Saturday, December 01, 2012

“…καλά, εσύ σκοτώθηκες νωρίς” του ΧΡΟΝΗ ΜΙΣΣΙΟΥ

Πριν από δέκα περίπου μέρες πέθανε ο συγγραφέας Χρόνης Μίσσιος, 82 χρονών και πολλών χειμώνων, που έμεινε στην ιστορία των ελληνικών γραμμάτων κυρίως με δύο έργα-του, το “…καλά, εσύ σκοτώθηκες νωρίς” (1985) και το “Χαμογέλα, ρε …τι σου ζητάνε;” (1988). 
 
 
Κέικ σοκολάτας:
Χρόνης Μίσσιος
“…καλά, εσύ σκοτώθηκες νωρίς”
εκδόσεις Γράμματα
1985 

            Ο Χρόνης Μίσσιος ήταν δηλωμένος αριστερός, ο οποίος διώχθηκε για τις πεποιθήσεις-του και μέσω του αγώνα-του τις υπερασπίστηκε με πάθος. Παρ’ όλ’ αυτά, ξεκίνησε να γράφει το 1985 όχι για να προπαγανδίσει τις κομουνιστικές-του απόψεις αλλά για να ασκήσει δριμεία κριτική στο ΚΚΕ και εν μέρει στις αυταπάτες οι οποίες απέδειξαν μάταιους τους αγώνες, όχι από έλλειψη ιδεολογικής αξίας αλλά από εσωτερικές διαμάχες που αποδυνάμωσαν την πίστη στην κομουνιστική ιδεολογία. Έτσι, έξι χρόνια μετά την “Αρχαία σκουριά” της Μάρως Δούκα, που εκ των ένδον μίλησε για την αριστερή υστερία, ήλθε και ο Μίσσιος, άγνωστος λογοτέχνης τότε αλλά γνωστός αγωνιστής, για να φωνάξει την αποστροφή-του σε παρασκηνιακές πρακτικές και ναρκοθετικές πράξεις.
            Το κείμενο είναι ένας χειμαρρώδης μονόλογος σε κάποιον χαμένο (τυχερό) σύντροφο, στηριγμένος στον ειρμό σκέψεων που πηδάνε από τη μια ιστορία στην άλλη με μια συνειρμική αλληλουχία. Ο αφηγητής είναι κομμουνιστής (αυτοβιογραφική βέβαια είναι η βάση όλου του αφηγήματος), ο οποίος διώχθηκε και υπέφερε, και φυσικά μιλάει στην προφορική γλώσσα της λαϊκής τάξης, γεμάτη με μαρξιστικούς απόηχους, αφτιασίδωτη, αναρχική, καταγγελτική, που ρέει και σπάει κόκαλα. Η γραφή αντανακλά τη νοοτροπία του αφηγητή και η αφήγηση ξεδιπλώνει όλη την παράνομη δράση-του και τα βασανιστήρια μέσα στις φυλακές. Παράλληλα όμως δεν κρύβει τα λάθη της “καθοδήγησης” ασκώντας έτσι έλεγχο σε όλες τις ντιρεκτίβες και τους ινστρούκτορες που προωθούσαν μια στρεβλή, ορθόδοξη για την εποχή εκείνη, κομουνιστική γραμμή, αυστηρή όσο και ανούσια, τυπολατρική όσο και καχύποπτη.
            Το κείμενο δεν έχει υπόθεση, αλλά αυτό δεν το εμποδίζει να είναι ενδιαφέρον και σαγηνευτικό, κυρίως χάρη στη ζωντανή γραφή-του, που σχεδόν πετάει χωρίς τα κωλύματα του γραπτού λόγου, με την ασυνέχειά-του να λειτουργεί παρωθητικά, με μια ορμή που κανοναρχείται από εσωτερική αγανάκτηση η οποία θέλει να ξεσπάσει σαν γκέιζερ. Δεν λείπει η σάτιρα και ένα πικρό χιούμορ, μια νότα πίκρας που εκτοξεύεται σαν απωθημένο, ένα είδος καυτηριασμού που χολερικά ραντίζει το παρελθόν.
            Φυσικά, συνδέεται με το επόμενο έργο του συγγραφέα, αλλά θυμίζει και το “Αρχιπέλαγος Γκούλαγκ” του Σολζενίτσιν και το “Λοιμό” του Φραγκιά. Δείχνει τη βία αλλά και τη σχέση εξουσίας και υφιστάμενων, εκτός και εντός κόμματος, την πίστη σε αγνά ιδανικά αλλά και η απογοήτευση από τον χειρισμό-τους, .
            Καλό μήνα
Πατριάρχης Φώτιος

5 comments:

Anonymous said...
This comment has been removed by the author.
Anonymous said...

Αγαπητό Βιβλιοκαφέ μάλλον ο αφηγητής Μίσιος απευθύνεται στη πρώϊμη ηλικία του.

Πάπισσα Ιωάννα said...

Γιώργο,
δεν είχα αυτή την εντύπωση όταν το διάβαζα.
Τώρα που το λες δεν μπορώ να το αποκλείσω, αλλά θέλω μερικά στοιχεία. και πρώτα απ' όλα είναι μια εσωτερική συνθήκη του κειμένου, που δεν κατάλαβα, ή μια ερμηνεία ότι ο αποδέκτης της αφήγησης συμβολίζε τον πρώιμο εαυτό-του;
Πατριάρχης Φώτιος

Pellegrina said...

Νομιζω οτι το πιο ενδιαφερον σε αυτο το βιβλίο λογοτεχνικά ειναι η γλώσσα του: η αμεσότητά και δυναμή της.

Οσο για το περιεχόμενο,τι να πω; προσωπικά,και τα μισα απο αυτα που λεει να ειναι αληθεια μεαφηνουν αφωνη: δεν ξερω βεβαια τι επιδραση στον ψυχισμό και τις αποφασεις μας εχει ο εγκλεισμός (πλας η σχεση με τους δεσμώτες και βασανιστες,π ο λ υ σημαντικό),αλλα με τη φαντασία μου υποθετω πως θα ενιωθα ταυτιση με τον συγκρατούμενο εντελώς ανεξάρτητα απο οποιαδηποτε ιδεολογία.Με τονχειρότερο εγκληματία, με τον χειρότερο φασιστα να ημουν συγκρατούμενη θα ήμουν μαζί του,θατοναγαπουσακαι θατονσυμπνουσα. Ηκατασταση κατα την οποία βασανίζονταν οι τροτσκιστές και οι "ορθόδοξοι" χαιρονταν γι αυτο,μου κανει ψυχοπάθεια βαριάς μορφης. (Πουεχει αφησει κληρονομικάιχνη: η νεα γενια της ελλαδας διαθετει πλούσιο hate speech για τους "ιδεολογικούς νατιπάλους",χωρις κανενα λογο,μια αχρηστη φθορα ανθρώπων)Οπως επισης ψυχοπάθεια ειναι και οι πάμπολλοι και περιστασιακοί"χαφιέδες",(ενα θεμα στο οποίο επιμένει ο Χ.Μ.)που αναπαραγονται ακομα,επίσης χωρις να υπαρχει απολυτως κανενας λογος,απο συνηθεια-πολιτες που κατασκοπεύουν ο ενας τον αλλο, που αλλαζουν ρολους χωρις να ξερουν γιατί. Η αριστερα αποδειχτηκε απολυτως μεταμοντέρνα: αποδόμησε εντελώς την ανθρωπινη προσωπικότητα.Υπό αυτη την εννοια το βιβλίο του Μίσσιου ειναι μοναδικό μνημείο θριάμβου της προσωπικότητας..

Πάπισσα Ιωάννα said...

Pellegrina,
η γλώσσα όντως φωνάζει ότι πρόκειται για πηγαίο κείμενο, αυθόρμητο λόγο που υπερκαλύπτει τις υπόλοιπες λογοτεχνικές ατέλειές-του. Ο αναγνώστης πέφφτει μέσα στον χείμαρρό-της και χαίρεται αυτή τη φρέσκια γραφή.
Πατριάρχης Φώτιος