“Δεν θέλω να πάω στον παράδεισο” του Ρήγα-Γιώργου Σκουτέλα

Η Κόλαση του Δάντη από τη “Θεία Κωμωδία” (“Comedia Divina”) έχει αποτελέσει πρότυπο για πολλές λογοτεχνικές διασκευές, ειδικά στη Δύση, όπου η οπτική παίζει μεγάλο ρόλο στον καθολικισμό.

Dolcino Freddo καρύδα:

Ρήγας-Γιώργος Σκουτέλας

“Δεν θέλω να πάω στον παράδεισο”

Εκδόσεις Μεταίχμιο

2010

         Σ’ αυτό το πλαίσιο ο Σκουτέλας γράφει μια σύγχρονη «θεία κωμωδία» με χιουμοριστικό τόνο και ανάλαφρο ύφος. Ο Άρης ερωτεύεται τη Βάλια, αλλά ο πατέρας της δεν τον θέλει για γαμπρό-του. Αποφασίζουν λοιπόν να αυτοκτονήσουν, ώστε να είναι μαζί στην άλλη ζωή. Όμως, ενώ η Βάλια καταλήγει στον Παράδεισο ο Άρης πηγαίνει στην Κόλαση, όπου βιώνει βρασμούς σε καζάνια, κυλίσματα σε λάσπες, απότομη ζέστη και απότομο κρύο και άλλα δαντικά βασανιστήρια. Αποφασίζει να δραπετεύσει σκάβοντας ένα τούνελ και φτάνει στον Παράδεισο, όπου περιμένει να βρει τη Βάλια και να σμίξουν ξανά. Πράγματι τη συναντά, αλλά είναι πλέον παντρεμένη με άλλον, τον οποίο ο Άρης χτυπά από ζήλια και έτσι ξαναπετάγεται άρον άρον στην Κόλαση…

         Όταν ξεκίνησα να το διαβάζω, είχε προσδοκίες ότι θα συναντούσα σάτιρα, ένα είδος κριτικής της γήινης κατάστασης, του Θεού, της εκκλησίας, των βιβλικών αναφορών κ.ο.κ. Ο Σκουτέλας όμως κάθε άλλο παρά επικριτικός είναι προς τη θρησκεία, αλλά περισσότερο ανασκευάζει τις δοξασίες-της, ελεύθερα και ξεφεύγοντας εντελώς από την πνευματικότητα της ορθοδοξίας, προκειμένου να πλάσει μια μεταφυσική αλληγορία. Στήνει έναν ανθρωπόμορφο άλλο κόσμο, με τις ανθρώπινες γήινες αρετές και κακίες, δουλεμένες με ελαφρό χιούμορ που κάνει την ανάγνωση άνετη και γοργή.

        Έτσι, καταφέρνει να ευχαριστήσει τον αναγνώστη με ένα καλοκαιρινό διάβασμα, να πλάσει έναν κόσμο με ολότητα και εσωτερική συνέπεια, παρά τις μικρές αστοχίες, να δώσει εντέλει και μια στοιχειώδη πλοκή που διέπεται από αλληλουχία και μικρές ανατροπές. Όμως στην αρχή ο αναγνώστης δεν έχει να περιμένει τίποτα στην αέναη επαναληπτικότητα της κόλασης και στο τέλος, όταν αποκαλύπτεται ότι όλα αυτά ήταν όνειρο, μας προσγειώνει σαν παραμύθι από τη φανταστική στην αισθητή πραγματικότητα.

         Τέλος, στήνοντας το όλο σκηνικό ως αλληγορία, θα είχε σκοπό να περάσει σε δεύτερο επίπεδο ένα μήνυμα. Ότι η δικαιοσύνη επικρατεί και στον άλλο κόσμο; Ότι όλα είναι μια αυταπάτη και η κόλαση ή ο παράδεισος βρίσκονται μόνο εδώ στη γη; Ότι ο έρωτας είναι μια ουτοπία που σβήνει με την πάροδο του χρόνου και δεν αξίζει θυσίες; Δεν κράτησα τίποτα απ’ όλα αυτά παρά μόνο τις ευχάριστες ώρες της ανάγνωσης…

Πατριάρχης Φώτιος