Friday, February 05, 2010

Βανίλια: παιδική λογοτεχνία

Μερικές σκέψεις. Μερικές απόψεις (και με αφορμή τα κρατικά βραβεία παιδικής λογοτεχνίας). Μια ανοικτή δυνατότητα που προσφέρει παιδαγωγικά και αισθητικά. Καλό είναι να σκεφτόμαστε, αλλά παράλληλα να ακούμε και τους ειδικούς, τους παιδαγωγούς και τους θεωρητικούς της παιδικής λογοτεχνίας, τους συγγραφείς που ασχολούνται μ’ αυτήν και έχουν επίγνωση της ιδιαιτερότητάς-της.
1. Είναι όλα τα θέματα κατάλληλα για τα παιδιά;
2. Αφηγηματικά και τεχνικά σε τι διαφέρει η λογοτεχνία για παιδιά και εφήβους από αυτήν για ενήλικες;
3. Είναι κέρδος ή ζημιά η ενασχόληση συγγραφέων της ενήλικης λογοτεχνίας με κείμενα που απευθύνονται σε ανήλικους;
4. Είναι η παιδική λογοτεχνία πεδίο μόνο λογοτεχνικό ή και παιδαγωγικό (με την ευρύτερη έννοια του όρου);
5. Πρέπει ένα καλό κείμενο που απευθύνεται σε παιδιά και εφήβους να αρέσει και τους μεγάλους;
Για τα ζητήματα αυτά υπάρχει πλούσια βιβλιογραφία και δεν είναι παρθένα εδάφη στα οποία ο καθένας, από τη θέση του γονιού, του συγγραφέα, του αναγνώστη, μπορεί να εκφέρει απόψεις πιστεύοντας ότι ανακαλύπτει την Αμερική. Ωστόσο, κάθε άποψη έχει τη δική-της βαρύτητα και μπορεί να συντείνει στην εξομάλυνση του εδάφους.
1. Κατά τη γνώμη-μου, όχι. Κι αυτό ισχύει γιατί κάθε ηλικία έχει ειδικά ενδιαφέροντα, που άπτονται της παιδείας αλλά και της φυσιολογίας-τους , της ψυχοπνευματικής-τους κατάστασης κ.ο.κ. Επομένως δεν μπορούμε να μιλάμε σε ένα παιδί για ένα θέμα που αφορά λ.χ. την ενήλικη ψυχοσύνθεση. Φυσικά πολλά θέματα που έχουν διηλικιακή ισχύ μπορούν να γίνουν αντικείμενο πραγμάτευσης και για τους ανήλικους, αρκεί να τύχουν της κατάλληλης μορφοποίησης. Εδώ εντάσσεται και το ερώτημα του φίλου Κώστα στο προηγούμενο ποστ για το αν η «φανταστική λογοτεχνία» μπορεί να απευθυνθεί σε παιδιά; Η δική-μου γνώμη είναι ότι ναι.
2. Μπορώ να φανταστώ ότι πρέπει γλωσσικά και αφηγηματικά να συμβαδίζει με τις κατακτήσεις κάθε ηλικίας. Γι’ αυτό υπάρχουν, απ’ όσο χαζεύω στα ράφια των βιβλιοπωλείων ψάχνοντας για τις κόρες-μου, άλλα βιβλία για παιδιά 3-5, άλλα για 6-9, άλλα για μεγαλύτερα και πάει λέγοντας. Κάθε ηλικία, κατά την ψυχολογία, έχει ειδικές ικανότητες και δεξιότητες. Μέχρι μια ηλικία γίνονται λ.χ. κατανοητές μόνο συγκεκριμένες έννοιες και μετά συλλαμβάνονται και οι αφηρημένες. Επομένως, η προσαρμογή της μορφής στην αντιληπτικότητα του παιδιού είναι απαραίτητη.
3. Στο ιστολόγιο του Μάνου Κοντολέοντα (τα συγχαρητήριά-μου για το βραβείο που κέρδισε αλλά και για το σύνολο του έργου-του, που καλλιεργεί με αγάπη το είδος) τέθηκε το ζήτημα «καταξιωμένοι» συγγραφείς βιβλίων για ενήλικες να γράφουν ξαφνικά (αν συμβαίνει αυτό)λογοτεχνία για παιδιά και εφήβους (http://manoskontoleon2.blogspot.com/2010/01/blog-post_27.html ). Ο συγγραφέας προβληματίζεται για το γιατί αντιμετωπίζεται εκ των προτέρων θετικά η περίπτωση καθόδου ενός τέτοιου συγγραφέα που αποφάσισε να ασχοληθεί και με αυτό το είδος. Ο Κοντολέων θεωρεί ανισότητα να αντιμετωπίζεται η αντίστροφη πορεία με αδιαφορία ή καχυποψία. Η μικρή συζήτησή-μας είχε ενδιαφέρον.
4. Για να γράψει κανείς παιδικό βιβλίο, πρέπει να λάβει υπόψη-του σε ποιον απευθύνεται. Δεν είναι καθόλου εύκολο να καταλάβει κανείς την ψυχολογία του παιδιού –εδώ δεν μπορούμε να καταλάβουμε την ώριμη σκέψη! Είναι ένστικτο, είναι ανάμνηση των δικών-μας παιδικών χρόνων, είναι ψυχολογική ικανότητα, είναι άνευ διδασκάλου παιδαγωγική κατάρτιση; Το λογοτέχνημα για παιδιά, κατά τη γνώμη-μου, πατά σε δύο πόδια: στο αισθητικό και ό,τι περιλαμβάνεται σ’ αυτό και στο παιδαγωγικό (όχι το διδακτικό).
5. Το αφήνω αναπάντητο γιατί δεν έχω σαφή γνώμη.

Τονίζω ιδιαίτερα ότι ακόμα και ο ασκημένος αναγνώστης ή κριτικός δεν πρέπει να εφαρμόζει τυφλά όσα έχει συνειδητοποιήσει από το διάβασμα της ενήλικης λογοτεχνίας στην παιδική. Θα ήθελα να ακούσω τις απόψεις όσων έχουν μεγαλύτερη πείρα στον χώρο και να ξεκαθαρίσει με τη συζήτηση το τοπίο.
Πατριάρχης Φώτιος
(Αύριο 6 Φεβρουαρίου, Φωτίου Κωνσταντινουπόλεως, γιορτάζω:
ευχαριστώ για τις ευχές σε ένα μεγάλο παιδί)

19 comments:

Κουκούτσι said...

Η παιδική λογοτεχνία... τα πρώτα αναγνώσματα που ακόμα μας συντροφεύουν...Και του Έντε ένα πραγματικό αριστούργημα!

Πάπισσα Ιωάννα said...

Βέβαια του Έντε είναι για "μεγάλα" παιδιά, αλλά έχει μια διηλικιακή γοητεία.
Πατριάρχης Φώτιος

Pellegrina said...

προσπάθησα να ανεβάσω ένα σχόλιο στου Μάνου Κοντολέων (-ντος; δεν ξέρω αν κλίνεται!)αλλ΄ο μπλόγκερ από προχτές δεν με θέλει! να δούμε εδώ. περιληπτικά έλεγα ότι γενικά στην Ελλάδα υπάρχει μια υποτίμηση του παιδιού και των εργων "για παιδιά" Χαρακτηρισιτκή η έκφραση: "ήταν π ο λ ύ παιδικό μωρέ"
Τώρα γι αυτά που ρωτάς εχω γνώμη, όπως ξέρεις, αλλά δεν νομίζω πως είναι αντιπροσωπευτική και χρήσιμη: Πέραν του ότι δεν εχω παιδιά, υπήρξα πολύ ξεχωριστό παιδί! εξακριβωμένα! αυτό το γνώρισμα που εχω, να με ελκύει πάντα το καινούργιο και το ανασφαλές και να μη με ενδιαφέρει η σιγουριά και η"ταυτότητα'", δεν νομίζω ότι ερμηνεύεται μόνο ψυχαναλυτικά! Το είχα..εκ γενετής! Εμένα όλα τα βιβλία μου αρεσαν και κυρίως αυτά που "δεν καταλάβαινα"! Αλλά οι πιο πολλοί άνθρωποι (λέει η ψυχολογία) δεν είναι ετσι...

το θέμ απου συζητάτε είναι ενδιαφέρον: νομίζω πως συμβάινει αυτό που λέιε ο Μ.Ν. και ένας λόγος αυτή η υποτίμηση (που στην ουσία είναι υποτίμηση του ίδιου του παιδιού ως προσωπικότητας)
Νομίζω ότι κανείς δεν μπορεί να ξέρει τι γίνεται στην "ψυχή" του παιδιού αν διαβάσει, ας πούμε, Σαρτρ! Όλα ξεκινάνε από την άιθσηση ότι εχουμε "ευθύνη" για το τι θα γίνει στην ψυχή του. Αλλά και από την έλλειψη εμπιστοσύνης στιε έμφυτες ικανότητές του.

Vivi G. said...

Γεια και "Μπι Όπως Μπύρα".
Δεν με βρίσκει σύμφωνη η ηλικιακή κατηγοριοποίηση,θα μπορούσε να έχει μια βάση αλλά την θεωρώ πιο πολύ τέχνασμα των εκδοτών.
Υπάρχουν περισσότερο ή λιγώτερο δεκτικά μυαλά σε όλες τις ηλικίες και για όλα τα ζητήματα.
Αν θεωρήσουμε ως κατάλληλο για παιδιά μόνον έναν πολύ συμβατικό,διδακτικό τρόπο γραφής τότε αδικούμε τον Τριβιζά,που αρέσει και στους μεγάλους και δίκαια.
Αλλά πάλι ο απλός τρόπος γραφής της Ζωρζ Σαρή είναι η δύναμή της για να κάνει φιλτραρισμένες αναφορές σε γεγονότα της πιο πρόσφατης ιστορίας σε παιδιά πχ στην περίεργη ηλικία 10-14.

ΚΩΣΤΑΣ ΖΑΦΕΙΡΙΟΥ said...

Θα παραμείνω σταθερός σε αυτό το θέμα και θα υποστηρίξω την κατάργηση του ηλικιακού προσδιορισμού για ένα σύνολο λόγων. Θα επανέλθω σε αυτό παρακάτω, αφου επιβεβαιώσω πανηγυρικά ό,τι είπε ο Πατριάρχης. Πράγματι υπάρχουν σαφή και διακριτά ψυχοεξελικτικά στάδια στα παιδιά. π.χ. απ' τα 3-5 τα παιδιά αγαπουν τις ιστορίες λίγων λέξεων με ζωάκια και απλές υποθέσεις κλπ. (Όλ' αυτά θα τα βρείτε επι τη ευκαιρία σε ένα θαυμάσιο όσο και θεμελιώδες βιβλίο για την παιδ. λογ/νια που λέγεται «Μέσα απ' τα μάτια ενός παιδιού».) Εν τούτοις είναι οι ίδιες οι εξελίξεις της παιδικής ψυχής που αλλάζουν αργά αλλά αισθητά... Πως πιστοποιείται αυτο; Αν το σκεφτούμε λίγο θα συμπεράνουμε πως τα βιβλία του Τζακ Λοντον (ή και του Ντεφοε και του Ιουλίου Βερν καθώς και του Μαρκ Τουαίην) διαβάζονται πλέον από παιδιά ενώ αρχικά είχαν γραφτεί για ενήλικες, και μάλιστα σε καποιες περιπτώσεις σε λιγότερο απο 100 χρόνια και χωρίς την παρουσία ώριμης εκδοτικής βιομηχανίας ή μέσων μαζικής ενημέρωσης. (και εξημέρωσης) Κατα τη γνώμη μου είναι η ίδια η παιδοψυχολογία που διανθιζεται καθημερινά με όλο και πιο πολλές υποκειμενικές εμπειρίες, και μάλιστα με τη μορφή εικόνων πια (TV, κινηματογράφος, comic books) που αλλάζει και ωριμάζει ολοένα και πιο γρήγορα. Αυτό δίνει με τη σειρά του τα φαινόμενα των «μεγάλων» παιδιών. Στην κατακλείδα αξίζει ίσως να σημειωθεί ότι αυτή η ανάπτυξη δε σημαίνει ότι πάντα για καλό συμβαίνει ή ότι είναι εκ προιμιου επωφελής (εμένα απλώς που μοιάζει αναπόφευκτη), και δε σημαίνει ότι είναι απείρως επιταχυνόμενη, δηλαδή δεν πιστεύω ότι θα γεννηθεί ποτέ κάποιο παιδί με μούσι και γυαλιά (που έλεγε κι ο Χάρυ Κλυν) :)
Θέλω να πιστεύω ότι οι γονείς που πάνε να αγοράσουν ένα βιβλίο για τα παιδιά τους, πρώτον το κάνουν και εκτός εορτών, δεύτερον, εκμεταλλεύονται την τεράστια ποικιλία που υπάρχει στην αγορά, τρίτον, δίνουν λίγα λεπτά για να σκεφτούν τις ατομικές ανάγκες των παιδιών όπως αυτές ήδη υπάρχουν και διαμορφώνονται συνεχώς ανεξάρτητα απ' την ηλικία τους. Αυτό βέβαια προυποθέτει ότι υπάρχει επικοινωνία... άλλα αυτό είναι και άλλη κουβέντα τελείως.

ΚΩΣΤΑΣ ΖΑΦΕΙΡΙΟΥ said...
This comment has been removed by the author.
anagnostria said...

Εγώ θέλω απλώς να σου ευχηθώ για τη σημερινή σου γιορτή, αγαπητέ Πατριάρχη. Χρόνια πολλά, με υγεία, με καλά διαβάσματα και με τους προβληματισμούς σου που μας προβληματίζουν.

Μάνος Κοντολέων said...

Διάβασα με προσοχή τις απόψεις όλων σας.
Οι δικές μου απόψεις πάνω στα ζητήματα που έχουν τεθεί, είναι εδώ και πολύ καιρό διατυπωμένες. Αλλά -δεν το κρύβω- πως είμαι ανοιχτός και στο να τις αναθεωρώ κάθε στιγμή.
Μα όσο περνάνε τα χρόνια και όσο περισσότερο αυξάνονται οι σελίδες αυτών που διαβάζω και αυτών που γράφω, ολοένα και επιβεβαιώνω την άποψη πως όρια και κατηγοριοποιήσεις στην ουσία δεν υπάρχουν. Απλώς υπάρχουν δυο πόλοι -ο ένας είναι το κείμενο(το κάθε κείμενο) και ο άλλος ο αναγνώστης (ο κάθε αναγνώστης). Δυο πόλοι που σε κάποιες στιγμές ή περιόδους της ζωής τους έλκονται και σε κάποιες άλλες απωθούνται.
Ναι, αλλά ο συγγραφέας; -θα με ρωτήσετε. Αυτός τί ρόλο παίζει, ποια θέση κρατά;
Ναι κι εδώ ας σκεφτούμε ένα άλλο δίπολο -συγγραφέα από τη μια και κειμένο από την άλλη. Κάποια φορές ή για πάντα ή για ποτέ ο ένας πόλος (αυτός του συγγραφέα) θέλει να ενωθεί ή όχι με το κείμενο ενός πόλου που ας τον χαρακτηρίσουμε "παιδικό".
Ο Έντε έχει πει πως η παιδικότητα είναι μια αξία. Και εννοούσε αξία για όλους και κυρίως για τους ενήλικες.
Λοιπόν, ας μη φοβάμαστε τα παιδιά, ας μη τους διαλέγουμε εμείς αυτά που θα διαβάσουν. Ας τα αφήσουμε μόνα τους να τριγυρνάνε στους κήπους των λέξεων και φράσεων. Αν για κάτι θα πρέπει να νοιαζόμαστε, ας είναι αυτό που θα διαμορφώνει γενικότερα το γούστο και την άποψη τους και θα τα κάνει να επιλέγουν αυτό που θέλουν μεν, αλλά που θα το διακρίνει η ποιότητα και όχι φτήνια.
Α, και κάτι ακόμα. Οι αναφορά σε ηλικία σε κάποιο σημείο του εξωφύλλου (που κι εγώ την έχω αποδεχτεί γιατί διαφορετικά θα είχα εκδοτικά αυτοκτονήσει), μόνο στη χώρα μας έχει τέτοια διάδοση. Σε άλλες χώρες της Δύσης, όπου κάτι τέτοιο γίνεται έχει να κάνει με βιβλία "μιας χρήσης".
Αλλά ίσως εκεί, στις άλλες χώρες της Δύσης, οι αναγνώστες (μεγάλοι και μικροί) αν μη τι άλλο είναι περισσότερο ενημερωμένοι. Που σημαίνει πως ξέρουν τι αγοράζουν κι ακόμα έχουν κατανοήσει πως η λογοτεχνία δεν μαζικοποιείται.
ΥΓ1 Χρόνια πολλά σε όσους γιορτάζουν και για τον Πατριάρχη Φώτιο, μακάρι να μπορούσα να του χάριζα τα παραμύθια του Όσκαρ Ουάιλντ. Θα ήταν ένα δώρο που θα το χαιρότανε μαζί με τις κόρες του (αν και ίσως να το έχει ήδη χαρεί)
ΥΓ2 Λυπάμαι αν κάποιοι ταλαιπωρήθηκαν όταν θελησαν να λάβουν μέρος στη κουβέντα μου με το Π. Φ. Δεν ξέρω που οφείλεται κάτι τέτοιο. Ελπίζω να ήταν περαστικό

Μάνος Κοντολέων said...

Α, και κάτι ακόμα σχετικά με το "Βανίλια:Παιδική Λογοτεχνία"
Εγώ θα πρότεινα "Σοκολάτα..."
Η σοκολάτα έχει μεγαλύτερη γκάμα γεύσεων (και συχνά αντιφατικών μεταξύ τους), όπως ακριβώς και η παιδική ηλικία

ΚΩΣΤΑΣ ΖΑΦΕΙΡΙΟΥ said...

Συμφωνώ με τον Μάνο στα όσα αφορούν την παιδικότητα, και την ελεύθερη επιλογή απ' τα ίδια τα παιδιά για τα βιβλία τους. Αν μη τι άλλο είναι ένα πιο ειλικρινές κριτήριο για το τι πραγματικά είναι αγαπητό και τι όχι. Όσο για την αναγραφή των ηλικιών, γιατι να μην κάνουμε μια προσπάθεια όλοι εμείς οι συγγραφείς, απ' τους πιο μικρούς έως τους μεγαλύτερους σιγά σιγά να το «υπονομεύσουμε» τρόπων τινά προς όφελος των παιδιών και όχι των εκδοτών; Νομίζω ότι βρίσκεται και στο πνεύμα των καιρών μια τέτοια τάση... άτυπα τουλάχιστον...

Pellegrina said...

Γεια. Αυτό το θεμα με τις ηλικίες λειτουργεί λίγο σαν ..σχολικό πρόγραμμα. Αν οι ίδιοι οι γονείς το αντιμετωπίζουν έτσι, αντίο βιβλίο μετά! (Αλήθεια, οι γονείς που αγοράζουν βιβλία για τα παιδιά τους, διαβαζουν οι ίδιοι; Δίνουν το παράδειγμα;)
Μάνο το πρόβλημα δεν ήταν δικό σου. Μόλις μου το ξανάκανε -και γλιτώσατε ένα σεντόνι!

Σχετικοάσχετο: θεωρώ τους συγγραφείς μέτριων παιδικών βιβλίων και τους ακαλλιεργητους γονείς-πελάτες υπεύθυνους για μια απολύτως ΒΑΡΒΑΡΗ αντίληψη, πολύ διαδεδομένη στην Ελλάδα: ότι τα ζώα είναι ..παιχνίδι για παιδιά!

Πάπισσα Ιωάννα said...

Η διαδικτυακήμου περσόνα, το προσωπικό του Βιβλιοκαφέ και εγω προσωπικά ευχαριστούμε όλους όσοι σκέφτηκαν να εκφράσουν τις ευχές-τους σε ένα 1200άχρονο Πατριάρχη.
Πατριάρχης Φώτιος

Πάπισσα Ιωάννα said...

Παρακολουθώ όσα καταθέτετε. Προσπαθώ να καταλάβω γιατί, όπως υπάρχουν ένα σωρό άλλα πράγματα για παιδιά, πρέπει να θεωρούμε τερτίπι την ηλικιακή διαφοροποίηση σε σχέση εν πρώτοις με τους ενηλίκους (και δευτερευόντως μεταξύ των ηλικιών). Το επιχείρημα του Κώστα Ζαφειρίου, ότι αλλάζουν τα ηλικιακά στάνταρντ και ό,τι διάβαζαν παλαιότερα οι ενήλικες έχει κατέβει σε εφηβικές ή και σε παιδικές ηλικίες, παρότι αληθές, δεν με πείθει ως έγκυρο. Το ότι κάθε ηλικία πλέον ωριμάζει πιο γρήγορα δεν σημαίνει και το ότι παύουν να υπάρχουν φάσεις (διαφορετικά διαχωρισμένες από παλιά, αλλά πάντα σταδιακές).
Πατριάρχης Φώτιος

ΚΩΣΤΑΣ ΖΑΦΕΙΡΙΟΥ said...

Πατριάρχη αν διάβασες προσεχτικά τα όσα έγραψα, λέμε ακριβώς το ίδιο πράγμα. Υπάρχουν στάδια σαφως που απλώς εξελίσσονται δυναμικά και στις μέρες μας γρήγορα. Βέβαια το εν λόγω επιχείρημα που και γω δανείστηκα απο κάπου, δεν αρκεί για να ακυρώσει τον ηλικιακό προσδιορισμό στα παιδικά βιβλία. Κάποτε ένας εκδότης μου ειπε ότι αυτά υπάρχουν ακόμα κυρίως λόγω των γονιών που αγοράζουν βιβλία σαν προιόντα με ημερομηνία λήξης. San but true.
Προς Πελεγκρίνα. Έχεις πολύ δίκιο για τα ζωάκια. Το φαινόμενο είναι παγκόσμιο. Πολλές φορές κινδύνευσαν παιδιά που υπο αφύλακτες συνθήκες προσπάθησαν να χωθούν σε αγκαλιές αρκούδων ή τίγρεων, διότι γνώριζαν τα ζώα μόνο ως χαριτωμένες αναπαραστάσεις με αφελή χαρακτηριστικά απο παιδικά βιβλία. Ωστόσο η αγάπη των μικρών ηλικιών γι αυτές τις ιστορίες είναι αδιαμφισβήτητη. Το βρίσκω εξαιρετικά ενδιαφέρον απ' όλες τις πλευρές... ανιμισμός; Κοσμική συνείδηση; Επιρροή Ντίσνευ; Ντισνεικό γονίδιο; (!) Το θέμα μοιάζει να προσλαμβάνει το μέγεθος διατριβής... Και δεν νομίζω ότι συγγραφείς όπως ο Αίσωπος, ο Τζακ Λοντον, ο Λουις Περγκω, ο Σαρλ Περω, ο Κ.Σ. Λιουις, η Μπεατρις Ποττερ, ο Α.Α. Μαιλν, ο ΛαΦονταίν, (ω και πόσοι άλλοι ακόμα) είναι ''μέτριοι'' συγγραφείς...

Pellegrina said...

Πράγματι κοσμική συνείδηση, (ξανα)διαβάστε την εισαγωγή του Μπόρχες στο "βιβλίο των φανταστικών όντων". Αναφερόμουν στο φαινόμενο κυριολεκτικά: τα pet αγοράζονται από γονείς ως παιχνίδι για τα παιδιά! Νομίζω ότι τα χαζά παραμυθάκια (όχι αυτά που λες, Κώστα) έχουν συντελέσει σε αυτό, ΣΕ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟ πάντα με το γεγονός ότι οι γονείς αυτοί δεν είναι, στην πραγματικότητα, ζωόφιλοι.
Επ ευκαιρία: Ντίσνεϋ ανυπέρβλητος. Οι ταινίες του (και των διαδόχων)πολύ μεγάλες. Μπορεί να είναι ολίγον politically correct (αξέχαστη η σεκανς από την "οικογένεια Άνταμς", όπου η παρακολούθηση Ντίσνεϋ ήταν ...τιμωρία!),αλλά ανοίγουν ορίζοντες, μαθάινουν το παιδί (και όχι μόνο) ότι ο κόσμος είναι μεγάλος και ενδιαφέρων και ότι υπάρχουν αξίες σαν τη φιλία και το σεβασμό. Άσε τη μουσική παιδεία! (Η "Φαντασία" ανυπερβλητη!)Εγώ ακόμα τις νοικιάζω και τις βλέπω και τις ξαναβλέπω και βουρκώνω, και πείτε ό,τι θέλετε!
Κι αλλο "επι τη ευκαιρία": οι χαζές μεταγλωττίσεις! δεν λέω, πρακτικές, αλλά εμένα η λαχτάρα μου να διαβάσω τους υπότιτλους με έκανε εξπέρ, πολύ πριν παώ σχολείο!

Pellegrina said...

Πατριάρχη ασφαλώς και υπάρχει ηλικιακή κλιμάκωση, αυτονόητο (εδώ και στην ενήλικη ζωή υπάρχει!), απλώς προσωπικά δυσπιστώ στις επίσημες κατηγοριοποιήσεις γιατι στηρίζονται στους ειδικούς, που μοιραία, ως επιστήμονες, εχουν στο νου τους ένα "ιδανικά μέσο" παιδάκι, σε συνδυασμό με τις αξίες του συστήματος. Αλλά ίσως τα παιδιά δεν θα έπρεπε να μεγαλώνουν για να γίνουν "μέσα" παιδάκια! Λέω τώρα!

Sue G. said...

Πολλές ευχές για την γιορτή σου Πατριάρχη!

Αλήθεια πόσοι γονείς γνωρίζουν τα στάδια της ψυχοπνευτικής ανάπτυξης των παιδιών τους ώστε να επιλέξουν το κατάλληλο βιβλίο; Η ηλικιακή κατηγοριοποίηση των βιβλίων αποσκοπεί στο να δώσει στους γονείς που δεν ξέρουν να διαλέξουν ή δεν μπορούν να "προσαρμόζουν" ένα κείμενο στην γλωσσική αντίληψη του παιδιού τους αυτή τη "διευκόλυνση". Προσωπικά μιλώντας, σχεδόν ποτέ δεν την ακολούθω - προτιμώ να επιλέγω βιβλία που αφορούν τα ατομικά ενδιαφέροντα των "παραληπτών" και η γλώσσα τους και η αισθητική τους δεν τα υποτιμά. Μέχρι στιγμής, δεν έχω πέσει έξω.

Από τις εμπειρίες που έχω με παιδιά θεωρώ ότι όλα τα θέματα είναι κατάλληλα και τα παιδιά μπορούν να διαβάσουν τα πάντα αρκεί να υπάρχει πάντοτε κάποιος δίπλα τους να απαντήσει και να εξηγήσει απλά και με σαφήνεια τις απορίες που, σίγουρα, θα έχουν. Τα παιδιά, ξέρετε, είναι πιο σοβαρά και υπεύθυνα απ΄ ότι εμείς οι ενήλικοι πιστεύουμε ότι είναι. Συν τοις άλλοις, έχουν την έμφυτη ικανότητα να "παίρνουν" αυτό που θέλουν από ό,τι κι αν διαβάζουν, σε όποια ηλικιακή κατηγορία κι αν αυτό ανήκει. Έτσι, βιβλία που δεν τους αφορούν τα βαριούνται. Όπως επίσης και εκείνα που τους "επιβάλλονται" από τους γονείς τους. Γι' αυτό θα συμφωνήσω απολύτα με τον κ.Κοντολέων όταν λέει:

"ας μη φοβάμαστε τα παιδιά, ας μη τους διαλέγουμε εμείς αυτά που θα διαβάσουν. Ας τα αφήσουμε μόνα τους να τριγυρνάνε στους κήπους των λέξεων και φράσεων. Αν για κάτι θα πρέπει να νοιαζόμαστε, ας είναι αυτό που θα διαμορφώνει γενικότερα το γούστο και την άποψη τους και θα τα κάνει να επιλέγουν αυτό που θέλουν μεν, αλλά που θα το διακρίνει η ποιότητα και όχι φτήνια."

Είναι, άλλωστε μια άποψη που έχω υποστηρίξει και στο παρελθόν σε τούτο εδώ το μπλογκ.

Πάπισσα Ιωάννα said...

Αυτό για τη διαμόρφωση του γενικότερου γούστου του παιδιού, δηλ. τη γενικότερη παιδεία-του, που επαναλαμβάνεις η Vivi από τον Κοντολέοντα είναι ιδιαίτερα εύστοχο.
Ωστόσο, η γενικότερη κουβέντα-μας αισθάνομαι ότι βάζει το προσωπικό-μας αισθητήριο πάνω απο τα πορίσματα της ψυχολογίας και της παιδαγωγικής. Νιώθω ότι κι εγώ εφαρμόζω όσα διαισθητικά γνωρίζω και όχι όσα θα μπορούσα να ξέρω από την πείρα άλλων και την επιστημονική έρευνα.
Κρατώ όμως το πελλεγκρίνειο ότι η επιστήμη μιλά για το μέσο παιδί, ενώ εμείς θέλουμε -τουλάχιστον τα δικά-μας- να τα βλέπουμε ξεχωριστά.
Καλή Κυριακή
Πατριάρχης Φώτιος

Πάπισσα Ιωάννα said...

Συγγνώμη, η Sue αναφέρεται στο γούστο και στη διαμόρφωση του παιδιού και όχι η Vivi.
Πατριάρχης Φώτιος