Roberto Vecchioni, “Ο βιβλιοπώλης του Σελινούντα”

Η ασέβεια απέναντι στα βιβλία ισοδυναμεί με μια αυτοκαταστροφική ενέργεια. Το κάψιμό τους, όχι από πολιτικούς λόγους αλλά εξαιτίας μιας αναίτιας επιφυλακτικότητας προς τους θεράποντές τους, γυρίζει συχνά αυτεπίστροφα.

Roberto Vecchioni “Il libraio de Selinunte” 2004 “Ο βιβλιοπώλης του Σελινούντα” μετ. Τ. Παπαϊωάννου εκδόσεις Κριτική -2019

Όλη η ζωή του ένας παραπονιάρης μύθος τυλιγμένος / στου νου του την ανέμη και στου ονείρου την απόχη / κι αυτός στ’ άλογο με τα όπλα του στο στήθος φορτωμένος / περνάει κι όλοι γιουχάρουν "Δον Κιχώτη" (Sadahzinia):

Σιγά μην το άφηνα να ξεφύγει. Μόλις είδα ότι άλλο ένα βιβλίο μιλάει για βιβλία, για βιβλιοθήκες, για βιβλιοθηκονόμους, για αναγνώστες… Το χτύπησα λοιπόν αλύπητα και το πρόσθεσα στη λίστα με τα άλλα:

- Στέφανος Σταυρίδης, “Η βιβλιοθήκη του Ραβέλ”, εκδόσεις Καστανιώτη 2008

- Alan Bennett, “Το βασίλειό μου για ένα βιβλίο”, μετ. Τρ. Παπαϊωάννου, εκδόσεις Μεταίχμιο 2009

- Νίκος Χρυσός, “Το μυστικό της τελευταίας σελίδας”, εκδόσεις Καστανιώτη 2009

- Paul Desalmand, “Ένα βιβλίο για πέταμα”, εκδόσεις Πόλις

- Laurence Cossé, “Στο καλό μυθιστόρημα”, μετ. Α. Κυριακίδης, εκδόσεις Πόλις 2011

- Δημήτρης Φύσσας, “Ο αναγνώστης του Σαββατοκύριακου”, εκδόσεις Εστία 2012

- Μαρία Σούμπερτ, “Οι αποκλεισμένοι”, εκδόσεις Κριτική 2014

- Νίκος Φαρούπος, “Ο αρχιβιβλιοθηκάριος και άλλες ιστορίες”, εκδόσεις Κέδρος 2016

- Χαράλαμπος Γιαννακόπουλος, “Το εικοσιτετράωρο ενός αναγνώστη”, εκδόσεις Πόλις 2017

- Fabio Stassi, “Η χαμένη αναγνώστρια”, μετ. Δ. Δότση, εκδόσεις Ίκαρος 2018

- Kaouther Adimi, “Τα πλούτη μας”, μετ. Έ. Κορομηλά, εκδόσεις Πόλις 2018

Αυτό ζητάει η καρδιά του ν’ αλαφρώσει. / Να φέρει ανάσκελα το κόσμο από τη βάση (Sadahzinia):

Στη μικρή πόλη του Σελινούντα στη Σικελία εμφανίζεται από το πουθενά ένας κακάσχημος άνδρας που ανοίγει ένα βιβλιοπωλείο. Το παράδοξο δεν είναι μόνο η όψη του, που θυμίζει σε πολλούς μάγο ή σατανά, ούτε ότι δεν κερδίζει τη συμπάθεια κανενός, όπως φυσικά ήταν αναμενόμενο, αλλά ότι δεν πουλάει στην ουσία βιβλία. Τι κάνει; Κάθε βράδυ στις 9 διαβάζει δωρεάν σε όποιον κοπιάσει αποσπάσματα από βιβλία, από Σοφοκλή μέχρι Shakespeare κι από Tolstoy μέχρι Borges. Την πρώτη νύχτα εμφανίστηκαν διάφοροι περίεργοι, αλλά μετά δεν πλησίασε κανένας, πλην… του μικρού δεκατριάχρονου Nicolino, ο οποίος το έσκασε από το κρεβάτι του για να ακούσει μαγεμένος τις αναγνώσεις.

Αυτό που φαίνεται, ανάμεσα στην ελαφρά ποιητικότητα των λέξεων, είναι η διφορούμενη ζυγαριά με την οποία ζυγιάζονται τα πράγματα. Ο περίεργος βιβλιοπώλης φαίνεται σε όλους αντιπαθής, ενώ στον μικρό Nicolino φαντάζει θεός… Είναι έτσι η μοίρα όσων παθιάζονται με το διάβασμα, να φαίνονται δαίμονες, παράξενοι, αλλόκοτοι ή θεϊκοί, αιθέριοι, μεταφυσικοί; Κι όταν φυσάει και παρασέρνει τα πάντα, είναι όντως ο άνεμος που μαίνεται ή η θύελλα των λέξεων που παρασέρνει ψυχές και αισθήματα;

Η όλη σύλληψη του βιβλίου στηρίζεται στο σχήμα αίτιο – αποτέλεσμα, όχι φυσικής αλλά μεταφυσικής τάξεως, λες και τα βιβλία δημιουργούν τη δική τους πραγματικότητα, ξεχωριστή από τη δεδομένη. Οι κάτοικοι του Σελινούντα χάνουν τις λέξεις, παύουν να καταλαβαίνουν τη σχέση μεταξύ σημαίνοντος και σημαινομένου, δεν μπορούν να αποδώσουν νοήματα και εγκλωβίζονται σε έναν μικρό αριθμό λεξιλογίου. Μόνος διασωθείς ο Nicolino, που έχει επαφή με τις λέξεις και μπορεί να διηγηθεί τα γεγονότα, ώστε να βγει το συμπέρασμα. Ποιο είναι; Ότι η φωτιά που μπήκε στο βιβλιοπωλείου του παράξενου βιβλιοπώλη, ατύχημα ή σκοπιμότητα όπως διαφαίνεται, ευθύνεται για την απώλεια των λέξεων. Τιμωρία; Νέμεσις; Μια μεταφυσική αλλοίωση της φυσικής νομοτέλειας, δείγμα ότι η ασέβεια προς τα βιβλία γυρίζει boomerang και πλήττει την ίδια την ικανότητα της γλώσσας.

Η γη το παραμύθι λέει του ταξιδιώτη / (που `χε αγάπη την ωραία, την πριγκιπέσσα την κρυφή τη Δουλτσινέα) (Sadahzinia):

Μου άρεσε η ποιητικότητα της γραφής του τραγουδοποιού, όσο κι αν ένιωθα μερικές φορές ότι δεν ταιριάζει με τον αφηγητή. Μου άρεσε το μυστήριο του βιβλιοπώλη, αλλά πιο πολύ η εκδίκηση των βιβλίων (θα μπορούσε να είναι ο τίτλος!), που σαν ιπτάμενα όρνια (υπάρχει μια τέτοια εικόνα στο μυθιστόρημα) κατοπτεύουν τον χώρο και εν καιρώ χτυπούν τη γλωσσική ικανότητα των κατοίκων.

In2life, 24.4.2019  

> Ο Roberto Vecchioni (Ρομπέρτο Βεκιόνι) γεννήθηκε στην Καράτε Μπριάντσα της Βόρειας Ιταλίας. Σπούδασε κλασική φιλολογία στο Καθολικό Πανεπιστήμιο του Μιλάνου. Έχει πλούσιο έργο τόσο στη μουσική όσο και στα γράμματα. Ως τραγουδοποιός έχει αφήσει, για πάνω από μισό αιώνα, το ιδιαίτερο στίγμα του στη μουσική σκηνή της Ιταλίας κερδίζοντας την αγάπη του κοινού. Η πολύχρονη ενασχόλησή του με τις ανθρωπιστικές σπουδές και τη διδασκαλία στη μέση και στην ανώτατη εκπαίδευση αντανακλάται στη μουσική και λογοτεχνική του παραγωγή. Είναι συγγραφέας των βιβλίων Viaggi del tempo immobile (1996), Le parole non le portano le cicogne (2002), Diario di un gatto con gli stivali (2006), Scacco a Dio (2009) και Il mercante di luce (2014). Ο βιβλιοπώλης του Σελινούντα έχει ήδη μεταφραστεί στη γαλλική και την ισπανική γλώσσα. Στην πλοκή του μυθιστορήματος βασίστηκε το ομώνυμο τραγούδι του Vecchioni «Ιl libraio di Selinunte»

Πάπισσα Ιωάννα