Wednesday, September 26, 2012

Εκδόσεις ...εκτός συναγωνισμού

Ή εκδόσεις σε μικρούς οίκους και αυτοεκδόσεις
            Υπάρχει μια προκατάληψη, διαφημιστικής και καταναλωτικής υφής, που θέλει ένα βιβλίο εκδεδομένο από έναν μικρό και αφανή εκδοτικό οίκο (όχι δεύτερο στη σειρά μετά τους μεγάλους, αλλά μικρό και άγνωστο), ένα τέτοιο λοιπόν βιβλίο να μην έχει και λογοτεχνικές απαιτήσεις. Γιατί, σου ψιθυρίζει στ’ αυτί η φωνή αυτή, δεν κυκλοφόρησε από έναν μεγάλο οίκο; Προφανώς, απορρίφθηκε επειδή δεν πληρούσε τις ποιοτικές προδιαγραφές που θα έπρεπε…
            Κι όμως τα τελευταία χρόνια μπορεί κανείς να βρει στις μικρές λίστες των λογοτεχνικών βραβείων βιβλία που κυκλοφόρησαν από άγνωστους στο ευρύ κοινό εκδοτικούς οίκους, όπως λ.χ. Φαρφουλάς κ.ο.κ., ή βιβλιοπαρουσιάσεις για έργα αφανών συγγραφέων ή οίκων, τα οποία ωστόσο δεν είναι τόσο μέτρια όσο η προκατάληψη της εκ των προτέρων φήμης-τους υπαγορεύει.
            Κατά καιρούς μου έχουν στείλει βιβλία …εκτός συναγωνισμού, που εκδόθηκαν από μικρές εκδόσεις ή αυτοεκδόσεις, που αποτέλεσαν το προϊόν της αγάπης του συγγραφέα για τη γραφή και όχι την “ιδιοτελή” προσπάθειά-του να μεγαλουργήσει, που παρήχθησαν από μεράκι και πίστη στο γραπτό κείμενο, είτε ως προσωπική λύτρωση είτε ως μοίρασμα με τους άλλους. Δεν παραβλέπω βέβαια τη γραφομανία που καταλαμβάνει τους Νεοέλληνες, μια αχόρταγη τάση να δείξουν ότι αυτό που έχουν μες στο κεφάλι τους αξίζει και να εκδοθεί, ακόμα κι αν το διαβάσουν μόνο δυο τρεις φίλοι-τους. Ούτε παραγνωρίζω ότι οι μεγάλοι εκδοτικοί οίκοι έχουν ειδικό προσωπικό ανάγνωσης και κοσκινίσματος των άξιων προς έκδοση χειρογράφων από τη μεγάλη μάζα των γραφομένων. Αλλά, οι ευκαιρίες να βρει κανείς κάτι καλό, κάτι μικρό αλλά πολύτιμο σε αφανείς προσπάθειες έκδοσης, μπορεί να είναι ελάχιστες, αλλά πλέον χάρη στο διαδίκτυο, μπορούν κάποια στιγμή να προβληθούν και να αναγνωριστούν.
            Πρόσφατα μου απέστειλαν μερικά βιβλία που κινούνται σ’ αυτό το “περιφερειακό” πλαίσιο. Ο φίλος του ιστολογίου Νώντας Τσίγκας απέστειλε (αγοράζοντάς-το μάλιστα, αν δεν κάνω λάθος) το βιβλιαράκι του Στάθη Κοψαχείλη “Παραμιλητά” (εκδόσεις Θερμαϊκός, Θεσσαλονίκη, Νοέμβριος 2011). Παράλληλα, ο Δημήτρης Μαμάκος είχε την καλοσύνη να μου ταχυδρομήσει το έργο-του Νομαδικόν” (αυτοέκδοση: δες και www.nomadikon.com). Την ίδια διάθεση είχε και η Μαρία Βελονάκη-Νικολάου, που μου ταχυδρόμησε το μυθιστόρημά-της “Ασύμπτωτες ιστορίες και το σημείο τομής” (εκδόσεις Σοκόλη-Κουλεδάκη, Αθήνα 2012). Παλιότερα, άλλοι φίλοι, όπως ο Βαγγέλης Μπέκας (εκδόσεις Μπαρτζουλιάνος) κ.ο.κ., προσέφυγαν σε μικρούς εκδοτικούς οίκους, πιστεύοντας στην αξία του έργου-τους και προσπαθώντας να μετατρέψουν σε τυπωμένο χαρτί ευρείας κυκλοφορίας όσα η καρδιά, το μυαλό ή η αλογόμυγα που τους οιστρηλατεί τους υπαγορεύει.
1.      Η συλλογή με ολιγοσέλιδα διηγήματα του Κοχαχείλη αποτυπώνει στιγμιότυπα μιας γραφικής, χωριάτικης ζωής με ηθογραφική διάθεση. Το σκηνικό του Λιτοχώρου με τον Ενιπέα, την άγρια φύση, το χωριό και οι κάτοικοί-του συνοδεύεται από μια γλώσσα, τοπική και ιδιαίτερη, φυσική και χυμώδη, που δεν δυσκολεύει την ανάγνωση αλλά της δίνει το απαραίτητο χρώμα. Οι ιστορίες είναι αναμνήσεις από το χωριό, πιο πολύ συναντήσεις της απλής καθημερινής ζωής με μια άλλη σφαίρα, όπου οι πεθαμένοι έρχονται φυσιολογικά και καθόλου απρόσμενα, ενώ η μεταφυσική σαν σύννεφο αργοδιαβαίνει πάνω από τα κεφάλια των ανθρώπων, χωρίς να προδίδεται ο ρεαλιστικός χαρακτήρας των κειμένων. Ο συνδυασμός μιας στέρεα βασισμένης στο μακεδονικό τοπίο και ντοπιολαλιά ατμόσφαιρας με το μαγικό (σαν τον μαγικό ρεαλισμό της Ζατέλη, που αναφέρεται, νομίζω, κι αυτή στη Μακεδονία) κάνει τα μικρά διηγήματα λιγότερο μουντά και περισσότερο ποικίλα, παρά τη σκληρότητα των θεμάτων-τους και την αίσθηση πικρίας που συνοδεύουν τα σκηνικά-τους.
 
2.      Το “νομαδικόν” του Μαμάκου, από την άλλη, είναι ένα οδοιπορικό δρόμου, στο οποίο δίνονται σε ημερολογιακή μορφή (με ημερομηνιακές καταχωρίσεις) οι εμπειρίες του αφηγητή στην Ινδία, στις πλαγιές των Ιμαλαΐων, στα χωριά της περιοχής, ανάμεσα στους κατοίκους και τις οργανώσεις που δραστηριοποιούνται στον ευρύτερο χώρο. Πιο πολύ από ημερολογιακό μυθιστόρημα είναι ένα έργο που ανήκει στην ταξιδιωτική λογοτεχνία. Ο αναγνώστης γεύεται εικόνες της Ανατολής, καθώς ο συγγραφέας επιχειρεί να μεταδώσει το κλίμα της περιήγησης έξω από το ευρωπαϊκό περιβάλλον και μέσα από την επαφή με τον “πρωτόγονο” τρόπο ζωής που κρύβει μαγεία αλλά και κινδύνους για την ισορροπία ενός βολεμένου αστού.
 
3.      Τέλος, οι “Ασύμπτωτες ιστορίες και το σημείο τομής” της Μαρίας Βελονάκη-Νικολάου είναι ένα μυθιστόρημα διπλής αφετηρίας αλλά κοινού τέλους. Η Φλώρα, διάσημη συγγραφέας, αναλογίζεται όσα είχε μάθει από τη Ρούλα, την υπηρέτριά-τους, που βίωσε ως παιδί τη φρίκη του Εμφυλίου: οι Δεξιοί εκτέλεσαν τον αδελφό-της χωρίς πραγματικό λόγο. Από την άλλη, ο Θόδωρος απολύεται, με αποτέλεσμα να διασαλευτούν οι σχέσεις-του με τη γυναίκα-του. Το κείμενο αρέσκεται στις ωραίες φράσεις που υποτίθεται κρύβουν μεγάλες αλήθειες αλλά εντέλει καταντούν στείρος διδακτισμός. Κι αυτό γιατί ακούγονται βαρύγδουπες, χωρίς τα γεγονότα τα ίδια να μιλάνε.
 
Τελικά, δύσκολα βρίσκει κανείς αξιόλογα έργα που δεν έπεσαν στα χέρια εκδοτικών οίκων με παράδοση. Κι ήταν πιο πολύ το βιβλιαράκι του Κοψαχείλη που με έκανε να κοιτάξω και τα άλλα, χωρίς όμως ανάλογη αναγνωστική απόλαυση.
            Ευχαριστώ ούτως ή άλλως τον Νώντα Τσίγκα, τον Δημήτρη Μαμάκο και τη Μαρία Βελονάκη-Νικολάου που μου απέστειλαν τα παραπάνω βιβλία.
Πατριάρχης Φώτιος


32 comments:

Unknown said...

Μήπως αδικείς πολλούς εκπληκτικούς μικρούς εκδοτικούς οίκους και άλλους τόσους συγγραφείς (δεν έχει κανένα νόημα να παραθέσω ονόματα, νομίζω) μ' αυτό το "τελικά";
Σεβαστή η άποψή σου για όσα διάβασες αλλά οι γενικεύσεις προς τι;
Το γεγονός πως υπάρχουν λογετέχνες και εκδότες που, ειδικά αυτές τις μέρες, αψηφούν (τους παντοδύναμους) νόμους της αγοράς, μόνο ελπίδα θα έπρεπε να γεννά.....
Παρασκευάς

Νώντας Τσίγκας said...

Το σημείωμα αυτό του Π.Φ.είναι η ελεγεία για το τέλος της εποχής των "αυτοεκδόσεων", των υπερβατικών αποφάσεων για εκδόσεις "τρελές" των μικρών εκδοτικών οίκων, και για τις φωνές που δεν θ' ακουστούνε πιά. Αλλά πιστέψτε με υπάρχουν κι άλλα να γραφτούν κι ακόμα πράγματα να τυπωθούν. Και τίποτε στο βιβλίο του κόσμου δεν έχει ολότελα ειπωθεί...

Πάπισσα Ιωάννα said...

Παρασκευά,
τώρα που το ξανακοιτάζω, έχεις δίκιο.
Έχεις δίκιο, γιατί η τελική-μου γενίκευση αναιρεί το πνεύμα με το οποίο ξεκίνησα να γράφω το ποστ.
Κι αυτό είναι ότι ελπίζω, και θέλω να ελπίζω, ότι μπορεί κανείς να βρει κάτι αξιόλογο σε μικρούς οίκους, όσο κι αν η αντίθετη άποψη έχει ριζώσει.
Απλώς, η αναλογία είναι μικρή και συχνά με κάνει να απογοητεύομαι. Ωστόσο, δεν μένω και δεν θέλω να μένω στο πλήθος και θα εξακολουθώ να ψάχνω πιστεύοντας ότι ο εκδότης με μεράκι θα αψηφήσει το κέρδος ή τουλάχιστον δεν θα βάλει μόνο αυτό ως κριτήριό-του.
Καλημέρα
Πατριάρχης Φώτιος

Πάπισσα Ιωάννα said...

Νώντα,
ευχαριστώ για το βιβλίο του Κοψαχείλη. Αυτές τις μικρές τρέλες τις ζητά ο αναγνώστης γιατί έτσι εκπλήσσεται και βλέπει τι γίνεται πέρα από τη βιτρίνα του βιβλίου.
Πατριάρχης Φώτιος

Anonymous said...

Πατριάρχη Φώτιε,
δεν θα συμφωνήσω μαζί σας. Η αναλογία δεν είναι καθόλου μικρή, αν αναλογιστείτε την αναλογία σαβούρας και αξιόλογων βιβλίων που εκδίδει, κατ' έτος, έκαστος των "παραδοσιακών" οίκων.
Και, αντίθετα με τον αγαπητό κ. Τσίγκα, έχω την αίσθηση ότι η εποχή της αυτοέκδοσης τώρα αρχίζει στην Ελλάδα. Κάτι που θεωρώ καλό και μακράν πιο συμφέρον (αν γίνει οργανωμένα) για τους συγγραφείς -νέους και παλαιούς, άγνωστους και καταξιωμένους. Και αντί κάποιοι να δημιουργούν και να συντηρούν προκαταλήψεις σε δημιουργούς και αναγνώστες, μπορούν να προσαρμοστούν. Δεν είναι κακό. Οι θεσμοί είναι για να εξελίσσονται.
Θεωρώ ότι οι συγγραφείς στη χώρα μας είναι από τους πιο αδικημένους εργαζόμενους. Δεν ξέρω. Δεν ενδιαφέρονται ή είναι πολύ αδύναμοι τελικά, ως προς την διεκδίκηση των δικαιωμάτων τους; Πάντως, κρίμα είναι να διαχειρίζονται τον πνευματικό τους μόχθο και την παραγωγή του, οι επιχειρηματίες. Εκτός βέβαια και αν κάνω κάποιο τεράστιο λάθος και είναι όλοι ευχαριστημένοι από τις αμοιβές τους, τα ασφαλιστικά τους, την εξάρτηση από τους εκδότες. Μπορεί κάτι ανάλογο να συμβαίνει και με τους κριτικούς. Τέλος πάντων... Πρόβλημά τους.

Ελ,Ελ

Pellegrina said...

ερωτησηκρισεως: αν κανω αυτοέκδοση,τι τιμη πρέπει να βαλω στα βιβλία μου; (γιατι για μενα ειναι ανεκτιμητο)

Unknown said...

Eλ, Ελ
Έχεις ένα (ανθισμένο) ματσάκι με δίκια.
Οι περισσότεροι συγγραφείς (όπως και οι περισσότεροι καλλιτέχνες άλλωστε) δεν είναι ικανοί να μανατζάρουν και να αυτομανατζάρονται. Αυτοί που τα καταφέρνουν καταλήγουν να είναι τα "αστέρια" της λογοτεχνίας μας, με τα γνωστά αποτελέσματα... Οι υπόλοιποι (ευτυχώς, υπάρχουν και τέτοιοι) αποτυγχάνουν να κάνουν κάτι για τους εαυτούς τους αλλά βάζουν πολλές λέξεις στις περίεργες, φευγάτες θέσεις τους.
Τελικά ναι, κάποιοι επιχειρηματίες μπορούν να καυχιούνται ότι έχουν επιτύχει στο επικερδές παιχνίδι της καταστροφής αυτού που (πλέον) ονομάζεται "ελληνική λογοτεχνία". Φυσικά ακολουθούνται από λογιών λογιών "αδέλφια", σε όλα τα γνωστά ΜΜΕ κλπ...
Πελεγκρίνα,
Αν το αποφασίσεις, φυσικά και δεν θα ασχοληθείς με την τιμή της αυτοέκδοσης, ακριβώς γιατί η οικονομική αποτυχία είναι μάλλον ο στόχος. Τα όμορφα χωριά όμορφα καίγονται κλπ....
Παρασκευάς

Πάπισσα Ιωάννα said...

Φίλοι-μου,
φάνηκε από την αρχή ότι είμαι εξαιρετικά αμφίβουλος πάνω στο θέμα και η συζήτηση ως τώρα δεν με ξεμπέρδεψε.

Από τη μία,
θέλω να πιστεύω στην ιδεαλιστική, αντισυστημική άποψη που θέλει τους μικρούς εκδοτικούς οίκους να κινούνται περισσότερο ιδιοτελώς, που θέλει εκεί να καταφεύγουν άνθρωποι με μεράκι, που θέλει να βρίσκονται εκδότες που δεν θέτουν σε προτεραιότητα το κέρδος (λ.χ. Κίχλη) κι έχουν έτσι καταφέρει να εκδώσουν σπουδαία βιβλία.

Από την άλλη,
έρχεται η φωνή που μιλά για τα κορυφαία έργα κάθε έτους να βρίσκονται στους μεγάλους εκδότες. Να το πω αλλιώς: πόσα από τα βιβλία της τελευταίας 30ετίας-40ετίας ξεχώρισαν, που δεν ανήκαν σε προβεβλημένο οίκο; Πόσα βραβεία, πόσες θέσεις στα υψηλά σκαλιά της λογοτεχνίας-μας, πόσα βιβλία που θα αντέξουν στον χρόνο;
Μα, θα αντιτάξει κανείς, και οι κριτικοί είναι κομμάτι αυτού του συστήματος, αυτής της νοοτροπίας, και δεν βλέπουν πέρα απ' αυτό το πλαίσιο.
Ωραία.
Ας μιλήσουμε εμείς έξω από το σύστημα: αν πάρουμε μια τυχαία χρονιά ή μια δεκαετία, στα δέκα-είκοσι-πενήντα καλά βιβλία που θα ξεχωρίσουν και σταδιακά θα μείνουν στην ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας, πόσα δεν κυκλοφόρησαν από μεγάλο εκδοτικό οίκο; που εντέλει προσέλκυσε πρώτος τον καλό συγγραφέα.

Εξακολουθώ να είμαι δίβουλος.
Ας μιλήσουμε με ονόματα, μπας και γείρει η πλάστιγγα.
Πατριάρχης Φώτιος

Νώντας Τσίγκας said...

Και ας μην ξεχνάμε τους ("μεγάλους" ή έστω μικρομεσαίους ) εκδοτικούς οίκους που πληρώνονται ΑΔΡΑ από τους συγγραφείς για την έκδοση με το δέλεαρ της επαγγελματικής προώθησης...
Οι (ιδίοις αναλώμασι) "αυτοεκδόσεις" κρύβουν περισσότερη τρέλα και αεροβατικές τακτικές εκ μέρους των συμμετεχόντων στο άθλημα. Ποιός θα προωθήσει μια τέτοια έκδοση εκτός από τον ίδιο το συγγραφέα που αυτοπαγιδεύεται στην ανταλλαγή αγαπητικών αφιερώσεων-φιλοφρονήσεων ανάμεσα σε φίλους και γνωστούς.
Με τους καιρούς που θα μας προκύψουν -ακόμα πιο σκληροί!!!- νομίζω η ευγενής πολυτέλεια της "διασπάθισης" 3-3 χιλ. Ευρω για μια μικρή ποιητική συλλογή ή συλλογή διηγημάτων (δεν πιάνω βλέπετε στο στόμα μου την καταραμένη λέξη "λεύκωμα"ή έκδοση Τέχνης που συνορευει περισσότερο με την αστρονομία...) θα είναι μεγάλη αποκοτιά ενδεικτική ψυχικής διαταραχής προς αντιμετώπιση.
Μακάρι να οργανωθεί ένα εναλλακτικό ΚΙΝΗΜΑ προώθησης τέτοιων προσπαθειών και πρακτόρευσης του υλικού στα βιβλιοπωλεία και της μηχανές πωλήσεων του διαδικτύου. Μακάρι αλλά ποιός θα το τολμήσει;
Όσο για τις τιμές που αγωνιά η Rellegrina θα θυμίσω αυτό που λέει ο λαός : "Aπό τη ζημία κέρδος..." (εξ ου και το "γράφουμε για την ψυχή μας!")

Anonymous said...

Καλημέρα σε όλους
Τα πράγματα δεν είναι πάντα άσπρο-μαύρο, αυτό γίνεται φανερό κι εδώ. Από την προσωπική μου εμπειρία έχω δει διαμάντια να εκδίδονται από "μικρόυς/ασήμαντους/οικογενειακούς" (αν και ποιος θα κρίνει το ασήμαντος;) οίκους. Παράλληλα έχω δει και τα χειρότερα βιβλία, κυρίως ποίησης, να βγαίνουν υπό τέτοιο...καθεστώς έκδοσης. Και φυσικά, ο λόγος και στα δύο είναι το χαμηλό κόστος. Δίκοπο μαχαίρι;

Πάπισσα Ιωάννα said...

Ναι, έτσι είναι και εκεί.
Θέλω όμως ονόματα
που να πιστοποιούν την πρώτη άποψη.
Πατριάρχης Φώτιος

Unknown said...

Ενδεικτικά και μόνο (πέραν των δύο εξαιρετικών "εναλλακτικών" οίκων που ήδη ανέφερε ο Πατριάρχης): Εκδόσεις Δήγμα, Ύψιλον, Οδός Πανός, Ίνδικτος, Ευρασία, Babelart, Βορειοδυτικές, Οξύ και σίγουρα πολλές άλλες.
Ονόματα συγγραφέων να γράψουμε;
Ίσως καλύτερα όχι, προκειμένου να διατηρήσουμε εν ζωή την (σπάνια) χαρά της ανακάλυψης;
Παρασκευάς

Πάπισσα Ιωάννα said...

Παρασκέυά,
οι οίκοι αυτοί είναι γνωστοί κι όποιος μπει στη biblionet θα βρει άλλους πενήντα.
Θέλω για να πειστώ ονόματα έργων που είναι διαχρονικής αξίας. Ονόματα που θα μείνουν και θα διαβάζονται σε δέκα, είκοσι χρόνια. Έργα που όχι απλώς άρεσαν σε μένα κα σε σένα, αλλά που απέσπασαν την αναγνώριση του κοινού ή των ειδικών. Ονόματα έργων που μπορούν να σταθούν δίπλα σε άλλα μύρια άλλα που σχηματίζουν έναν άτυπο ή και επίσημο ελληνικό Κανόνα.
Πατριάρχης Φώτιος

Unknown said...

Πατριάρχη,
Μα αυτό που ζητάς είναι εξ αρχής οξύμωρο (με την αντίστροφη έννοια της λέξης).
Πώς είναι δυνατόν να μιλήσουμε για έργα που εκδίδονται τώρα και ταυτόχρονα θα μείνουν διαχρονικά;
Πώς θα μπορούσαμε να μαντέψουμε τι θα διαβάζεται σε δέκα ή είκοσι χρόνια;
Πέραν αυτού, οι "ελληνικοί Κανόνες" (άτυποι ή επίσημοι)θα εξαρτώνται πάντα από τον συντάκτη τους. Άσε που ως Κανόνες, μάλλον θα παραμένουν και λίγο βαρετοί...
Και ακόμα πιο πέρα, γιατί τα σημαντικά έργα θα πρέπει να αποσπάσουν την αναγνώριση του κοινού ή των ειδικών;
Νομίζω πως το λογοτεχνικό αποτύπωμα κάθε έργου δεν ακολουθεί τέτοιες "μικρότητες" ή έστω περιορισμούς....
Παρασκευάς

Πάπισσα Ιωάννα said...

Και ποιος κρίνει ποιο είναι το σημαντικό έργο; Εγώ; Εσύ; μεμονωμένες εκτιμήσεις.
Και φυσικά μιλάω για βιβλία, όπως προείπα, των τελευταίων δεκαετιών που μπορούν κάπως να σταθμιστούν πόσο άντεξαν ή αντέχουν στον χρόνο. Και φυσικά μπορώ να αναφέρω μερικές δεκάδες βιβλία, γνωστών οίκων, που ξεχωρίζουν και αναδεικνύονται.
Αν έχω διαβάσει 100 βιβλία μικρών οίκων, κρατώ ως δείγμα αξιόλογων έργων δράκα. Είναι απλό. Κι αν δεν κατατεθούν στο τραπέζι ένας αριθμός κειμένων που βρίσκουν τον δρόμο-τους μέσα από αφανείς εκδόσεις, δύσκολα η 'εύκολη' φωνή μπορεί να φιμωθεί.
Πατριάρχης Φώτιος

Δημήτρης Αλεξίου said...

Καλημέρα σε όλους!
Περίεργο αλλά ξαναέκανα πρόσφατα παρόμοια συζήτηση. Ξεκινώντας από την προσωπική μου εμπειρία (που απέρριψα πρόταση αυτοέκδοσης) είχα την εξής αμφιβολία: Και ποιος αποφασίζει τελικά αν ένα έργο αξίζει να εκδοθεί ή όχι; Αν πάρω εγώ την απόφαση που το έχω γράψει δεν δείχνει μία ματαιοδοξία από πλευράς μου ότι κρίνω μόνος μου το έργο μου; Έχω διαβάσει άλλα έργα ιδιαίτερα αξιόλογα από αυτόν τον μικρό έστω εκδοτικό; Ξέρω ότι το ύφος και το ήθος του (μέσα απ' τα βιβλία που εκδίδει) με αντιπροσωπεύει ή απλώς δε βρήκα αλλού; Εάν δεχθούμε ότι το κοινό θα κρίνει τελικά το έργο, δεν πρέπει να βρούμε και μία δίοδο ένα τρόπο να φτασει το βιβλίο στο κοινό (του), οπότε χρειάζεται στοιχειώδης ή στοχευμένη διανομή και όποια προώθηση του αρμόζει (οπότε μπαίνουν πάλι εξωκαλλιτεχνικά κριτήρια στην κρίση); έτσι κι αλλιώς το εμπορικό κομμάτι θα εμπλακεί στην διαδικασία, αλλά δεν είναι άκομψο και ίσως ατελέσφορο να το αναλαμβάνει ο ίδιος ο συγγραφέας; Κατά τη γνώμη μου ένας εκδοτικός οίκος (που συνήθως μικρός ξεκινάει) μέσα σε μία εικοσαετία το πολύ θα πρέπει να έχει γίνει μεγάλος - σαν όνομα και ποιότητα δουλειάς, όχι εμπορικά- . Αν όχι, είναι και θα παραμείνει μικρός γιατί αναλαμβάνει μόνο εργολαβίες τυπογραφείου. Για ένα βιβλίο που εκδίδεται και την αξία του ή μη, πάντα κάποιος πρέπει να αναλαμβάνει την ευθύνη. και της όποιας επιτυχίας και της όποιας αποτυχίας. Ο εκδότης δεν είναι κοινωφελές ίδρυμα, επιχειρηματίας είναι. Η ικανότητά του, οι στόχοι του, η επιμονή του και τα αποτελέσματά του κρίνονται όπως και του δημιουργού.
Δεν ξέρω αν ξεκαθαρίζω καθόλου τα πράγματα αλλά δεν επιλέγουν μόνο οι εκδότες βιβλία, επιλέγουν και οι συγγραφείς εκδοτικό. Και όλοι είναι υπεύθυνοι για τις επιλογές τους.
Υγιαίνετε!

Pellegrina said...

Ηδικη μου ερωτηση (πουδεν η΄ταν 'αγωνια")ηταναπολυτα πραγματικη,καθολου ρητορική: τι τιμη να βαλω στοβιβλιο μου,αν κανωαυτοέκδοση;(ηλεκτρονική εννοειται)Να βαλω μια πολυ μικρή,για να διαδοθεί πιο ευκολα,ή μια πολυ μεγαλη,για αναδειξω την αξια του; Μπορει ενας δημιουργος να αποτιμησει το εργο του με βαση τον αριθμό των λεξεων και των σελίδων;η δουλεια δεν εχει καμια σχεση με αυτο,ουτεκαν γι αυτόν που..αντιγράφει,ποσο μαλλον για όποιον καθεται και σκεφτεται,σημειώνει,ερευνά,συγκεντρώνεται για να συναισθανθεί,μετα συνδυαζει,απορρίπτει,καθαρογράφει,δεν κοιμαται,βελτιώνει και φτου κι από την αρχή; ποιος να το αποτιμήσει αυτό;

Anonymous said...

Θα συμφωνήσω με τον/την tenagoskaifos και τον Παρασκευά και, Πατριάρχη Φώτιε, επιτρέψτε μου να πω ότι στο θέμα υπεισέρχονται πάρα πολλές παράμετροι. Η απλή προσέγγισή σας θα μπορούσε να οδηγήσει σε συμπεράσματα τύπου: Τα παραλογοτεχνικά βιβλία που πουλάνε πολύ είναι ασυγκρίτως καλύτερα από τα ποιοτικά που μένουν στα ράφια.

Το θέμα τώρα της μη δίκαιης αμοιβής των συγγραφέων που έθιξα, με απασχόλησε όπως οτιδήποτε πέσει στην αντίληψή μου, που συμβαίνει στην κοινωνία της οποίας μέλος είμαι οπότε έμμεσα με αφορά. Από κει και πέρα εύχομαι ένα "εναλλακτικό κίνημα" όπως ο Νώντας Τσίγκας. Βέβαια και στον χώρο αυτό συμβαίνει ό,τι και παντού. Μακάρι να προκύψει ένας Δαυϊδ και δύο και τρεις και πολλοί.

Και βέβαια όλα είναι θέμα προσωπικής επιλογής. Κάποιος νέος συγγραφέας, ας πούμε, μπορεί να δέχεται να φάει 20 πόρτες μέχρι να πετύχει τον υπάλληλο εκείνον που θα κρίνει εκδόσιμο το πόνημά του. Και όταν, έτσι, αυτό εκδοθεί, να πάει και καλά.(οπότε οι προηγούμενοι 19 υπάλληλοι τι ήταν;) Και τότε μπορεί ο νέος, περιχαρής να κάνει τούμπες, δια βίου ευγνώμων. Κάποιος άλλος μπορεί να σταματάει στις δύο πόρτες και μ' ένα "άντε.... όλοι" να βάζει το πόνημα για πάντα στο συρτάρι ενώ κάποιος άλλος μπορεί να κάνει κάτι άλλο.
Αλλά και ένας παλιός συγγραφέας, μπορεί να δέχεται να συμβάλει οικονομικά στην έκδοση του έργου του, να δέχεται τόσο χαμηλά ποσοστά, ελλιπή προώθηση κλπ, αρκεί να είναι υπό τη σκέπη του φιρμάτου εκδότη. Κάποιος άλλος πάλι μπορεί να αρχίσει να προβληματίζεται επ' αυτού.
Καθείς κι ο χαραχτήρας του λοιπόν, κι εγώ με τον δικό μου τον κακό, που πολλά είπα πάλι.

Ελ,Ελ

Κι εσύ καλή μου Pellegrina, να βάλεις μια μέση προσιτή τιμή, έτσι κι αλλιώς μεσάζοντες δεν θα 'χεις, για να διαβάσει ο κόσμος το βιβλίο σου, να επικοινωνήσεις αυτά που αισθάνεσαι ότι υποχρεούσαι να πεις. Σκοπός σου δεν είναι να βιοποριστείς απ' αυτό, οπότε ήδη, την ώρα που δημιουργείς λαμβάνεις τη μεγαλύτερη αμοιβή. Από εκεί και ύστερα είναι η χαρά της ανθρώπινης επικοινωνίας.
Και σου εύχομαι όσοι κι αν είναι οι αναγνώστες σου (να είναι πάρα πολλοί) το "άγγιγμα" να είναι δυνατό σαν μαχαιριά.

Pellegrina said...

τα εργα μου τα εχω ήδη "επικοινωνήσει'. Οποτε μπορέσω μάλιστα (πληκτρολόγηση γαρ) θα "επικοινωνήσω" και τα ήδη εκδοθέντα και απαλλαγέντα δικαιωμάτων εκδότη.
Τα "επικοινωνώ'δ ω ρ ε αν,από την ιστοσελίδα μου.Οποιος θελειτα διαβαζει. Αντιλαμβάνομαι απολυτως πως αυτο δενμπορει να τοκανειοποιοςβιοπορίζεταιαπότογραψιμο,εγω ομωςδεν βιοπορίζομαι(εκει ειναι ολη η ουσια),αρα μπορώ.Οσον αφορά την αξια τους,αυτην καλουνται να την αναγνωρισουν οι θεσμοί.(Στους οποίους περιλαμβάνονται και εκδότες,αλλ οχι μονο)Το ζητημα ειναι ενα και μοναδικο: ειναι ο συγγραφέας ,ως δημιουργός,μεροςτης κοινωνάςι,ή ως εκ τηςθεσεωςτου στεκεται λιγο "πανω"καιεξω" από αυτην; (γιατί αλλιως,ΠΩΣ θα την παρατηρεί καιθα την μετατρέπει σε τέχνη;)
πιοαπλα:ειναι δυνατον ο αληθινός δημιουργός (του οποίου σκοπός δεν ειναι να"πετυχει" με την κοινωνικη σημασία του εδω καιτωρα)να καθεται να ασχολειται με τα των εκδόσεων; (ποιος,τι,συναλλαγες κλπ;)
Κατ εμε,δεν μπορεί.Τουλάχιστον εγω οχι.Μετά από τις σχετικές εμπειρίες μου(στις οποίες υπήρξα καλοβολη και δεν ¨"διεκδικησα"τιποτα) και τις εμπειρίες απόρριψης βιβλιων για τα οποια,σεμια κοινωνια ελευθερης αγοράς,οι εκδοτες θα έπρεπε να εριζουν μεταξύ τους(μιλάω λογικότατα)εχω οριστικά αποσυρθεί από το ααιχνίδι: ειμαι 55 χρονων και πρ΄πει να γ ρ α ψω.Δεν εχωχρονο,γιατιποτε α΄λλο.(Ουτε φυσικά για να "αυτοεκδιδομαι"σε ηλεκτρονικά βιβλιπωλεία και να καθομαι να μετραω λεφτά και αντιτυπα.Δεν ειναι ουτε δουλειά μου,ουτε ικανοτητά μου,ουτε καν ενδιαφερον μου.
(οι απόψεις αυτές δεν ειναι ΤΟΣΟ μοναδικές οσο νομιζετε,γι αυτο αλλωστε τις εκθέτω

Anonymous said...

Σε κατανοώ, Pellegrina, αλλά σε διαβεβαιώ ότι υπάρχουν και χειρότερα. Πολύ χειρότερα.

Ελ,Ελ

Pellegrina said...

ασφαλωςΕλΕλ, αλλα γιατι;

Πάπισσα Ιωάννα said...

Ελ,Ελ,
τα ευπώλητα βιβλία πουλάνε για μία σεζόν κι εγώ μίλησα για ΔΙΑΡΚΕΙΑ. Επιπλέον, ο Κανόνας σχηματίζεται απο τους ειδικούς και πάλι μετά από γενιές πρόσληψης.
Όπως κι αν σχηματίζεται, μέσα σ' αυτόν ποια βιβλία και ποιων οίκων τελικά περιλαμβάνονται;
Ονόματαααααααααααααααα!
Πατριάρχης Φώτιος

NYT Review of Books said...


Θα συμφωνήσω απόλυτα με τον κ. Αλεξίου. Κι έγώ πιστεύω ότι ο εκδότης δεν είναι τυπογράφος, αλλά μεσάζων (με την καλλιτεχνική και την εμπορική έννοια)μεταξύ συγγραφέα και κοινού. Αναλαμβάνει ένα επιχειρηματικό ρίσκο επειδή πιστεύει στην αξία του βιβλίου (με όποια κριτήρια) και το εισηγείται στον αναγνώστη. Η δε αξία αυτής της εισήγησης κρίνεται με βάση τη διαχρονική πορεία του εκδότη και το συνολικό του προφίλ -είναι σημαντικά πράγματα αυτά.
Ο ρόλος του είναι επίσης -ή θα έπρεπε να είναι- αναντικατάστατος και από τεχνική άποψη. Σε σοβαρούς οίκους του εξωτερικού το editing είναι συχνά καθοριστικής σημασίας.

Συμφωνώ επίσης με τον Πατριάρχη και με το ποσοτικό του κριτήριο. Είναι κι αυτό ενδεικτικό.

ΥΓ: Πάντα υπάρχουν εξαιρέσεις. Όμως δεν γίνεται να αγνοούμε αυτό που κατά κανόνα συμβαίνει και να αντιστρέφουμε τα διδάγματα της κοινής εμπειρίας.

Anonymous said...

Pellegrina, καλημέρα

Αν το "γιατί" σου αφορά στον συγκεκριμένο χώρο, εσύ θα πρέπει να γνωρίζεις καλύτερα.
Αν αναφέρεται στον κόσμο γενικά, τι να σου πω. Άλλοι το λεν αντιπεπονθός, άλλοι κάρμα, τύχη, επιλογή, ανθρώπινη φύση και τι άλλο δεν ξέρω. Ξέρω μόνο πως προσωπικά, το αντιμετωπίζω με το "σκάσε και κολύμπα".

Ελ,Ελ

Anonymous said...

"Ονόματαααααααααααααα"
Α πα πα πα, Πατριάρχα μου, Σαββατιάτικα. Μήπως να μου κάνατε και καμιά φάλαγγα βυζαντινή, να ομολογήσω; :) :)
Όπως είπα, επί του θέματος με κάλυψαν ο tanagoskaifos και ο Παρασκευάς. Να προσθέσω μόνον, εάν δεν το έχετε καταλάβει, και θα εκφραστώ κόσμια, ότι τον Κανόνα και τέτοιους κανόνες γενικά, τους γράφω εις τα παλαιότερα των υποδημάτων μου. Είπαμε, κακός χαραχ(κ)τήρας.
Επαναλαμβάνω ότι διαφωνώ πλήρως με την προσέγγισή σας, αλλά εντάξει, επειδή τέλος πάντων... αυτοεκδόσεις είχαν κάνει και ο Καζαντζάκης και ο Σικελιανός και η Λιλή Ζωγράφου και ο Νίτσε και ο Ουίλιαμ Μπλέηκ και γύρευε πόσοι άλλοι. Παρόλο που δεν μου αρέσει η συζήτηση στη βάση αυτή, ας μάθω κι εγώ τίποτις εγκυκλοπαιδικό. Ποιοι μικροί εκδοτικοί οίκοι υπήρχαν το 1927, το 1933, το 1946, το 1955 και το 1897;
Μήπως να πω και τίποτις περί των ευπωλήτων;
Καλημέρααααααααααααααα

Ελ,Ελ

Πάπισσα Ιωάννα said...

Ελ,Ελ,
κανείς δεν σε υποχρέωσε να υπακούσεις και να δώσεις ονόματα. Δωρεάν ελάβετε, δωρεάν δότε και Ιλαρόν δότην αγαπά ο Θεός...

Κι αφού τελείωσα τα εκκλησιαστικά-μου, ας κάνουμε μια υπόθεση εργασίας με στατιστικά, όπως υποδεικνύει και ο NYTimes.

Ας υποθέσουμε ότι ένας αναγνώστης (εσύ, εγώ) διαβάζει τον χρόνο 100 βιβλία.
Απ' αυτά φαντάζομαι τα 80 είναι μεγάλων εκδοτικών οίκων και τα 20 είναι μικρότερων ή αυτοεκδόσεις (αν και δεν είναι το ίδιο). Να θεωρήσω, αν και δεν το πιστεύω απόλυτα, ότι έχουμε στα δύο νουμερα τα ίδια ποσοστά καλών βιβλίων (20%). Έτσι, διαβάσαμε 16 καλά έργα από μεγάλους εκδοτικούς οίκους και 4 από μικρούς. Φυσικά, αυτά τα 4 πρέπει να μη διαλάθουν της προσοχής-μας, με το σκεπτικό ότι είναι ασήμαντες οι εκδόσεις που τα εξώδωσαν.
Από εκεί και πέρα:
1. Η πλειονότητα των βιβλίων που επιλέξαμε να διαβάσουμε ανήκει στους μεγάλους (κι αυτό δεν είναι μόνο θέμα διαφήμισης, αλλά και συγκέντρωσης καλών λογοτεχνών).
2. Η πλειονότητα των καλών βιβλίων ανήκει στους μεγάλους σε βαθμό που ένας που θα μπει στο βιβλιοπωλείο για μόνο δέκα βιβλία τον χρόνο θα κινηθεί πιο σίγουρα προς τα εκεί.
3. Με βάση την πείρα-μου (μπορεί κανείς να δει τις εγγραφές ενός-δυο χρόνων στο Βιβλιοκαφέ), στα 20 βιβλία που διάβασα από μικρούς εκδότες θεώρησα πολύ καλά το πολύ ένα-δύο και άλλα ένα-δυο απλώς καλά. Γιατί; γιατί δεν υπάρχουν κριτήρια αξίας, δηλαδή δεν έχει κριθεί το βιβλίο, δεν έχει συζητηθεί, δεν έχουν αναδειχθεί τα καλά-του σημεία, ώστε να διαλέξω σωστά π ρ ι ν το αγοράσω. Αντίθετα, στα άπειρα βιβλία μεγάλων οίκων, θα βρεις σίγουρα σαβούρα, αλλά θα έχεις και πολλά περιθώρια να επιλέξεις σωστά.

Ελ,Ελ,
δεν είμαι μονόπλευρας. Η άλλη φωνή-μου λέει ότι και οι μικροί έχουν αξία. Δείχνουν μεράκι, κυνηγούν το καλό, προσπαθούν να γίνουν μεγάλοι, όπως λέει ο Δημήτρης Αλεξίου.
Αλλά, για πολλούς λόγους οι μεγάλοι έχουν και τον μηχανισμό να βρουν ή και να προσελκύσουν τον καλό συγγραφέα. Δεν μίλησα για ευπώλητα, όπως επιμένεις.

Don't τσαντίζεσαι.
Η συζήτηση δημιουργεί συμμάχους των αντίπαλων ακόμα και μέσα στη δική-μας κοσμοαντίληψη.
Κανείς αλάθητος, ούτε καν ο Πατριάρχης!
Π.Φ.

Pellegrina said...

Ελ Ελ καλημερα.Οχι,δενεννοουσα τονκοσμο.Εννοουσα αυτο το "χωρο" που λες, για τον οποιο δεν ξερω απολυτωςτιποτα,επειδή ποτέ δεν μου ειπαν τιποτα αληθινό και ουσιαστικό.Λειτουργω παντα με βαση αυτα που μου λενε,μετην¨αφηγηση"των πραγματων,και οχι με βαση αυτα που"καταλαβαίνω' (που ειναι πολλά,αντιφατικά και θεωρητικά για μενα) Η αφηγηση με αφηνε εξω,ή μου έλεγε ψέματα,ή (ακατανοητα)υπονοούμενα από πραγματα που με αφορουσαν. Οταν καταλαβα οτι δεν ισχυειτοαπλό"Εχεις ενα ωραίο βιβλιο,το εκδιδουμε και το διαδιδουμε'-που νομιζα στο ξεκινημα-αλλα ισχυει κατι άλλο,πολυπλοκο,που καθολου δεν το εχω καταλαβει,απλως κανω θεωρητικές εικασίες-γιατι κανενας δεν μου το εξηγησε-επαθα σοκ.
Αρα:δεν ξερω τιποτα "καλυτερα".Ουτε χειροτερα.Απλώς,δεν ξερω.Γι αυτομιλαωμονογιατονευατό μου(κιακουγομαικάπως)Γιατί,δεν ξερω. ΤΙΠΟΤΑ.

Anonymous said...

Αυτό με τους συμμάχους, στο τέλος, δεν το κατάλαβα, αλλά δεν πειράζει θα μου το εξηγήσετε άλλη φορά.
Και ειδικά σήμερα είμαι πολύ κεφάτη και καθόλου δεν τσαντίστηκα. (Πάλι επιθετικός μου βγήκε ο τόνος;) Το αντίθετο πάντως συμβαίνει.
Γι αυτό, πολλά φιλιά και καλό Σ/Κ !!!

Ελ,Ελ

Anonymous said...

Pellegrina, κάποια στιγμή πιστεύω ότι θα μας δοθεί η ευκαιρία να το συζητήσουμε αναλυτικά (τώρα φεύγω), όμως μάλλον είσαι πολύ αθώα και ανυποψίαστη. Ε, κι εγώ βέβαια είμαι, απλά έτυχε να δω και να μάθω διάφορα και γι αυτό το χωριό. Το δικό μου χωριό, ουδεμία σχέση έχει με λογοτεχνίες, φιλολογίες και τα συναφή. Αλλά τελικά, παντού τα ίδια συμβαίνουν. Πέρα απ' αυτό νομίζω, ότι ο συγγραφέας θα πρέπει να ζει παράλληλα σε τρεις τουλάχιστον διαστάσεις. Πολύ βαθιά, επί της επιφανείας μέσα σε όλα και εις τους αιθέρες. Να μην έχει όμως σπίτι πουθενά. Θα συνεχίσουμε όμως πιστεύω, μια άλλη φορά.

Καλό Σαββατοκύριακο!

Ελ,Ελ

Anonymous said...

ΥΓ. Και στην κόλαση να βολτάρει πότε πότε. Μόνο καλό θα του κάνει.

Ελ,Ελ

Pellegrina said...

Για το συγγραφεα συμφωνω εννοειται.
Γιαμενα,τωρα,δεν ειμαι "αθωα κι ανυποψιαστη".(Κλισε!)Μπορω να "υποψιαστω"τ α παντα για τους πάντες. Το προβλημα ομως εγκειται "βαθια",όπως λες:το ανθρωπινο ειδος στηριζεται στην "αρχη της ηδονης",και αδυνατω να συλλάβω στην ουσια της,"βαθια" (άλλο το ως "πληροφορία") την ηδονή που προκυπτει από κάθε σκοπιμότητα.Το οφελος. Την "ανταμοιβή"(με την ευρυτερη, ψυχολογική σημασία)Εξ ου και το μονιμό μου ερωτημα "γιατί;",που ειναι απολυτως ορθολογικό.Με τα δικά μου μάτια,βλεπω γυρω μου ενα (αναλογικά)τ ι π ο τ α,σε ολους τους τομεις.Νιωθω σαν να καλουμαι διαρκως να διορθωσω τις ελλειψεις του κόσμου,σε ολους τους τομεις(πάλι!).Δεν καταλαβαινω ουτε καν την εικονα που προσπαθουν οι άνθρωποι να περασουν για τον εαυτό τους!Βλέπω να καταβάλλουν ζωτικές, μεγάλες προσπάθειες για να περάσουν για χυδαιοι και τιποτένιοι!!Μπορω να εικασω οτι ο Α εκανε το Β με σκοπό το Γ,αλλα δεν καταλαβαινω σε τι χρησιμευει το Γ!
Κι αυτο δεν αλλαζει,εχει χαραχτει παιδιόθεν.Εχω σχηματισει άλλη αρχη ηδονης!

Παναγιώτης said...

Διαβάζοντας όλα τα σχόλια, εκείνο το οποίο είναι βέβαιον, είναι το ότι όλα εμπεριέχουν τμήματα της πραγματικότητας, αλλά όχι την όλη πραγματικότητα. Τούτου δοθέντος, πρέπει να είμαστε πάντοτε επιφυλακτικοί και να επιδιώκουμε-όσο αυτό είναι δυνατόν- την παρατήρηση τού όλου πεδίου,που αν επιτύχουμε κάτι τέτοιο, τότε όλα θα μπούν σε τάξη, όπως ακριβώς σε ένα παζλ, πού όταν συμπληρωθεί, τότε θα έχουμε την όλη εικόνα μπροστά μας.Τότε θα θα γνωρίζουμε τα πού, τα πώς και τα πότε, πώς να δράσουμε και πώς να αντιδράσουμε όσον αφορά στα της αυτοέκδοσης. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως ο κάθε άνθρωπος είναι μοναδικός, ως εκ τούτου, η αυτοέκδοση γοα κάποιον ίσως είναι η ιδανική επιλογή, ενώ για κάποιον άλλον να μην είναι. Τα πράγματα είναι απλά αλλά ως συνήθως εμείς τα περιπλέκουμε. Ας ξεκαθαρίσουμε τα πράγματα μέσα μας και τότε θα είμαστε βέβαιοι για το πώς θα δράσουμε και τι θα επιλέξουμε, επιπλέον, θα έπρεπε να είμαστε ευνώμονες για το οτι έχουμε περιθώρια επιλογής.