουλτούρες που διέτρεξαν (ή πιο απλά στη γλώσσα ή στα ήθη)
8. Κλασικό είναι το έργο που προκαλεί αδιάκοπα έναν κονιορτό κριτικών αναλύσεων γι΄αυτό, αλλά συνεχώς τον αποτινάζει από πάνω του.
9. Κλασικά είναι τα βιβλία που όσο περισσότερο πιστεύουμε ότι τα γνωρίζουμε επειδή τα έχουμε ακουστά, τόσο περισσότερο όταν τα διαβάζουμε μας αποκαλύπτουν νέες, απροσδόκητες, άγνωστες πλευρές τους.
10. Αποκαλείται κλασικό ένα βιβλίο που παρουσιάζεται ως ισοδύναμο του σύμπαντος, όπως τα αρχαία φυλαχτά.
11. Ο «δικός σου» κλασικός είναι εκείνος που δεν μπορεί να σου είναι αδιάφορος και σου χρησιμεύει για να ορίσεις τον εαυτό σου σε σχέση η σε αντιπαράθεση με αυτόν.
12. Κλασικό είναι ένα βιβλίο που έρχεται πριν έρχεται πριν από άλλα κλασικά βιβλία. Όποιος όμως το έχει διαβάσει πρώτα τα άλλα κι ύστερα διαβάζει αυτό, αναγνωρίζει αμέσως τη θέση του στη γενεαλογία.
13. Είναι κλασικό ότι τείνει να εκτοπίζει την πραγματικότητα στη θέση ενός μακρινού θορύβου, αλλά ταυτόχρονα δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς αυτόν τον μακρινό θόρυβο.
14. Είναι κλασικό ό,τι εμμένει να υπάρχει ως μακρινός θόρυβος ακόμα και όπου κυριαρχεί η πιο παράταιρη επικαιρότητα.

Anonymous said...

Καλησπέρα σας. Για να σας ..κατεβάσω τον πήχυ, μια και θεσατε το ερωτημα "πώς να πληροφορηθούμε για καινούργιους συγγραφείς", πατήστε στον κόμβο. Για όσους τυχόν με "ξέρουν", είναι καινούργιος ιστότοπος και θα εμπλουτίζεται για αρκετό καιρό ακόμα.

Anonymous said...

ειστε ρατσιστες. μπραβο παιδια που διαβαζετε κλασικους. ειστε πολυ σπουδαιοι. ποιοτικη λογοτεχνία δεν υπάρχει γιατι υπάρχει η πρόσληψη, η σνδυαστική ικανότητα και ως εκ τούτου και το πιο απλό βιβλίο , επειδη περιεχει τον ανθρωπο και το σύμπαν μπορεί να εχει τη δύναμη 1000 κλασικων βιβλίων αν μια πρόταση ή και μια μόνο λέξη αφομοιωθεί ως μια δυναμική αλήθεια. τίποτα δεν λειτουργει ερήμην του παατηρητη παρα μόνο για ανθρωπους που δεν ξέρουν πως κανείς δεν βγήκε ποτε ωδελημενος ή ζημιωμένος διβαζοντας κλασικη λογτεχνία. δεν ειναι τυχαιο που εχουμε εκρηξη συγγραματων μελετης φιλολογικης στον εικοστό αιωνα και φυσικά στη δεκαετια μας. είναι ολα επινοησεις για την αγορα του βιβλίου. αγαπάτε αλληλους. καληνυχτα...εχω στο χερι μου μια αραχνη και πρεπει να παιξουμε.

Πάπισσα Ιωάννα said...

Πόλυ,
το βιβλίο του Καλβίνο ήταν μια καλή μαρτυρία έξωθεν για την αντίληψη του κλασικού.
Ευχαριστούμε

Νιόβη,
να είσαι καλά. Θα θέλαμε όμως απόψεις και όχι μόνο παραπομπές.

Ανώνυμε,
εξακολουθείς να μιλάς ανώνυμα, εξακολουθείς να μιλάς με ...κασέτα, σε λίγο θα ρίξεις και μια (ακροαριστερή) μολότοφ στο καφέ μας, γιατί βλέπουμε εν μέρει ή εν όλω διαφορετικά από εσένα τα πράγματα.
Και άλλο κάθε βιβλίο μπορεί να δώσει στον μεμονωμένο άνθρωπο μια αίσθηση ξεχωριστή, κι άλλο πόσο καλογραμμένο είναι και πόσο εντάσσεται σ' αυτό που ονομάζει ο Καλβίνο "συλλογικό ασυνείδητο".
Η ισοπέδωση δεν ευνοεί την αξιοκρατία.
Πατριάρχης Φώτιος

Librofilo said...

@Κα Χατζημανωλάκη>Όσον αφορά την απορία σας,άρρεν είμαι,ως προς το "κύριος" δεν ξέρω...Αναλυτικότατες πληροφορίες (μόνο ομάδα αίματος δεν δίνω),θα βρείτε αν πατήσετε το link,ευχαριστώ...

Anonymous said...

Η άποψή μου, μια και τη ζητάτε, είναι οτι η εποχή μας είναι ιδιαίτερα καινούργια από αρκετές πλευρές (διαδίκτυο, δυναμικός δημόσιος ρόλος της γυναίκας, ανάπτυξη μη δυτικών κοινωνιών), αλλά φυσικά παραμένουν αναλλοίωτες σχεδόν οι βαθύτερες ανθρωπινες ιδιότητες -δυστυχώς και οι αρνητικές. Με βάση το πρώτο θα πρέπει να αναζητήοσυμε καινούργια λογοτεχνία, με βάση το δεύτερο οι κλασικοί είναι αθάνατοι. Εκείνοι που θα κλονιστούν ειναι, νομίζω, οι "μεσαίοι'! (σύμφωνα με την παραπάνω διάκριση).
Δυσκολεύομαι να αναφέρω ονόματα γιατι και οι κλασικοί χωρίζονται σε κατηγορίες. Άλλο Κάφκα, άλλο Φλομπέρ (ωστόσο να δύο που ηδη ανέφερα!) Όσο για τους Έλληνες, ο πιο κλασικός, με την έννοια "πάντα επίκαιρος" είναι για μένα ο Καζαντζάκης. Το πρόβλημα με τους Έλληνες είναι η αστάθεια της γλώσσας (μπορεί να ειναι και με τους ξένους, αλλά δεν εχω τη γλωσσομάθεια να το αντιληφθώ!) Εννοώ ότι σχεδόν κάθε έλληνας κλασικός έχει το δικό του ιδιόλεκτο, με λέξεις,εκφράσεις και γενικά ύφος που χρησιμοποιεί σχεδόν μόνο αυτός, και που δεν εχουν ενσωματωθεί στην καθομιλουμένη. Διαβάζονται έτσι κάπως σαν ιερά κείμενα και αυτό, νομίζω, δεν βοηθάει να επικεντρωθούμε στα νοήματα. Ίσως γι αυτό με έχουν κερδίσει τα πολύ ισχυρά νοήματα του Καζαντζάκη. Αυτά είχα να πω και τα θεωρώ ήδη πολλά (εννοώ ότι δεν αισθάνομια πως εχω να προσθέσω κάτι αξιόλογο στις ωραίες συζητήσεις σας)
Σας ευχαριστώ πολύ για την ενθάρρυνση και τη φιλοξενία.
Νιόβη

Pellegrina said...

Καλημερα. πω πω δημοτικότης οι κλασικοί! τώρα εγώ, Πόλυ, να σου πω,ο Καλβίνο μου αρέσει πολύ ως συγγραφέας αλλά αυτά που λέει φλυαρίες τα βρίσκω: ό,τι λέει (με εξαίρεση αυτό με το σύμπαν, το πιο ενδιαφέρον αν και μεγαλόστομο) ισχύουν για κάθε αγαπημένο μας βιβλίο και είναι εντελώς υποκειμένικά, εκτός αν ό,τι μας σημάδεψε είναι παλώς σημάδια που μας έκαναν άλλοι με το ζόρι! Εγώ ας πούμε εχω στο υποσυνείδητό μου άσβεστα (πράμα ίσως και κακό) τα Ανεμοδαρμένα Ύψη και την Ερωμένη (μτφ του woman!) του Γάλλου υπολοχαγού. Είναι κλασικα΄; (μπορεί και να είναι)Το υπ αριθμόν ένα βιβλίο της (σχετικά φτωχής)λογοτεχνικής βιβλιοθήκης μου όμως ειναι το "κεφάλι και κοιλιά" του Γκέρχαρντ Σβέρεντς, ένα βιβλίο παντελώς ξεχασμένο. Είναι το "δικό" μου κλασικό.
Ο καπιταλισμός και κάθε σύστημα όντως κατηγοριοποιεί, υπακούοντας στην αναφερθείσα ανάγκη. Έτσι γεννά εμπόρευμα και ελεγχόμενα τάργκετ γκρουπ. Η λογοτεχνία δεν ξεφέυγει από αυτό. Οι κλασικοί ειναι συχνότατα τέτοιο δημιούργημα. Αν μιλούσαμε για ζωγραφική θα το καταλαβαίναμε καλύτερα. Το ίδιο γίνεται και στη λογοτεχνία. Πίσω από τα εκατοντάδες βιβλία που κυκλοφορούν κάθε χρόνο υπάρχει μια πολύπλοκη ιστορία συμφερόντων, εξουσίας και συσχετισμών και πολύ λιγότερο μια πάλη ιδεών, αισθητικών αξιών και συναισθημάτων. Ακόμα και οι αναγνώστες είμαστε άθελά μας φερέφωνα αυτού του παιχνιδιού (δηλαδή εγώ το πάω πέρα και από το φίλο βομβιστή), αλλά πρέπει να παίξουμε. Αυτό είναι η ζωή.
Βομβιστή, όλοι έχουμε την αράχνη μας, σημασία έχει το είδος...
Θεέ, γειά σου, χρόνια και ζαμάνια.
Πόλυ και λιμπροφιλ, δεν είμαι τριαντάρα, είμαι πενηντάρα (και επιμένω ότι βαριέμαι τον Παπαδιαμάντη ΚΑΙ τον Αλεξάνδρου, τι να κάνουμε;)
Πατριάρχη σου το καναμε μπάχαλο. Φταίει ο καιρός!

Πόλυ Χατζημανωλάκη said...

Πελεγκρίνα οι αναφορές στον Καλβίνο ήταν επιγραμματικές και προφανώς δεν αποτελούν τίποτα περισσότερο από αφορισμούς/θέματα που ο ίδιος ο Καλβίνο αναπτύσσει περισσότερο σε ένα από τα δοκίμιά του – εγώ θεώρησα ότι μπορεί κάποιος να κάνει τις δικές του σκέψεις πάνω σε αυτούς. Και φυσικά τους αντέγραψα αντί να γράψω τι πιστεύω – τις δικές μου σκέψεις για τους κλασικούς μια και όπως σας είπα οι προτιμήσεις είναι υποκειμενικές και οι συζητήσεις και οι επιχειρηματολογίες επ’ αυτών εμένα δεν μου πάνε (με στεναχωρούν γιατί για να πούμε την αλήθεια μπορεί και εγώ να είμαι πενηντάρα αλλά στα μπλογκς δεν έχω συνηθίσει να συζητώ).
Όταν κάποιος δηλώνει ότι βαριέται έναν συγγραφέα που κάποιος άλλος αγαπά η συζήτηση φυσικά δεν μπορεί να συνεχιστεί παρά ως παράλληλοι μονόλογοι, όπου θα επαναλαμβάνονται με διάφορες βαριάντες οι εμπειρίες και οι εντυπώσεις των δύο πλευρών. Όχι πώς δεν πιστεύω ότι οι άνθρωποι δεν αλλάζουν γνώμη, εγώ αλλάζω συχνά, αλλά γιατί το βρίσκω χαμένη υπόθεση να υποστηρίξεις κάτι που αγαπάς. Το να κατηγορείς ή να λες βαριέμαι γίνεται εξ ορισμού από πλεονεκτικότερη θέση. Το αντίθετο μου φαίνεται λίγο γελοίο. Γι αυτό είπα ότι δεν μπορώ να το κάνω αλλά μόνο να το δηλώσω.
Εν τούτοις, για να συνεχίσουμε τη συζήτηση δεν καταλαβαίνω γιατί πρέπει να μπουν οι κλασικοί στη λογική των τάργκετ γκρουπ και του μάρκετινκ αφού αυτοί αντικειμενικά πουλάνε πιο δύσκολα, ενώ προσφέρεται γιαυτό αβέρτα όχι μόνο η μηρυκαστική παραλογοτεχνία για να δανειστώ την έκφραση του Δ. Καψάλη, αλλά οι σύγχρονες μονοκαλλιέργειες βιβλίων, όχι μόνο αυτές που γεμίζουν τις λίστες των ευπώλητων αλλά και αυτές που τυγχάνουν της εύνοιας των κριτικών στον τύπο, το πλέγμα των δημόσιων σχέσεων και αλληλεξαρτήσεων και διάφορα άλλα που ξέρουμε ή που δεν ξέρουμε. Νομίζω ότι ένας κλασικός προσφέρεται λιγότερο για τέτοιες συναλλαγές αλλά και πάλι δεν ξέρω, τι να πω.

Να προσθέσω κάτι ακόμα για τον Παπαδιαμάντη. Το σκέφτεσαι ότι πέθανε πενήντα ενός; Ένα χρόνο δηλαδή μεγαλύτερος από μας; Τον βλέπουμε στις προσωπογραφίες και στην περίφημη φωτογραφία που του πήραν στη Δεξαμενή και έχουμε την εντύπωση ότι είναι παππούς - χάρτινο παππού τον αναφέρουν κάπου - ενώ σίγουρα στα κείμενά του είναι μικρότερός μας. Και εκείνο το γαλλικό που ξεστόμισε τότε «on excite la curiosite du public»; Εκεί που αμήχανα περιμένει να τελειώσει αυτή η ιστορία που τον θέλει καθηλωμένο να ποζάρει και ντρέπεται…

Και δεν είναι μόνο ο ίμερος – εμένα με παραμυθιάζει όντως - υπάρχουν και σκοτεινές πλευρές του που ίσως τραβήξουν το ενδιαφέρον του σύγχρονου αναγνώστη (δες για παράδειγμα την ανάγνωση του Guy Saunier στο βιβλίο του Η άβυσσος και ο Εωσφόρος)
Αρκετές φορές το μάτι μιας νεότερης ανάγνωσης ενός κλασικού, μέσα από μια συνομιλία όπως του Μάρκαρη, του Προγκίδη, του Saunier σε κάνει να ξαναδεις με άλλο μάτι το έργο του και ίσως δεν βαρεθείς για μια φορά.

Χωρίς να έχω φυσικά τα εργαλεία τους, μια και έχω σπουδάσει θετικές επιστήμες έχω κάνει και εγώ μια ανάγνωση διαφορετική του Παπαδιαμάντη που μπορείς να βρεις στο μπλογκ μου στην ετικέτα με αυτό το όνομα.

Πατριάρχα μου ευχαριστώ για τη φιλοξενία.

Πόλυ Χατζημανωλάκη said...

Librofilo ευχαριστώ για τη σύσταση. 'Αρχισα ήδη να σας διαβάζω.

Πάπισσα Ιωάννα said...

Η μεγάλη συμμετοχή στην ανάρτηση αυτή, η συμμετοχή ακόμα κι αυτών που ήταν αναφανδόν ή εν μέρει αντίθετοι με τους κλασικούς και με τον Κανόνα, η συζήτηση και η επάνοδος στον διάλογο με επιχειρήματα ή με προσωπικές καταθέσεις ΕΔΕΙΞΕ
ότι η έννοια του κλασικού προβληματίζει, απασχολεί, υπάρχει ως άξονας ή ως αντίπαλος. Επομένως, αποδεικνύεται ότι η λογοτεχνική παράδοση υφίσταται και στέκεται απέναντί μας, είτε για να συναινέσουμε με τις παγιωμένες αντιλήψεις της, είτε για να συγκρουστούμε μ' αυτήν προβάλλοντας τις προσωπικές μας επιλογές.
Πατριάρχης Φώτιος

Pellegrina said...

@Πόλυ: Λοιπόν όχι, δεν το είχα προσέξει οτι πέθανε 51 (από τι πέθανε;;) κι αυτό με κάνει να σκεφτώ ότι θα ήταν μάλλον ένας νέος άνθρωπος με τις συνήθεις ανησυχίες του δημιουργού, με ζωντάνια και περιέργεια για το νέο κόσμο (την Αθήνα) και μετά το θάνατό του οι κολλημένοι "ειδικοί" με τις εμμονές τους (θρησκεία, γλώσσα κλπ) τον κατάντησαν ζόμπι.

υγ: σήμερα είδα το "Οι μέλισσες του Κάλβου τριγυρίζουν στα λιβάδια του Λινκολνσάιρ". Ο Κάλβος μελισσοκόμος, γουστάρω! Αυτο ειναι όντως μια ¨λοξή ματιά"!

Πόλυ Χατζημανωλάκη said...

Να μου επιτρέψετε να συμπληρώσω ότι ανάμεσα στη συναίνεση με τις παγιωμένες αντιλήψεις και τη σύγκρουση υπάρχει ένα φάσμα απόψεων που περιλαμβάνει την επιφύλαξη ή τη γοητεία αλλά και τη νεωτερική ανάγνωση (και δεν ξέρω ακόμα τι άλλο)

Πόλυ Χατζημανωλάκη said...

Πελλεγκρίνα αναρτήσαμε ταυτόχρονα τα σχόλιά μας μετά τον Πατριάρχη και έτσι δεν πρόλαβα να σε διαβάσω.

Από πνευμονία πέθανε και φυσικά δεν πρόλαβε να δει κανένα έργο του τυπωμένο σε βιβλίο όσο ζούσε. Τα κείμενά του τα πουλούσε στις εφημερίδες για να ζήσει. Και έκανε και ιδιαίτερα μαθήματα - ήταν οικοδιδάσκαλος όπως ο Κάλβος.
Ευχαριστώ από καρδιάς για αυτή την αυθόρμητη αντίδραση.

ναυτίλος said...

Προς πελλεγκρίνα ... απ' όλα κρατώ (ως κολλημένος με τα βιβλία) το κεφάλι και την κοιλιά . Μου θυμίζει κάτι από τα φοιτητικά μου χρόνια . Ευκαιρία να το βρω , αν υπάρχει ακόμα .
Όσον αφορά τα Ανεμοδαρμένα ύψη είναι για μένα ο ορισμός του κλασικού μυθιστορήματος .Δεν μπορεί να συλλάβει ο νους σου αυτό που έγραψε η Μπροντέ .Ξεπερνάει κάθε κριτική και ο,τιδήποτε έχει γραφτεί γι' αυτό .
Όσο για τον Καλβίνο θα σου πρότεινα τις Αόρατες πόλεις που προσωπικά τις βρήκα εξαιρετικές .

Pellegrina said...

ναυτιλε αόρατες πόλεις τις λατρεύω. Κάποτε έκανα και διασκευές...δικές μου πόλεις!!