“Therion” του Σ. Καρυδάκη

Οι σπουδές φύλου (Gender Studies) είναι πλέον μια τάση της επιστήμης που καλλιεργείται ιδιαίτερα στις αγγλοσαξονικές χώρες και στη Γαλλία. Όταν ήμουν στη γηραιά Αλβιόνα, ήλθα λίγο ξώφαλτσα σε επαφή με μελέτες και καθηγητές που πραγματεύονταν τη γυναίκα (φεμινιστικές και μεταφεμινιστικές σπουδές), τους ομοφυλόφιλους και τις λεσβίες (Queer and Lesbian Studies), τους τρανσέξουαλ κ.ο.κ.

Freddoccino:

Σπύρος Καρυδάκης

“Therion”

εκδόσεις Εμπειρία Εκδοτική

2010

         Το βιβλίο του Καρυδάκη ξεκινά επιθετικά, όπως και άλλα του έργα, με μια χειμαρρώδη φρασεολογία, με έναν καταιγισμό ιδεών που αντίκεινται στη μέση λογική αλλά πολλές φορές σκόπιμα αντιφάσκουν και μεταξύ-τους. Η αγάπη, η ετεροφυλόφιλη αλλά και η ομοφυλόφιλη, η προδοσία, η φιλία, η σωματική έλξη και η ψυχική επαφή, η εξάρτηση, το δόσιμο μπαίνουν σε ένα μίξερ που παράγει εντέλει ένα εκρηκτικό κοκτέιλ, ικανό να ανατινάξει την ήρεμη αναγνωστική συνείδηση του καθενός.

       Στην αρχή, λοιπόν, απανωτοί διάλογοι χωρίς δράση, διάλογοι σαν τις πλατωνικές αντιπαραθέσεις ή θεατρικά στημένες στιχομυθίες, γρήγορες και σοφιστικές. Στη συνέχεια κι αφού εξαντληθεί το θέμα τι είναι αγάπη και τι είναι καλύτερο, να δίνεις ή να παίρνεις, μπαίνει στο κύριο θέμα που είναι η εμπορία παιδιών και εφήβων. Αυτή η μετάβαση, ο άξονας της οποίας συντηρείται και στο υπόλοιπο κείμενο, δείχνει την ασυμβατότητα μεταξύ της εσωτερικής προβληματικής για την επικινδυνότητα της αγάπης και της εξωτερικής, που αναφέρεται στην κοινωνική κριτική για την εκμετάλλευση, για το σεξ ή τη μεταμόσχευση οργάνων, νεαρών ατόμων. Στην ουσία, ο Καρυδάκης δεν μπόρεσε με το κοινωνικό θέμα που θίγει να γενικεύσει την ατομική ανάγνωση της αγάπης ή ανάποδα δεν μπόρεσε με τον εσωτερικό φιλοσοφικό προβληματισμό να οριοθετήσει τις κοινωνικές παραμέτρους μιας κοινωνίας ναρκισσιστικής αγάπης.

        Το μυθιστόρημα προχωρεί με άπειρες λεπτομέρειες που σχετίζονται με τις απόψεις και τις κινήσεις πολλών προσώπων, ώστε να εξελιχθεί η δράση αλλά και να φανούν τα πιστεύω, συνειδητά ή ασυνείδητα, των χαρακτήρων. Αυτός όμως ο εσωτερικός κόσμος δίνεται με μια απίστευτα σκληρή εγκεφαλικότητα, που εξετάζει εργαστηριακά τον τρόπο σκέψης και τα συναισθήματα ή τα ελατήριά-τους. Αν ο Κούρτοβικ έχει δίκιο (εξηγώντας τον Κούντερα) ότι ένα μεγάλο πρόβλημα του μυθιστορήματος είναι η ψεύτικη συναισθηματικότητα, άλλο τόσο πρόβλημα είναι και η εγκεφαλική γραφή που μετατρέπει τη ζωή σε αντικείμενο άξενης, εξωτερικής παρατήρησης, χωρίς να αφήνονται οι χυμοί μιας βαθύτερης πραγματικότητας. Ο Καρυδάκης στήνει εγκεφαλικά δύο θέματα, το ένα εκ των οποίων τουλάχιστον άπτεται του συναισθήματος και της ανθρώπινης αίσθησης και δεν είναι (μόνο) προΐόν επιστημονικής-φιλοσοφικής διερεύνησης.

         Το αισθητικό αποτέλεσμα είναι χειμαρρώδες εντέλει. Γι’ αυτό συγκράτησα από το χθεσινό άρθρο του Κούρτοβικ (28.8.2010) τα χαρακτηριστικά του Καρυδάκη που τον κάνουν ιδιαίτερη περίπτωση: “Για να το πω απερίφραστα, είναι ο πιο άνισος Ελληνας πεζογράφος που γνωρίζω. Τα βιβλία του είναι μια αδιάκοπη διελκυστίνδα ανάμεσα σε υψιπέτιδες ιδέες και στενά προσωπικές εμμονές του θυμικού. Η δομή τους τείνει προς τη διάλυση από την ανεξέλεγκτη σύμφυρση και σύγκρουση των πιο ανόμοιων μοτίβων και στοιχείων, από την αυτοανάφλεξη ενός λόγου που θέλει να πει μεμιάς τα πάντα. Η εξοντωτική για τον αναγνώστη γλώσσα του, τόσο στη σύνταξη όσο και στο λεξιλόγιο, κράμα ποιητικής φρενίτιδας και λεξιθηρικού διανοουμενισμού (με πλήθος λέξεων όπως φιλαργία, αγαθοθέλεια, απαρεμφατικότητα, περίπυστος, προδιανοητικότητα), φτάνει συχνά σε ψηλές κορυφές φιλοσοφικού λυρισμού, αλλά ακόμα πιο συχνά σε μια αφόρητη εκζήτηση, που την κάνει μερικές φορές ακατανόητη.”

           Ενδιαφέρουσα περίπτωση αλλά άγουρη ως προς τον έλεγχο του υλικού του και την υποταγή-του σε μια ιθύνουσα αρχή.

Πατριάρχης Φώτιος