Sunday, January 24, 2010

Καφές φίλτρου με άρωμα καραμέλα: Γιάννης Ξανθούλης


Υπάρχει ανδρική ροζ λογοτεχνία; Το ερώτημα είχε δυνητικά απάντηση ναι, αλλά ως τώρα δεν είχα διαβάσει κάτι που να το πιστοποιεί. Μου φαίνεται ότι το πιστοποίησα.


“Η εκδίκηση της Σιλάνας”
εκδόσεις ελληνικά γράμματα
2009

        Όταν μου έκαναν δώρο για τις γιορτές των Χριστουγέννων το βιβλίο αυτό, είπα μέσα-μου: Ξανθούλης; Μπορεί κανείς να περιμένει κάτι καλό; Η αδελφή-μου έλεγε πάντα ότι πρόκειται για ψευτοδιανοούμενη γραφή.
         “Η εκδίκηση της Σιλάνας” είναι ένα μυθιστόρημα μαθητείας (;) με πολλά αυτοβιογραφικά στοιχεία: η παιδική ηλικία του αφηγητή, η ζωή στη μικρή κοινωνία της Αλεξανδρούπολης, η σεξουαλική αφύπνιση κ.ο.κ. Σε όλη αυτή την συρραφή μικρών στιγμιότυπων, κυρίαρχο ρόλο παίζει η μυστηριώδης, άυλη και πανταχού παρούσα Σιλάνα, μια Μούσα στην ψυχή του συγγραφέα. Άλλο αξιοσημείωτο στοιχείο είναι τα στιχουργήματα του μικρού πρωταγωνιστή, με τα οποία κατέγραφε και σχολίαζε τα διάφορα συμβάντα.

       Τελικά ποια η γνώμη-μου για τον Ξανθούλη; Ρέουσα αφήγηση, άνετο διάβασμα, εύκολα περιστατικά: άρα, ταμάμ για μπεστ σέλλερ. Και μέσα σ’ αυτήν τη ροή, ο συγγραφέας αλατίζει την αφήγησή-του με σεξουαλικά νοούμενα και υπονοούμενα, ατάκες των ανθρώπων και θρυλούμενα για την ερωτική ζωή των άλλων, περιγραφή του ξεπαρθενέματος του μικρού ήρωα… Ο συγγραφέας δείχνει την κλειδαρότρυπα στον αναγνώστη, προκειμένου ο τελευταίος να ικανοποιήσει (όχι βέβαια ωμά και πορνογραφικά, αλλά με επίφαση λογοτεχνικότητας) τις ηδονοβλεπτικές διαθέσεις-του.
      Μου 'φυγε η ιδέα μπας και τον αδικώ και τώρα είμαι πεπεισμένος ότι δεν θα ξαναδιαβάσω έργο του Ξανθούλη.
Πατριάρχης Φώτιος

18 comments:

Κατερίνα Μαλακατέ said...

Η αλήθεια είναι πως στην εφηβεία μου έχω διαβάσει αρκετά από τα βιβλία του Ξανθούλη. Τότε το θεωρούσα ευχάριστο τρόπο να περάσω την ώρα μου. Έχω χρόνια να αγοράσω βιβλίο του κι ομολογώ πως η γραφή του δεν αλλάζει καθόλου από βιβλίο σε βιβλίο κι ας παραλλάσσει το στόρι. Εαν εξαιρέσει κανείς το "Τρένο με τις φράουλες" που για κάποιο λόγο ανεξήγητο μου έχει μείνει ως ιστορία, από τα άλλα δε θυμάμαι τίποτα.

Πάπισσα Ιωάννα said...

Κατερίνα,
το παράδοξο είναι ότι το όνομά-του είναι συχνά στο προσκήνιο και πολύ συχνότερα στις λίστες των μπεστ-σέλλερ. Είναι καλός για την παραλία, για να μη σκεπτόμαστε, αλλά όχι για κάτι βαθύτερο.
Πατριάρχης Φώτιος

anagnostria said...

Το πόσο σύμφωνη με βρίσκουν οι απόψεις σου για τον Ξανθούλη, αγαπητέ Πατριάρχη, δεν λέγεται. Όχι για το συγκεκριμένο βιβλίο αλλά γενικότερα. Δεν θα το διαβάσω γιατί την απόφαση που πήρες εσύ τώρα την έχω πάρει προπολλού.

Πάπισσα Ιωάννα said...

Anagnostria,
υπερτιμημένες πένες και προβεβλημένες μορφές εξακολουθούν να νοθεύουν τον άξονα της ελληνικής λογοτεχνίας. Μέσα από τα μπλογκ τουλάχιστον τίθεται ένας άλλος ορίζοντας ανάγνωσης που διορθώνει/τροποποιεί/ μετακινεί κ.ο.κ. αυτόν των κριτικών και του λάιτ αναγνωστικού κοινού.
Πατριάρχης Φώτιος

Pellegrina said...

Γεα. Όμως δεν νομίζω πως ο Ξανθούλης είναι "υπερτιμημένη" πένα (για το προβεβλημένη μορφή δεν ξέρω, γιατί δεν παρακολουθώ τα ΜΜΕ και έτσι σε μένα δεν είναι προβεβλημενος). Είναι αυτό που είναι: γράφει κάπως λάιτ ιστορίες, με αρκετό σεξ είναι αλήθεια αλλά κοντά στην πραγματική -και συχνά ανομολόγητη - εμπειρία του έλληνα μικροαστού. στηρίζεται, σε αντίθεση με τα ροζ, σε μια ρεαλιστική ατμόσφαιρα, σε αναμνήσεις με ιστορική και κοινωνική βάση, και η γλώσσα του είναι για τους πολλούς ευχάριστη, ρέουσα, κάπως στολισμένη (όχι πολύ, τόσο που να αρεσει από μόνη της) Νομίζω ότι κρατάει αρκετό κόσμο που αλλιως θα έφευγε, κοντά στο βιβλίο και το διάβασμα.
Προσωπικά το τελευταίο του βιβλίο που διάβασα ήταν "Ο χάρτινος Σεπτέμβρης της καρδιάς μας" -τότε. Αλλά ξέρω πολλους που τους αρέσει, και δεν είναι τύποι του ροζ.
Θέλω να πω, ίσως αντί να "διορθώνεις"(;), να εκτιμάς τον καθένα γι αυτό που είναι.
υγ: θαυμάζω την ταχύτητα με την οποία γράφει (αν και δεν μου ειναι ακατανόητη)

Pellegrina said...

συμπλήρωση: το τελευταίο του βιβλίο που διάβασα ο λ ό κ λ η ρ ο. Έχω όμως διαβάσει αποσπάσματα από πολλά μεταγενέστερα βιβλία του και σε αυτά στηρίζω τις εδώ απόψεις μου..

Πάπισσα Ιωάννα said...

Pellegrina,
αν η αναγνωστική γνώμη είναι διόρθωση, τότε αλλάζω επάγγελμα (και μπλογκ). Σοβαρεύομαι: δεν μπορεί ο αναγνώστης να αποδεχτεί αυτό που είναι ο συγγραφέας. Δεν πρέπει κιόλας. Ή αποδέχεται ότι αυτά τα έργα (τα όποια έργα) είναι για άλλους αναγνώστες και δεν ασχολείται μαζί-τους ή ασκεί κριτική συμβάλλοντας στη διαμόρφωση του κοινού αναγνωστικού γούστου. Και φυσικά ακονίζοντας την κριτική-του ικανότητα, μαθαίνει κι ο ίδιος, αμβλύνει τις αιχμές-του, βελτιώνεται ως αναγνώστης.
"Κρίνετε (καλοπροαίρετα) ίνα κριθείτε", γιατί έτσι ανεβαίνει ο πήχυς της λογοτεχνίας.
Πατριάρχης Φώτιος

Pellegrina said...

Α, καλά...Λοιόν, ν α"κρίνω" (οχι ότι θα κριθώ, αλλά άσχετο!) Τα παλιά του έχουν μια επίδραση, μια λογοτεχνική ατμόσφαιρα, από δεκαετία 60: λίγο Τσίρκα, λίγο Ταχτσή, λίγο Κουμανταρέα. Η γλώσσα του κυλάει πολύ ευχάριστα. Έχει μάλλον χαλαρή δομή (πράγμα που σε άλλους αρεσει, σε άλλους όχι)και όταν τελειώνεις το βιβλίο δεν έχιε "πει" και πολλά σημαντικά, αλλά αφήνει μια ευχάριστη συγκίνηση, αναδέυει απάλά συναισθήματα, στηριγμένα σε κοινές εικόνες και εμπειρίες της αθηναικής οικογένειας, γειτονιάς, γεγονότα της πόλης. Μια χαρά τον βρίσκω!

Διαφωνώ μαζί σου ότι "ή τον κρινεις τον συγγραφέα ή λες "είναι για άλλους αναγνώστες" και δεν ασχολέισαι' Δεν διαβάζουμε για τον ευατό μας, διαβάζουμε κυρίως για τους άλλους αναγνώστες! Δηλαδή,¨οταν διαβάζουμε σκεφτόμαστε σε ποιον από αυτούς που αγαπάμε θα άρεσε αυτό που διαβάζουμε (κι ας μην είναι "για μας"), για να του το χαρίσουμε.
Ειδικά εγώ, το εχω αυτό δεύτερη φύση λόγω δουλειάς. Όταν διαβάζω το πρώτο που με ενδιαφέρει είναι αν αυτό το βιβλίο θα έλεγε κατι σε ένα νέο παιδί, έναν έφηβο, ενα μαθητή μου. Αν θα τον προβλημάτιζε, αν θα το καταλάβαινε, αν εχει σχέση με τα συναισθήματά του. ¨οχι πόσο σπουδάιο το κρίνω εγώ.
Νομίζω ότι και ένας κριτικός πρέπει να διαβάζει για τους συνανθρώπους του, που, οι περισσότεροι, εχουν μικρότερες απαιτήσεις από αυτόν. Βεβαίως σκοπός είναι να ανέβει σιγά σιγά το κριτήριο, αλλά αν σνομπάρουμε τίποτα δεν θα ανέβει!
αυτά!
(δεν τρελλαίνομαι για τον Ξανθούλη, αλλά τον βρίσκω, από την εικόνα που εχω, συμπαθητικό).

Πάπισσα Ιωάννα said...

Διαβάζω για τους άλλους... Μμμμ. Ποτέ δεν το είχα σκεφτεί. Τουλάχιστον ποτέ δεν θα μπορούσα να πω: αυτό το βιβλίο ταιριάζει στον δείνα. Μερικές φορές ίσως λέω: δεν μου αρέσει, αναγνωρίζω ωστόσο ότι ξέρει να γράφει και επομένως μπορεί να φανεί καλό σε όποιον αρέσκεται σε τέτοιου είδους γραφή ή θέμα.
Ο Ξανθούλης δεν ανήκει σε καμιά από τις παραπάνω κατηγορίες. Δυστυχώς ούτε μου άρεσε ούτε πιστεύω ότι ο τρόπος συγγραφής-του μπορεί να σηκωθεί πάνω από μια ανάλαφρη γραφή και μερική ρηχά αισθήματα.
Πατριάρχης Φώτιος

Pellegrina said...

"Μερικές φορές ίσως λέω: δεν μου αρέσει, αναγνωρίζω ωστόσο ότι ξέρει να γράφει και επομένως μπορεί να φανεί καλό σε όποιον αρέσκεται σε τέτοιου είδους γραφή ή θέμα".

Δεν νομιζω οτι αυτό που λες διαφέρει και πολύ από το δικό μου (αν ίσως αφαιρέσουμε το "ξέρει να γράφει", που δεν είναι τόσο ενσωματωμένο στα δικά μου αντανακλαστικά!)
Τελικά η δική μου δέυτερη φύση είναι της "δασκάλας" και η δική σου του "κριτικού";

Pellegrina said...

...Και η "τολμηρή" (συγγραφική)ερώτηση της ημέρας από την Pellegrina.(στην προηγούμενη, αυτή με την άλλη μορφή του ήδη εκδοθέντος, δεν μου απάντησε κανείς, αλλά φυσικά το περιμενα: σε τίποτα έξω από τα καθιερωμένα δεν απαντάει κανείς, ούτε καν ανώνυμα!)
Λοιπόν, το καινούργιο μου: ανακάλυψα, η αθώα γυνή, ότι μπορείς θαυμάσια να γράψεις μυθιστόρημα, μεγάλο και πολύπλοκο, με άρτια δομή και πλοκή, χωρις να σπάσεις γρυ το κεφαλάκι σου, χωρίς να ξοδέψεις δράμι μυαλό! απλώς παίρνεις ένα παλιό και κατά τεκμήριο άγνωστο στους πολλούς, αλλά καλού συγγραφέα και κάνεις σελίδα-σελίδα αντικατάσταση: άλλα προσωπα, άλλες λέξεις και εικόνες, αλλα΄στο ίδιο πνεύμα. Αντικατάσταση στον "παραδειγματικό άξονα" που λέμε στη φιλολογία. Νομίζω πως ούτε για αντιγραφή δεν θα μπορούν να σε κατηγορήσουν! (μεγάλα έργα του παρελθόντος, πχ Ερωτόκριτος, ήταν αντιγραφές!)
Δηλαδή: "ο κόμης Βλαντ βρισκόταν στην άμαξα, που έτρεχε μέσα στο χιόνι προς τη Δύση" Εσύ: "Ο διάσημος ηθοποιός Πητ Φούφωτος οδηγούσε την Πόρσε του κάτω παό τη βροχή, λίγο μετά τις 12 το μεσημέρι" Και ούτω καθ εξής, όλο το βιβλίο! Γράφεις μπεστ σέλερ! Χωρίς να κουνήσεις δράμι μυαλό!!

Η ερώτηση: υπάρχουν βιβλία που γράφονται έτσι; Να βάλω μπροστά τη μηχανή, παράλληλα με τα "κανονικά"; (αυτά που φτιάχνω με το μυαλό μου); Δυο σελίδες κάθε πρωί, με τον πρωτο καφέ θέλει! Θα σας φτιάξω εγώ ροζ μυθιστόρημα, τύφλα να έχει η Λένα Μαντά!!

Ανακεφαλαίωση της ερώτησης; Ξέρετε αν γίνεται αυτό στην πράξη;

Librofilo said...

Δυστυχώς θα διαφωνήσω με την (συμπαθέστατη) ομήγυρη...Θεωρώ τον Ξανθούλη έναν καλό συγγραφέα,τα δε «Ο ΤΟΥΡΚΟΣ ΣΤΟΝ ΚΗΠΟ» και «ΤΟ ΠΕΘΑΜΕΝΟ ΛΙΚΕΡ» πιστεύω ότι είναι έξοχα μυθιστορήματα ενώ και η «Κωνσταντινούπολη...» είναι ένα πολύ ενδιαφέρον και συναισθηματικά φορτισμένο βιβλίο.Οφείλω να αναγνωρίσω ότι και στα πλέον «ατυχή» του βιβλία είναι πολύ περισσότερο ενδιαφέρων ως συγγραφέας από πολλούς άλλους συμπατριώτες μας συγγραφείς - ίσως το πιό πρόσφατο να είναι ένα από αυτά.
Τα τελευταία χρόνια παρατηρώ ότι έχει «κολλήσει»,αλλά έχει ένα ιδιαίτερο ύφος που τον καθιστά δημοφιλή και ευανάγνωστο. Ας μη ξεχνάμε οι μεγαλύτεροι από εμάς ότι υπήρξε πολύ επιτυχημένος θεατρικός συγγραφέας στο παρελθόν και ο κόσμος τον θυμάται από εκείνες τις μέρες (μπορεί και να τον αγάπησε μέσα από αυτά τα έργα)και αυτός είναι ένας λόγος που τα βιβλία του πουλάνε σαν ζεστό ψωμάκι.
Δυστυχώς στην Ελλάδα οι περισσότεροι παθαίνουν κάτι όταν το καλλιτεχνικό έργο είναι και εμπορικό - το θεωρούν β'επιπέδου πράγμα που δείχνει την καθολική έλλειψη κουλτούρας και των κανόνων της αγοράς. Δύσκολα θα διαβάσει κανείς κριτική παρουσίαση από τους καταξιωμένους «κριτικούς λογοτεχνίας» των βιβλίων του Ξανθούλη παρότι είμαι σίγουρος ότι ενδόμυχα (αφού οι περισσότεροι από αυτούς είναι συγγραφείς) ζηλεύουν την αμεσότητα της γραφής του (το ίδιο παρατηρώ τελευταία ότι γίνεται και με την Σ.Τριανταφύλλου,άλλη μια περίπτωση ιδιαίτερα αξιόλογης συγγραφέως).
Επίσης θα ήθελα να σχολιάσω ότι στην παραλία διαβάζω τα καλύτερα βιβλία πάντα-άρα ο όρος «βιβλίο για την παραλια»για μένα έχει την αντίθετη έννοια αγαπητέ μου φίλε.

Vivi G. said...

Γεια σε όλους.

Μα δεν είστε διόλου πρακτικοί!
Αν μένατε μόνοι κι έρημοι, ναυαγοί, παρέα με ένα μπαούλο βιβλία που το ξέβρασε η θάλασσα κι είναι απ΄αυτά, δεν προχωρώ σε ανατριχιαστικές λεπτομέρειες, που πουλάνε στα πλοία, δεν θα διαβάζατε τίποτα
ώσπου να έρθει η σωτηρία;

Aχ κύριε Ξανθούλη μου ,μην τους παρεξηγείτε, ου γαρ οίδασι τι ποιούσι.

Ο Ξανθούλης, βρε αχάριστοι κουλτουριάρηδες, θα ήταν μάνα εκ θαλάσσης!

Πάπισσα Ιωάννα said...

Pellegrina,
δεν ξέρω αν υπάρχουν αλλά φαντάζομαι πως ναι. Η λογοκλοπή είναι λυσιτελής...
Πατριάρχης Φώτιος

Πάπισσα Ιωάννα said...

Librofilo,
απορώ με τη θέση-σου. Τα έργα της ξένης λογοτεχνίας που αναρτάς έχουν (συνήθως) μια άλλη δύναμη , ενώ (μέχρι ενός σημείου δικαιολογημένα) θεωρείς ότι η ελληνική πεζογραφία δεν έχει τόσο σπουδαίες πένες. Και τώρα έρχεσαι να εκθειάσεις τον Ξανθούλη; Εκτός αν η θεατρική-του πλευρά σε έχει προκαταλάβει θετικά και για τα πεζά-του.

Vivi,
εγώ που διαβάζω πολλά, ανάμεσα στα οποία και "σκουπίδια", θα διάβαζα τον Ξανθούλη στο ερημονήσι για να μην πεθάνω από ανία. Αλλά, αν ήμουν υποχρεωμένος να πάρω μαζί μου όχι ένα μπαούλο, αλλά μια βιβλιοθήκη ολόκληρη, δεν θα έβαζα ούτε ένα-του έργο.
Πατριάρχης Φώτιος

Librofilo said...

Αγαπητέ δεν τον πολυεκθειάζω απλά λέω ότι μ'άρεσαν πάρα πολύ 2 βιβλία του και ένα τρίτο με συγκίνησε (για καθαρά δικούς μου λόγους-όπως με συγκινεί ότι έχει να κάνει με την Πόλη).Ναι, τον βρίσκω ενδιαφέροντα σε αντίθεση με τους περισσότερους συναδέλφους του εγχώριους συγγραφείς που με κάνουν να πλήττω αλλά αυτή είναι μια άλλη κουβέντα.
Δεν καταλαβαίνω την απορία σου σε σχέση με τα βιβλία της ξένης λογοτεχνίας που διαβάζω - δεν έχει καμμία σχέση, μπορώ και αποστασιοποιούμαι στις αναγνώσεις μου (και όχι μόνο). Διαβάζω και άλλα πολλά για τα οποία δεν αναφέρω τίποτα στο blog και κυρίως δεν έχω προκαταλήψεις και στεγανά.Αν μ'αρέσει κάτι out of the box δεν θα διστάσω να γράψω την άποψή μου,συνήθως όμως όταν δεν μου αρέσουν αυτά που διαβάζω δεν γράφω τίποτα και αυτή είναι η στάση που κρατάω για τα περισσότερα βιβλία της ελληνικής λογοτεχνίας πλέον. Τέλος πάντων δεν ξέρω εάν σε κάλυψα,«de gustibus et coloribus non est disputandum» λένε...

Πάπισσα Ιωάννα said...

Φίλε Librofilo,
συνήθως κάθε άνθρωπος έχει έναν άξονα γούστου που χτίζεται από τα βιβλία που του αρέσουν, ένα αναγνωστικό προφίλ.
Για σένα, πίστευα απλώς ότι ο Ξανθούλης δεν θα ταίριαζε στο δικό-σου προφίλ. Τίποτα άλλο.
Να είσαι καλά
Πατριάρχης Φώτιος

Vivi G. said...

Καλησπέρα.
Πατριάρχη, όταν λες σκουπίδια τι εννοείς; Αν δεν έχεις διαβάσει κάτι από τα κατασκευάσματα με στόχο το λεγόμενο γυναικείο κοινό, ενεργό κοινό αγοραστικά, δεν φαντάζεσαι για τι χάλι μιλάμε... Δεν αντέχονται....
Γι αυτό είπα μεταξύ αστείου και σοβαρού ότι ο Ξανθούλης- πχ με το "Πεθαμένο Λικέρ" του που θυμήθηκε ο Librofilo- είναι χίλιες φορές προτιμότερος από τις διάφορες, που επειδή γράφανε μια ψωροέκθεση, πιο σουλουπωμένη από των υπολοίπων στο σχολείο εκατό χρόνια πριν, ελέω εκδοτών την έχουνε δει τώρα συγγραφείς....

Librofilo, δεν συμμερίζομαι τον δισταγμό σου να αναφερθείς σε ένα κακό κατά την εκτίμησή σου βιβλίο. Νομίζω ότι είναι ανάγκη να είμαστε αυστηροί απέναντι στα βιβλία .Γιατί να μην πεις την γνώμη σου για βιβλίο που δεν σου άρεσε αφού έχεις διαμορφώσει ένα προφίλ που εμπνέει περισσότερη εμπιστοσύνη από την επίσημη κριτική;
Χαίρομαι όταν με βοηθάνε να ξετρυπώσω βιβλία ή να αποφύγω
κακοτοπιές ,το ίδιο προσπαθώ κι εγώ.
Στα bloggs αυτό δεν είναι που κάνει την συζήτηση αυθεντική, ζωντανή;